ORIGINAL_ARTICLE
بررسی سرعت روایت در رمان «المصابیح الزرق» حنامینه
زمان از عناصر مهم در هنر داستاننویسی به شمار میرود و داستان درمقایسه با انواع ادبی دیگر، ارتباط بیشتری با زمان دارد. زمان را میتوان چارچوب اساسی داستان نامید که حوادث در طول آن پیشرفت میکنند و به وسیلهی آن مراحل مختلف داستان شناخته میشود. یکی از جنبههایی که ژرار ژنت منتقد ساختارگرای فرانسوی در مورد عنصر زمان در رمان بررسی کرده است، بحث تداوم )دیرش زمانی( یا سرعت روایت است که در آن، رابطهی میان زمان داستان و زمان متن مورد بررسی قرار میگیرد. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مقولهی سرعت روایت در رمان «المصابیح الزرق» حنامینه مورد بررسی قرار گرفته و روشن شده که حنامینه نتوانسته است در آن از ناهماهنگیهای بین زمان داستان و زمان متن دور بماند، بلکه در لابلای روایت حوادث، گاهی با افزایش سرعت و گاهی با کاهش سرعت روایت مواجه هستیم. وی در بخشهای مختلف رمان، با بهرهگیری از تکنیکهایی مثل حذف و تلخیص موجب افزایش سرعت روایت و با بکارگیری تکنیکهایی مثل درنگ توصیفی و گفتگو موجب کاهش سرعت روایت شده است. بررسی میزان موفقیت نویسنده در بکارگیری این تکنیکها جهت زیبایی رمان و گیرایی آن از اهداف این پژوهش است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1107_61d6965d6c9af8eb0067d545fbac38ab.pdf
2017-10-23
1
24
10.29252/mcal.7.13.1
روایت
زمان
تداوم
حنامینه
المصابیح الزرق
عبدالله
رسول نژاد
abosami1387@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
حسن
سرباز
h.sarbaz1353@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان
AUTHOR
سودابه
خسروی زاده
soudabeh.khosravizadeh@yahoo.com
3
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان
AUTHOR
- اسداللهی، شکرالله (1389ش)، «رمان نو دیالوگ نو»، نشریهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شمارهی 174، صص1-34.
1
- بارونیان، حسن (1387ش)، شخصیت پردازی در داستانهای کوتاه دفاع مقدس، تهران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، چاپ اول.
2
-جنیت، جیرار (1997م)، خطاب الحکایة، ترجمه محمد معتصم و دوستان، المجلس الأعلی للثقافة، الطبعة الثانیة.
3
- حری، ابوالفضل (1387ش)، «درآمدی بر رویکرد روایتشناختی به داستان روایی با نگاهی به آیینههای دردار هوشنگ گلشیری»، نشریهی پژوهشهای زبانهای خارجی، تبریز، سال 51، شمارهی 208، صص53-78.
4
- ................... (1388ش)، «مؤلفههای زمان و مکان روایی در قصص قرآنی»، مجله ادب پژوهی، شمارهی هفتم و هشتم، صص125-141.
5
- حسنلی، کاووس و دهقانی ناهید (1389ش)، «بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ»، فصلنامهی متن پژوهی ادبی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره45، صص37-63.
6
- حمدی، صلاح الدین (2011م)، «الفضاء فی روایات عبدالله عیسی السلامة»،مجلة أبحاث کلیّة التربیة الأساسیّة، جامعةالموصل: ج 11، العدد الأول، صص197-216.
7
-ریمون-کنان، شلومیت (1387ش)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمهی ابوالفضل حری، تهران، انتشارات نیلوفر، چاپ اول.
8
-سرباز، حسن و رسول نژاد، عبدالله و خسرویزاده، سودابه، (1394ش)، «زمان پریشی در رمان چراغهای آبی حنامینه»، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره34، صص83-104.
9
- السعودی، آمال (2009م)، حداثة السرد و البناء فی روایة ذاکرة الماء لواسینی الأعرج، مسیله، جامعة محمد ضیاف.
10
-عبیدی، مهدی (2011م)، جمالیّات المکان فی ثلاثیة حنا مینة، دمشق، الهیئة العامة السوریة للکتاب، الطبعة الأولی.
11
-فاضلی، فیروز (1389ش)، «روایت زمان در رمان از شیطان آموخت و سوزاند»، مجلهی ادبپژوهی دانشگاه گیلان، شمارهی 12، صص7-30.
12
- فاطمة الزهراء، عطیه (2010م)، «مکوّن الزمن فی رسالة التوابع و الزوابع لإبن شهید الأندلسی»، مجلة الآداب و اللغات، الجزائر: جامعة قاصدی مرباح، العدد التاسع.
13
- قاسمیپور، قدرت (1387ش)، «زمان و روایت»، فصلنامهی نقد ادبی، سال1، شمارهی2، صص122-143.
14
-القصراوی، مها (2004م)، الزمن فی الروایة العربیة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الطبعة الأولی.
15
-کیانی، حسین، و همکاران (1392ش)، «دراسة نقدیة فی توظیف الاسترجاعات فی قصة النبی یوسف»، مجلة دراسات فی اللغة العربیة و آدابها، جامعة سمنان، العدد الرابع عشر، صص165-184.
16
- لحمیدانی، حمید (1991م)، بنیة النص السردی من منظور النقد الأدبی، بیروت، المرکز الثقافی العربی للطباعة و النشر و التوزیع، الطبعة الأولی.
17
- مرتاض، عبد الملک (1998م)، فی نظریة الروایة بحث فی تقنیات السرد، کویت، عالم المعرفة.
18
- المُری، نورة (2008م)، البنیة السردیة فی الروایة السعودیة، المملکة العربیة السعودیة، جامعة أم القری.
19
- مندولا، أ.أ. (1997م)، الزمن و الروایة، ترجمه بکر عباس، بیروت، دار صادر، الطبعة الأولی.
20
- میرزایی، فرامرز، و مرادی، مریم (1390ش)، «شگردهای روایت زمان در ادبیات پایداری فلسطین، مطالعه مورد پژوهانه "رجال فی الشمس" و "ما تبقی لکم" از غسان کنفانی»، فصلنامه نقد و ادبیات تطبیقی، دانشگاه رازی کرمانشاه، سال1، شماره2، صص175-206.
21
- میرصادقی، جمال (1367ش)، عناصر داستان، تهران، انتشارات شفا، چاپ دوم.
22
- مینه، حنا (2002م)، المصابیح الزرق، قاهره، الهیئة العامة لقصور الثقافة.
23
- یونسی، ابراهیم (1384ش)، هنر داستاننویسی، تهران، موسسهی انتشارات نگاه، چاپ هشتم.
24
ORIGINAL_ARTICLE
خوانش ساختار اندیشگانی و بینافردی اشعار فاروق جویده براساس رویکرد نقشگرای هلیدی (مطالعه مورد پژوهانه: ده قصیده)
اشعار فاروق جویده بازنمود اعتراض، انتقاد و اندیشههای مبارزهطلبانۀ شاعری روشن فکرست که علیه نابسامانیهای سیاسی و اجتماعی جامعۀ خود قد برافراشتهاست؛ از این رو، با عنایت به اهمیت به کارگیری نظریات علمی در فهم بهتر متون ادبی، این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی اشعار فاروق جویده در دو سطح اندیشگانی و بینافردی بر اساس نظریه نقشگرای هلیدی پرداخته است. به منظور تحلیل بهتر ده قصیده که دارای اندیشههایی مبارزه طلبانه بود، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد که فاروق جویده در اشعار خویش از نقشِ بینافردی و اندیشگانی به خوبی بهره برده است؛ در سطح بینافردی، استفادۀ فراوان از بندهای خبری، بر قطعیت دیدگاه شاعر نسبت به وضعیت نابهسامان مردم مصر در سایۀ خفقان و استبداد دلالت دارد، پس از جملات خبری، بسامد بالای جملات التزامی بر ارزش هنری اشعار وی افزوده است، چنانکه در تمامی موارد روح مبارزهطلبی را در وجود مخاطب میدمد و او را به انقلاب دعوت میکند. و اما رویارویی شاعر با جهان بیرون، غالبا واقعی و کنشگرانه است؛ به گونهای که در بین فرآیندهای ششگانه، فرآیند مادی پربسامدترین فرآیند قلمداد میشود، پس از آن فرآیند ذهنی و کلامی نیز از فراوانی نسبتا بالایی برخوردارند.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1108_90880fcbb5610f1eba54d04d52ca1a92.pdf
2017-10-23
25
54
10.29252/mcal.7.13.25
رویکرد نقشگرا
ساختار اندیشگان
بینافردی
شعر
فاروق جویده
فرهاد
نادری
farhadnadri1354@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد کرج
LEAD_AUTHOR
سمیه
نادری
somayahnaderi@gmail.com
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
AUTHOR
- آقاگلزاده، فردوس )1385ش(، تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
1
- ــــــــــــ )1392ش(، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی،تهران: نشرعلمی.
2
-جویده، فاروق (1991م)، مجموعة الاعمال الکاملة، ط3، مؤسسة الأهرام للترجمة و النشر.
3
- ـــــــــــ (1997م)، کانت لنا أوطان، ط2، قاهرة، دارغریب للنشر و التوزیع.
4
- ـــــــــــ(2000م)، آخر لیالی الحلم، قاهرة، دارغریب للنشر و التوزیع.
5
-روبینز، آر.اچ )1393ش(، تاریخ مختصر زبانشناسی، ترجمه: علیمحمد حقشناس، چاپ12، تهران: نشر ماد.
6
فتوحی، محمود (1390ش)، سبکشناسی؛ نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: نشر سخن.
7
-مشکوةالدینی، مهدی، 1388ش(، سیر زبانشناسی، چاپ پنجم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
8
- مهاجر، مهران و نبوی، محمد (1376ش)، به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقشگرا، تهران: نشر مرکز.
9
- یارمحمدی، لطفالله )1383ش(، گفتمانشناسی رایج و انتقادی، چاپ اول، تهران: هرمس.
10
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389ش)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، تهران: نشر نی.
11
-ابوالحسنی، زهرا و میرمالک ثانی، مریم (1387ش)، بررسی کتابهای درسی دانشگاهی براساس نظریه نقشگرای هلیدی و مقایسه آن با متون غیر درسی، سخن سمت، ش20، صص129-143.
12
-صالحی، فاطمه (1386ش)، علم معانی و دستور نقشگرای هلیدی، کتاب ماه ادبیات، ش8، پیاپی122، صص32-41.
13
-غیبی، عبدالاحد و دیگران (1393ش)، هویت اسلامی و استکبارستیزی در اشعار فاروق جویده و نقش او در بیداری اسلامی، نشریه ادبیات پایداری کرمان، سال6، ش11، صص309-332.
14
-مهاجر،مهران و نبوی، محمد (1376ش)، از زبان تا شعر: درآمدی بر زبانشناسی سازگانی نقشگرا و کاربرد آن در خوانش شعر، مجموعه مقالات کنفرانس زبانشناسی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، صص69-81.
15
-جویده، فاروق (2011م)، الاهرام الرقمی، www. Digital. Ahram.org
16
- Halliday.M.A.K. (1985).An Introduction to Functional Grammer. London: Edward Amold.
17
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل مفهوم «فرودست» گایاتری اسپیواک در رمان «مملکة الفراشة» اثر واسینی الاعرج با مطالعه موردی زنان
واسینی الاعرج، رماننویس معاصر الجزائری در رمان «مملکة الفراشة»، قالب ادبی رمان را وسیلهای برای بازنمایی مشکلات فرودستان و از جمله زنان نمودهاست. پژوهش حاضر، بر آن است شخصیت زنان را در این رمان از دیدگاه «گایاتری اسپیواک» بررسینماید. وی همزمان رویکردی فمنیستی-پسااستعماری دارد و یکی از شخصیتهای برجستهی «مطالعات فرودستان» است که در آن افراد بیخانمان، کشاورزان فقیر، کارگران روزمزد و زنان به عنوان مصادیق واژهی «فرودست» معرفیشدهاند، اما تمرکز اسپیواک بر فرودست مونث و یا زنان است. هدف مطالعات فرودستان و از جمله اسپیواک، بازنمایی صدا، عاملیت و ذهنینت فرودستان است. این پژوهش مبتنی بر شیوهی توصیفی- تحلیلی است و نتایج حاکی از آن است که واسینی الاعرج در این رمان با اعطای مرکزیت به زنان از طریق روایت رمان از نگاه و زاویهی دید یک زن؛ صدای آنان را منعکس نموده و با اعطای ویژگیهایی چون فعالیت اجتماعی، روابط متکی به منطق، حق انتخاب همسر، توانایی دیدن و نوشتن به زنان، عاملیت آنان را نشان داده و ذهنیت رایج پیرامون زنانرا واسازی کرده و فرودست جنسیتی واقع شدن زنان را در اموری چون ازدواج اجباری به دلیل ترس از بالارفتن سن، چند همسری مردان و اعطای حق طلاق به مردان، پسردوستی و ... به تصویر کشیدهاست.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1109_dcf9a92ad2d4f3d8acb2e119a1429686.pdf
2017-10-23
55
75
10.29252/mcal.7.13.55
مطالعات فرودستان
گایاتری اسپیواک
زنان فرودست
واسینی الاعرج
مملکه الفراشه
بی بی راحیل
سن سبلی
brsensebli@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
سید حسن
فاتحی
shfatehi43@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه بوعلی سینا
LEAD_AUTHOR
- أشکروفت، بیل و جاریث جریفیث و هیلین تیفین (2010م)، دراسات مابعد الکولونیالیة- المفاهیم الرئیسیة، ترجمه: احمد الروبی، أیمن احلی، عاطف عثمان، الطبعة الاولی، القاهره: المرکز القومی للترجمة.
1
- الاعرج، واسینی (2012م)، اصابع لولیتا، دُبی، دار الصدی للصحافه و النشر و التوزیع.
2
- الاعرج، واسینی (2013م)، مملکة الفراشة، دُبی، دار الصدی للنشر و التوزیع و الصحافة.
3
- بوریس ویان https://fa.wikipedia.org/wiki/%D)
4
- دهباشی، علی (1388ش)، شناختنامه ویرجینیا وولف، تهران انتشارات نگاه ، چاپ اول.
5
- ذاکری، آرمان (1392ش)، چشمانداز اندیشه، در ضرورت طرح و سنجش مطالعات پسااستعماری، چشمانداز ایران، صص 59- 64.
6
- ذوالفقاری، غلامعباس و امیرعلی نجومیان (1389ش)، درآمدی بر مطالعات فرودستان، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ، دوره پنجم، شماره 17، صص 110- 125.
7
- رضایی، اعظم و سید محمد مرندی (1389ش)، سوبژکتیویته آمریکاییهای آفریقاییتبار در رمان محبوب اثر تونی موریسن، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره 59، صص 21- 41.
8
- ساسانی، فرهاد (1391ش)، نشانهشناسی مکان، مجموعه مقالات مقدهای ادبی هنری، تهران، سخن، چاپ اول.
9
- سپهوند، حاجیعلی (1393ش)، پسا-استعمار یا پسا- مدرن؟ همراه با نقد آخرین بازماندهی موهیکن اثر فنیمور کوپر، تهران، انتشارات نارنجستان کتاب، چاپ اول.
10
- شاهمیری، آزاده (1389ش)، نظریه و نقد پسااستعماری، تهران، نشر علمی، چاپ اول.
11
- فانون، فرانتس (بیتا)، سال پنجم انقلاب الجزائر یا بررسی جامعهشناسی یک انقلاب، ترجمه نورعلی پاینده، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
12
- فریدمن، جین (1383ش)، فمنیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، چاپ دوم، تهران: انتشارات آشیان.
13
- کریمی، جلیل (1386ش)، مقدمهای بر مطالعات پسااستعماری، فصلنامه زریبار، سال یازدهم، شماره 63، بهار 1386
14
- گاندی، لیلا (1388ش)، پسااستعمارگرایی، ترجمه: مریم عالم زاده و همایون کاکا سلطانی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
15
- مورتون، استفان (1392ش)، گایاتری چاکراورتی اسپیواک، ترجمه نجمه قابلی، تهران، نشر بیدگل، چاپ اول.
16
ORIGINAL_ARTICLE
ریختشناسی داستان «بازگشتبهحیفا» غسّان کنفانی بر اساس الگوی کلودبرمون
نگاه ریختشناسانه به آثار ادبی ازشیوههایی است که یک الگوی کلی جهت تحلیل آثار ادبی ارائه میدهد؛ چرا که ریختشناسی به معنای شناخت شکل و ساختار یک اثر و چگونگی تاثیر آن بر مضمون و محتوا است. درزمینه ریختشناسی داستان، افراد بسیاری برای ارائه یک الگوی مناسب تلاشکردهاند که از جمله آنها میتوان به کلودبرمون، زبان شناس و روایتشناس فرانسوی اشاره کرد. در این پژوهش، داستان «بازگشتبهحیفا» از آثار مشهور نویسنده فلسطینی غسانکنفانی، براساس نظریه کلود برمون در سه کارکرد امکان یا استعداد، فرآیند و پیامد مورد بررسی قرار میگیرد و اثبات میشود که نویسنده با کنار هم قراردادن پیرفتها وتوالیهای مختلفی چون ساده و مرکب، زنجیرهای، انضمامی و پیوندی، باعث بوجودآمدن طرح و پیرنگی منسجم در داستان میگردد. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که این داستان با الگوی برمون مطابقت دارد و نویسنده با استفاده از امکان و فرآیند و نتیجه به عناصر روایی مانند تغییر موقعیتها، نظم توالیهای گوناگون، انواع شخصیت، قدرت انتخاب دادن به قهرمان و شکست قهرمان توجه داشته است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1110_29731bdd37d4a19919d90d441efd1ddb.pdf
2017-10-23
77
99
10.29252/mcal.7.13.77
ریختشناسی
بازگشتبهحیفا
کلودبرمون
توالی و پیرفت
حسن
گودرزی لمراسکی
h.goodarzi@umz.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
مهدی
اسدی
asadimahdi72@gmail.com
2
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران
AUTHOR
- احمدی، بابک (1380ش)، ساختار تأویل متن، تهران، مرکز، چاپ هشتم.
1
- اخوت، احمد (1371ش)، دستور زبان داستان، اصفهان، فردا، چاپ اول.
2
- اسکولز، رابرت (1383ش)، در آمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، آگاه، چاپ دوم.
3
- برتنس، هانس (1384ش)، مبانی نظریهی ادبی، ترجمهی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، ماهی، چاپ اول.
4
- پراپ، ولادیمیر (1392ش)، ریختشناسی قصههای پریان، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، توس، چاپ سوم.
5
- جعفری، محمدرضا (1385ش)، فرهنگ کوچک نشرنو انگلیسی-فارسی، تهران، دانشیار، چاپ دوم.
6
- خدیش، پگاه (1391ش)، ریختشناسی افسانههای جادویی، تهران، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی، چاپ دوم.
7
- خراسانی، محبوبه (1386ش)، درآمدی بر ریختشناسی هزارویک شب، اصفهان، تحقیقات نظری، چاپ اول.
8
- ریمون-کنان ، شلومیت (1387ش)، روایت داستانی بوطیقای معاصر، ترجمهی ابوالفضل حری، تهران، نیلوفر، چاپ اول.
9
- سلدن، رامان (1378ش)، راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر،تهران، طرح نو، چاپ سوم.
10
- صفوی ، کورش (1376ش)، ریختشناسی ، دانشنامه ادب فارسی (2)،تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول.
11
- اسماعیلی، عصمت و نبی زاده، نیره (1388ش)، «ریختشناسی داستانهای فرج بعد از شدت»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره 28، ص7-20.
12
- فروزنده، مسعود (1388ش)، «نقد و تحلیل عناصر داستان در گزیدهای از داستانهای کودکان»، مجله ادب پژوهی، شماره9، صفحه151-172.
13
- کریمی، پرستو و جهانگیری، صفری (1391ش)، «تحلیل ساختاری دو حکایت از بوستان سعدی براساس نظریه برمون»، فصلنامه پژوهشهای ادبی، شماره 38، ص101-114.
14
- نبی لو، علیرضا (1391ش)، «بررسی داستان رستم و اسفندیار بر مبنای دیدگاه کلودبرمون»، متنشناسی ادب فارسی، شماره4، صفحه33-52.
15
- بروب ، فلادیمیر(1996م)، مورفولوجیا القِصَّة، ترجمة عبدالکریم حسن و سمیرة بن عموّ، دمشق، شراع، الطبعة الاولی.
16
- بسو، حمزه (2013م)، آلیات التحلیل النقدی عند عبدالحمید بورایو، مذکره مقدمه لنیل شهاده الماجستیر، جامعه سطیف 2، کلیه الآداب و اللغات.
17
- بودالی، محمد (2015م)، اشتغال النَّموذج العاملی فی روایة «تلک المحبّة» للحبیب السّایح (دراسة سیمیائیة)، مذکرة مقدمة لنیل شهادة الماجستیر، جامعة احمد بن بلة و هران1، کلیة الآداب و الفنون.
18
- بورایو، عبد الحمید (1994م)، منطق السرد، دیوان المطبوعات الجامعیة، الجزائر.
19
- فالیت، برنار (2002م)، الرّوایة (مدخل الی المناهج و التقنیات المعاصرة للتحلیل الأدبی)، ترجمه عبد الحمید بورایو، دار الحکمة، الجزائر.
20
- عبدالرحمانمبروک، مراد (2002م)، آلیات المنهج الشکلی فی نقد الروایة العربیة المعاصرة، اسکندریة: دارالوفاء، طبعة الاولی.
21
- کنفانی، غسّان (2011م)، عائِد إلی حیفا، فلسطین، دار العلم و المعرفة.
22
- مجموعة من الکتّاب (1978م)، مدخل الی مناهج النقد الادبی، ترجمة رضوان ظاظا، کویت، المجلس الوطنی للثقافة والفنون والآداب.
23
- مشری، احمد (2011م)، سیمیاء الشَّخصیة فی روایة «شرفات بحر شمال» لواسینی الأعرج الوظیفة و الدلالة، مذکر مقدمة لنیل درجة الماجستیر، جامعة الحاج لخضر، کلیة الآداب و العلوم الإنسانیة.
24
- Children’s Story Authoring with prop’s Morphology, Sean Hammond, Doctor of Philosophy, University of Edinburgh, 2011
25
- Bremond Claude. Le message narratif. In: Communications, 4, 1964. pp. 4-32.
26
- Bremond Claude. La logique des possibles narratifs. In:Communications, 8, 1966. Recherches sémiologiques : l'analyse,structurale du récit. pp. 60-76.
27
-القضمانی، رضوان، الموسوعة العربیة (الشّکلیة فی الادب)، سوریة- دمشق، المجلد الحادی عشر
28
http://www.arab-ency.com
29
ORIGINAL_ARTICLE
نمادها و نشانههای «کودکی و جنگ» در شعر سمیح القاسم
یکی از شگردهای اساسی شاعران پایداری فلسطین در تبیین جلوههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مقاومت، کاربرد نمادها و نشانههای مربوط به کودک جنگ است. این ویژگی که از وزینترین محملهای تشخّص معنا و فرم شعر مقاومت فلسطین به شمار میرود، در شعر سمیح القاسم نمودی بارز و تعیینکننده دارد. بر این اساس، موضوع پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل برجستهترین نشانههای شعر سمیح در این راستا؛ اعم از عنوان اشعار، زمان، مکان و شخصیتهای روایی است. یافتههای تحقیق نشان میدهند، در اشعار سمیح القاسم که تماماً «درباره کودک» سروده شدهاند؛ نه «برای کودک»، نشانههای وابسته به زمان در سه شاخه کودکی، زمان از دست رفته و بازگشت به زادبوم، نشانههای مکان؛ مانند قدس، مدرسه، وطن و زندان، در کنار نشانههای مربوط به شخصیتهای عام و خاص؛ نظیر پدر، مادر، کودک شهید و اشغالگر، پربسامدترین نشانهها هستند. در رویکرد کلّی شاعر به واقعیت کودک جنگ، مقارنت مفهوم اندوه، ناامیدی و پایداری مشهود است. نتیجه این نگرش، تکرار مولّفه مقاومت تراژیک در محتوای این دسته از اشعار اوست.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1111_47628bf6c2f7c2eb99fbf4c20071d52c.pdf
2017-10-23
101
125
10.29252/mcal.7.13.101
نماد
نشانه
کودکی و جنگ
شعر پایداری فلسطین
سمیح القاسم
حسین
عابدی
hs.abedi@yahoo.com
1
دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
تورج
زینی وند
t_zinivand56@yahoo.com
2
دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی
AUTHOR
فاطمه
کلاهچیان
f_kolahchian@yahoo.com
3
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
AUTHOR
- احمدی، بابک (1389ش)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز، چاپ دوازدهم.
1
-ادونیس (1986م)، زمن الشعر، بیروت، دارالفکر، چاپ پنجم.
2
- اسوار، موسی (1381ش)، از سرود باران تا مزامیر گل سرخ؛ پیشگامان شعر امروز عرب، تهران، سخن، چاپ اول.
3
- الحبازی، مشهور عبدالرحمن (2009م)، «اتجاهات شعر الطفل فی الشعر الفلسطینی المعاصر»، مجلة جامعة القدس المفتوحة، العدد 15، صص 262- 215.
4
- القاسم، سمیح (2004م)، الأعمال الشعریة الکاملة، 4 مجلدات، بیروت، دار العودة، ط1.
5
- المؤمنی، قاسم (1999 م)، فی قراءة النص، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، ط1.
6
- بلعابد، عبدالحق (2008م)، عتبات (جیرار جینیت من النص إلی المناص)، الدار العربیة للعلوم ناشرون ومنشورات الاختلاف، ط1.
7
- بینام (2014م)، «وفاة الشاعر سمیح القاسم»، صحیفه «الرأی» الإلکترونیه، الثلاثاء، 19/ 8/ 2014.
8
- چندلر، دانیل (1387ش)، مبانی نشانهشناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، سوره مهر، چاپ چهارم.
9
- دو سوسور، فردینان (1392ش)، دوره زبانشناسی عمومی، ترجمه کورش صفوی، تهران، هرمس، چاپ چهارم.
10
- شعیری، حمیدرضا (1392ش)، نشانه- معناشناسی دیداری؛ نظریه و تحلیل گفتمان هنری، تهران، سخن، چاپ اوّل.
11
- شکری، غالی (1366ش)، ادب مقاومت، ترجمه محمّد حسین روحانی، تهران، نشر نو، چاپ اوّل.
12
- صابر عبید، محمّد (2010م)، سیمیاء الموت؛ تأویل الرؤیا الشعریة؛ قراءة فی تجربة محمّد القیسی، دمشق، دار نینوی.
13
- صادقی، علیاشرف (1349ش)، «حروف اضافه در فارسی معاصر»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره 95 و 96 ، صص 470- 441.
14
- صدیق، فضیلة (2006م)،«لغة الطفل والهویة الوطنیة»، مجلة حولیات التراث، العدد 6، صص 80- 71.
15
- ضیمران، محمّد (1385ش)، «امبرتو اکو و نشانهشناسی»، بخارا، شماره 52، صص 226- 217.
16
- غلامحسینزاده، غلامحسین و همکاران (1390ش)، «بررسی عملکرد روایت در اشعار نیما با تکیه بر نشانهشناسی ققنوس»، ادبپژوهی، شماره 15، صص 23- 7.
17
- فتوحی رودمعجنی، محمود (1391ش) سبکشناسی؛ نظریهها، رویکردها و روشها، تهران، سخن، چاپ اول.
18
- قدامة بن جعفر (1982م)، نقدالنثر، بیروت،، دارالکتب العلمیة.
19
- کالر، جاناتان (1390ش)، در جستجوی نشانهها؛ نشانهشناسی، ادبیّات، واسازی، ترجمه لیلا صادقی و تینا امراللّهی، تهران، علم، چاپ دوم.
20
- کوپر، جی، سی (1386ش)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران، فرهنگ نشر نو، چاپ دوم.
21
- کورت، وسلی (1391ش)، زمان و مکان در داستان مدرن، ترجمه فرناز گنجی و محمدباقر اسماعیلپور، تهران، آوند دانش، چاپ اول.
22
- مستور، مصطفی (1387ش)، مبانی داستان کوتاه، تهران، مرکز، چاپ چهارم.
23
- میرصادقی، جمال (1390ش)، ادبیات داستانی؛ قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان، تهران، سخن، چاپ ششم.
24
- یوهانسون، یورگن دینس و سوند اریک لارسن (1388ش)، نشانهشناسی چیست؟، ترجمه سیّدعلی میرعمادی، تهران، ورجاوند، چاپ دوم.
25
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب «سنت» و «تجدد» در قصرالشوق نجیب محفوظ
مصر، با تمدنی چند هزار ساله و سنتهای ریشهدار در پایان سدهی 18، به دنبال حملهی ناپلئون با تمدن نوین اروپایی آشنا شد. این آشنایی، مقدمهی رویارویی «سنت» و «تجدد» را در این کشور فراهم کرد. بازتاب تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ حاصل از این رویارویی را میتوان در آثار داستانی معاصر مصر بررسی کرد. قصرالشوق نجیب محفوظ، به عنوان دومین رمان از مجموعهی سهگانه، داستانی است که میتوان پیامدهای حاصل از جدال سنت و مدرنیته را در آن کاوید. تقابل مردسالاری و حضور و حقوق زن در اجتماع، بحران هویت و سرگشتگی روشنفکر، غربگرایی،آزادی فردی و تقابل علم و دین، پیامدهایی هستند که در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده است. براین اساس، تضادهای روحی کمال، به عنوان روشنفکر جامعه که به صورت تقابل طبقهی متوسط و اشراف، عقل و عشق، دنیای واقعی و آرمانها، علم اروپایی و دین اسلام بروز مییابد، نتیجهی تقابل استبداد (سنت) و استعمار (تجدد) در مصر است و انحراف اخلاقی، پوچگرایی و بیمعنایی زندگی، پیامد منفی این تقابل در زندگی روشنفکرانی چون اوست. غربگرایی، کمال و خانوادهی شداد را در برزخ سنت و تجدد گرفتار کرده است. پیشرفت آزادی فردی و حقوق زن از نتایج مثبت تجدد در قصرالشوق نسبت به بینالقصرین است. علم اروپایی میکوشد خود را جایگزین اندیشههای سنتی دینی سازد و تا حدی هم موفق میشود.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1112_abde72ec319adf5e3b5ff19affdd7bc2.pdf
2017-10-23
127
153
10.29252/mcal.7.13.127
مصر
سنت
تجدد
قصرالشوق
نجیب محفو
سعید
حسام پور
shessampour@yahoo.com
1
استاد بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز
AUTHOR
حسین
کیانی
hkyanee@yahoo.com
2
دانشیار بخش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز
AUTHOR
مدینه
کرمی
hafez_m@ymail.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
- ابوشاهین، سامی (2010م)، النثرالعربی فی عصر النهضه، بیروت، بیسان للنشر والتوزیع و الإعلام.
1
- اتابکی، تورج (1385ش)، تجدّد آمرانه، ترجمهی مهدی حقیقتخواه، تهران، ققنوس.
2
- احمدی، بابک (1390ش)، معمای مدرنیته، تهران، مرکز، چاپ هفتم.
3
- ادگار، اندرو و پیتر سجویک (1387ش)، مفاهیم بنیادی نظریهی فرهنگی، ترجمهی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه.
4
- الألفی، أسامه (2012م)، نجیب محفوظ من الجمالیه الی نوبل، القاهره، الهیئه المصریه العامه للکتب. الطبعه الأولی.
5
- ألجریتو دییولیو، بامیلا (2011م)، قفص الحریم، ترجمه محمد الجندی، القاهره، الهیئه المصریه العامه للکتب.
6
- بدر، عبدالمحسن طه (1992م)، تطوّر الروایه العربیه الحدیثه فی مصر، القاهره، دارالمعارف، الطبعه الخامسه.
7
- جاوید، رضا (1388ش)، صادق هدایت، تاریخ و تراژدی، تهران، نی، چاپ اول.
8
- شایگان، داریوش (1387ش)، زیر آسمانهای جهان،ترجمة نازی عظیما، تهران، فرزان روز، چاپ پنجم.
9
- ـــــــــــــ (1393ش)، افسونزدگی جدید، هویت چهلتکه و تفکر سیّال، ترجمهی فاطمه ولیانی، تهران، فرزان روز، چاپ هشتم.
10
- گیدنز، آنتونی (1392ش)، پیامدهای مدرنیت، ترجمهی محسن ثلاثی، تهران، مرکز، چاپ هفتم.
11
- محفوظ، نجیب (1991م)، المؤلفات الکامله، المجلد الثانی، بیروت، مکتبه لبنان، الطبعه الأولی.
12
- محمد سعید، فاطمهالزهراء (1378ش)، سمبولیسم در آثار نجیب محفوظ، ترجمهی نجمه رجائی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.
13
- محمد عطیه، احمد (1997م)، مع نجیب محفوظ، بیروت، دارالجبل، الطبعه الثانیه.
14
- مختاری، محمد (1378ش)، انسان در شعر معاصر، تهران، توس، چاپ دوم.
15
- میرعابدینی، حسن (1387ش)، صد سال داستاننویسی ایران، جلد 1و2، تهران، چشمه، چاپ پنجم.
16
- وادی، طه (1996م)، هیکل رائد الرّوایه، القاهره، دارالنشر للجامعات، الطبعه الثانیه.
17
-یاغی، عبدالرحمن (1999م)، فی الجهود الروائیه؛ من سلیم البستانی الی نجیب محفوظ، بیروت، دارالفارابی، الطبعه الأولی.
18
- رنجبران، نسرین (1388ش)، ثلاثیه نجیب محفوظ فی ضوء النقد النسوی، پایاننامهی کارشناسی ارشد، استاد راهنما: علی گنجیان، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
19
- آزاد ارمکی، تقی و عارف وکیلی(1392ش)، «مطالعهی جامعهشناختی تعریف مفهوم هویت ملی میان اندیشمندان ایرانی»، فصلنامهی توسعهی اجتماعی- فرهنگی، دورهی دوم،ش1، صص35-9.
20
- رمضان نرگسی، رضا (1384ش)، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، مطالعات راهبردی زنان، دورهی7، ش27، صص174- 145.
21
- عامری، حیات و الهام میاحی (1390ش)، «نقد پسااستعمارگرایی و انعکاس آن در آثار داستاننویسان مهاجر ایرانی»، چاپشده در نامهی نقد (مجموعه مقالات نخستین همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران)، تهران، خانهی کتاب.
22
- میرزایی، فرامرز و مظفر اکبری مفاخر (1387ش)، «بحران فکری و روحی قهرمان در رمان الثلاثیهی نجیب محفوظ»، پژوهشنامهی ادب غنایی، ش 11، صص164-153.
23
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1388ش)، «تحلیل مکتب ادبی داستان سهگانهی نجیب محفوظ»، مجلهی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش11، صص136-115.
24
- نصر اصفهانی، محمدرضا و مریم ایرانمنش و زینب عربنژاد (1392ش)، «تطبیق محتوای (سهگانه)ی نجیب محفوظ و (طوبی و معنای شب) از دیدگاه عناصر داستانی»، ادبیات تطبیقی، سال پنجم، ش9، صص 154-129.
25
- صفری، بهروز (1386ش)، گیدنز و پیامدهای مدرنیته، نسخهی الکترونیکی (pdf)، گرفته شده از پایگاه اطلاعاتی زیر در تاریخ5/1/1395
26
ketabnak.com/book/7344
27
- قائمی نیک، محمدرضا (1393ش)، «موقعیت فرهنگ»، گرفته شده از پایگاه اطلاعاتی زیر در تاریخ12/1/1395.
28
tarjomaan.com/vdcg.x93rak9uzpr4a.html
29
- هال، استوارت (1394ش)، «چیستی هویتهای فرهنگی»، ترجمهی سیاوش قلیپور، گرفته شده از پایگاه اطلاعاتی زیر در تاریخ 2/2/1395
30
www.ronankurd.org
31
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی اسطورۀ اوزیریس در شعر سمیح القاسم بر اساس الگوی جوزف کمبل
یکی از مهمترین اسطورههایی که با بارمعنایی رستاخیز و خیزش دوباره در شعر معاصر عربی حضوری چشمگیر دارد و حجم انبوهی از دفترهای شعری شاعران را به خود اختصاص داده، اسطوره اوزیریس مصری است. سمیح القاسم شاعر معاصر فلسطین (1939-2014) از جمله شاعرانی است که در سه مرحله به این اسطوره توجهی نشان داده است به گونهای که با مرحله سهگانه الگوی سفرِ تک اسطوره قهرمان «جوزف کمبل» نظریهپرداز مشهور آمریکایی قابل تطبیق و اعمال است. سه مرحلهای که شاعر از اسطوره یادشده الهام گرفته در سه سروده «علیقلعةالامبراطور»،«حواریّةالعار» و «اوزیریسالجدید» تجلی پیدا کرده است که به ترتیب با مرحله سهگانه الگویِ «عزیمت»، «تشرف» و «بازگشت» همخوانی دارد. در پرتو این شناخت، پژوهش حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطورهای اوزیریس و شیوههای فراخوانی و به کارگیری آن را در شعر شاعر، میزان پایبندی وی به الگوی مورد نظر را مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد. برداشت این است که سمیح القاسم شاعری متعهد و پایبند به سرزمین مادری است که باتوجه به نگاه خاص خود و نیاز جامعه معاصر، با بیانی نمادین، اسطورها وزیریس را همانند انگاری و باز آفرینی کرده است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1113_57cfadd7fa8c8d9018695980421e9256.pdf
2017-10-23
155
173
10.29252/mcal.7.13.155
سمیح القاسم
اسطوره
اوزیریس
جوزف کمبل
فلسطین
اشغال
علی
نجفی ایوکی
najafi.ivaki@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
اعظم
صدری
azamsadry@ymail.com
2
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان
AUTHOR
- ابوعلی، رجاء (2009م)، الأسطورة فی شعر ادونیس، دمشق، دار التکوین للتألیف والترجمة والنشر، الطبعة الأولی.
1
- برن، لوسیلا و گاردنر، جین ف و دیگران (1383هـ.ش)، جهان اسطورهها اسطورههای یونانی، رومی، اسکاندیناوی، مصری، سلتی، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز
2
- بیرلین، ج. ف (1386هـ.ش)، اسطورههای موازی، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
3
- رزنبرگ، دنا (1381هـ.ش)، اسطورة ایزیس، اوزیریس و حماسه گیل گمش، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران، نشر اسطوره.
4
- زیدان، رقیه (2009م)، اثر الفکر الیساری فی الشعر الفلسطینی شعر: محمود درویش، سمیح القاسم، توفیق زیاد، دار الهدی، الطبعة الأولی.
5
- السواح، فراس (2002م)، لغز عشتار الألوهة المؤنثة وأصل الدین والأسطورة، سوریه، دمشق، دار علاء الدین للنشر والتوزیع والترجمة، الطبعة الثامنة.
6
- شمیسا، سیروس (1388هـ.ش)، نقدادبی، تهران، نشر میترا، چاپ سوم.
7
- عشری زاید، علی (2002م)، عن بناء القصیده العربیة الحدیثة، القاهرة، مکتبة الآداب، الطبعة الخامسة.
8
- فریزر، جیمز جرج (1382هـ.ش)، شاخة زرین، پژوهشی در جادو و دین، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، نشر آگاه.
9
- القاسم، سمیح (1993م)، الأعمال الکاملة، المجلد الأول، القاهره، دار سعاد الصباح.
10
- کراس، جان.ر. (2016م)، آنچه انبیا گفتهاند، ترجمه؟، Goodseed international.
11
- کمبل، جوزف (1380هـ.ش)، قدرت اسطوره، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز، چاپ دوم.
12
- --------- (1392هـ.ش)، قهرمان هزار چهره، ترجمه شادی خسروپناه، مشهد، نشر گل آفتاب، چاپ پنجم.
13
- محمود خلیل، ابراهیم (2010م)، النقد الأدبی الحدیث من المحاکاة إلی التقلید، عمان، دار المسیرة للنشر و التوزیع و الطباعة.
14
- نامور مطلق، بهمن (1392هـ.ش)، درآمدی بر اسطورهشناسی، نظریهها و کاربردها، تهران، انتشارات سخن، چاپ اول.
15
- ------ و نسیم فخاری زاده (1393هـ.ش)، «خوانش بینانشانهای تصویر سازیهای گیلگمش با تأکید بر مطالعه تک اسطوره ترامتن»، فصلنامه کیمیای هنر، سال سوم، شماره 12، صص(67-86).
16
- نمرموسی، ابراهیم (2010م)، شعریة المقدس فی الشعر الفلسطینی المعاصر، عمان، دروب للنشر و التوزیع.
17
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی موتیف "أرض" در رمان "الحرب فی برّ مصر" از یوسف القعید
"موتیف" یکی از پربسامدترین واژگان نقد ادبی معاصر به تکرار موسیقیوار و نظاممند برخی از سازهها از قبیل جمله، عبارت، واژه، اصطلاح در متن اطلاق میشود که در شکلدهی به محتوا و سبک اثر نقش دارد. در متون روایی با شناخت موتیف میتوان به درونمایه و سبک اثر پیبرد و همچنین بهکارگیری موتیف روشی برای ایجاد انسجام و پیوستگی در متن است. پژوهش حاضر در تلاش است موتیف "أرض" (زمین)، جلوهها و کارکردهای آن را در رمان مشهور "الحرب فی برّ مصر" از رمان نویس مصری "یوسف قعید" مورد بررسی قرار دهد تا دلالتهای زیرین آن و کارکرد و نقشی که در رمان ایفا میکند را کشف نماید. این پژوهش با اتکاء بر روش توصیفی – تحلیلی در سه محور به بررسی کارکرد موتیف أرض در رمان میپردازد. نتیجه نشان میدهد قعید در رمان مزبور این موتیف را به شکلی سازمانیافته در تمامی بخشهای رمان قرار داده و دیدگاه راویان داستان با این موضوع گره خورده است و هر راوی ایده خاص خود را از أرض ارائه میدهد که جمعاً باعث شکلگیری مفهوم واحدی میگردد و آن ارزش حیاتی زمین برای شخصیتهای رمان است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1114_241e8dca259c0222104ed678d1084f95.pdf
2017-10-23
175
195
10.29252/mcal.7.13.175
موتیف
الأرض
یوسف القعید
الحرب فی برّ مصر
کارکرد
سید اسماعیل
حسینی اجداد
d.hoseini54@gmail.com
1
دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه گیلان
AUTHOR
شهرام
دلشاد
sh.delshad@ymail.com
2
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
LEAD_AUTHOR
- اسلامی، مجید (1386ش)، مفاهیم نقد فیلم، تهران: نشر نی.
1
- دوجلاس، فدوی مالطی (1984م)، یوسف القعید والروایة الجدیدة، مجلّة فصول، ع3، ج4، مجموعه الحداثة فی اللغة والأدب، صص: 190- 202.
2
- پاینده، حسین (1394ش)، گشودن رمان، چاپ سوم، تهران: مروارید.
3
- دهقان، الهام، تقوی محمد (1390ش)، موتیف و گونهها و کارکردهای آن در داستانهای صادق هدایت، فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادبی، س4، ش13 بهار، صص 91- 115.
4
- زیتونی، لطیف (2002م)، معجم مصطلحات نقدالروایة، بیروت: دارالنهار للنشر. چاپ 1.
5
- الشوابکة، سمیة (2013م)، المیتاقص تجریباً روائیاً، قراءة فی أعمال الروائی المصری یوسف القعید؛ أرد: مجلة جامعة النجاح للأبحاث. مجلّة 27 (3)، صص: 639- 667.
6
- عبدی، صلاحالدین؛ عباسی، نسرین (1394ش)، «موتیف نهر در اشعار بدرشاکر سیّاب»؛ دو فصلنامه علمیپژوهشی نقد ادب معاصر عربی؛ سال پنجم، صص 75- 100.
7
- طه، متوکل (2000م)، حدائق ابراهیم، بیروت: المؤسسة العربیة للدارسات والنشر.
8
- القعید، یوسف (1991م)، الحرب فی برّ مصر. چاپ پنجم، قاهرة: مکتبة مدبولی.
9
- گندمی کال، ناهیده (1393ش)، ترجمه و نقد و بررسی داستان قطار الصعید اثر یوسف القعید؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد مرکزی تهران.
10
- هیکل، محمد حسین (1392ش)، زینب، مصر: دارالمعارف.
11
- Oxford University. (1978). the Oxford English Dictionary. University press: Oxford.
12
ORIGINAL_ARTICLE
نشانهشناسی رمزگانهای زبانی در سروده «عودة سندباد» از «علی فوده»
یکی از رویکردهای جدید در بررسیهای ادبی که توجّه بسیاری از ناقدان و پژوهشگران را به خود معطوف داشته، واکاوی نشانهها و رمزگانهای تشکیل دهنده متون ادبی است. نشانهشناسی به دانش بررسی نظامهای نشانهای مختلف همچون زبان، تصاویر و علامتهای وضعی اطلاق میشود و یکی از مفاهیم بنیادی آن یعنی رمزگان، به منزله چهارچوبی است که نشانهها در آن معنا مییابند. از آنجا که ادبیات با علوم انسانی در ارتباط نزدیک است، ناقدان ادبی نیزاز خدمات نشانهشناسی رمزگانها و شیوههای تأویل آنها در بررسی متون، بینصیب نمیمانند. این پژوهش که از نوع کیفی است، به روش توصیفی تحلیلی وبا استفاده از منابع کتابخانهای نوشته شده و با هدف نشانهشناسی مهمترین رمزگانهای زبانی سروده «عودة سندباد» از «علی فوده» (1946 - 1982م) و میزان هماهنگی آنها با شرایط زندگی شاعر و نقشی که در انسجام این سروده داشتهاند، انجام شده و در نهایت دریافته است که شخصیّت شاعر و روحیّات وی در رمزگان مربوط به صاحب متن و رمزگان اسطوری تجلّی یافته و انسجام سروده از رهگذر رمزگان فرم و رمزگان روایی حاصل گردیده و میزان ادبیّت آن مرهون دو رمزگان زیبایی شناختی و بینامتنی شعری است.شایان ذکر است که آوردن واژه «سندباد» در عنوان سروده که سبب تداعی داستان این شخصیت اسطوری و کنکاش برای یافتن شباهت میان سراینده این قصیده (علی فوده) و سندباد اسطوری میشود، مهمترین علّت گزینش سروده مذکور جهت نشانهشناسی رمزگانهای زبانی آن است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1115_b099007aa3612d211bddf0fdfb4dc56c.pdf
2017-10-23
197
225
10.29252/mcal.7.13.197
نشانه شناسی
رمزگان
علی فوده
قصیده «عودة سندباد»
فاطمه
جمشیدی
f.jamshidi1364@gmail.com
1
دانشجوی مقطع دکتری رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد
AUTHOR
وصال
میمندی
vmeymandi@yazd.ac.ir
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد
LEAD_AUTHOR
فاطمه
قادری
mf.ghaderi@gmail.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد
AUTHOR
رضا
افخمی عقدا
rezaafkhami1355@yahoo.com
4
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد
AUTHOR
- آلن، گراهام، رولان بارت (1385ش)، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز.
1
- ابن عساکر، ابوالقاسم علی، (دون تاریخ)، تاریخ مدینة دمشق (ثمانون مجلّداً)، دراسة وتحقیق: علی شیری، دار الفکر.
2
- احمدی، بابک (1372ش)، ساختار وتأویل متن (نشانه شناسی وساختارگرایی)، تهران، نشر مرکز، چاپ دوّم.
3
- ــــــــــــ (1388ش)، از نشانههای تصویری تا متن، تهران، نشر مرکز، چاپ نهم.
4
- اسکولز، رابرت (1379ش)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، نشر آگاه.
5
- البحراوی، سیّد (1993م)، العروض وإیقاع الشعر العربی، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
6
- بلعابد، عبدالحق (2008م)، عتبات (جیرار جینیت من النص إلی المناص)، الدارالعربیة للعلوم–ناشرون، منشورات الاختلاف.
7
- پورنامداریان، تقی (1382ش)، دیدار با سیمرغ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
8
جبرا ابراهیم جبرا (1990م)، المجموعات الشعریة، الطبعة الأولی.
9
- الجرجانی، ابوبکر عبدالقاهر (2004م)، دلائل الإعجاز، تعلیق: محمود محمّد شاکر، مصر، مکتبة الخانجی، الطّبعة الخامسة.
10
- چندلر، دانیل (1386ش)، مبانی نشانهشناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، نشر سوره مهر،چاپ اوّل.
11
- خلیل، ابراهیم، والآخرون (2005)، مرایا التذوّق الادبی (دراسات و شهادات)، بیروت، المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر، الأردن، دارة الفنون، موسسة خالد شومان، الطّبعة الأولی.
12
- درویش، محمود (1994م)، الدیوان، بیروت، دار العودة.
13
- ذوالفقاری، محسن (1380ش)، فرهنگ موسیقی شعر، قم، انتشارات نجبا، چاپ اوّل.
14
- السامرائی، ابراهیم (1983م)، الفعل: زمانه وأبنیته، بیروت، مؤسسة الرسالة، الطبعة الثالثة.
15
- سجودی، فرزان (1387ش)، نشانه شناسی کاربردی، ویرایش دوّم، تهران، نشر علم، چاپ اوّل.
16
- شبل محمّد، عزة (2009م)، علم لغة النّص (النظریة والتطبیق)، تقدیم: سلیمان العطّار، القاهرة، مکتبة الآداب.
17
- الصباغ، رمضان (2002م)، فی نقد الشعر العربی المعاصر (دراسة جمالیة)، الإسکندریة، دار الوفاء.
18
- عتیق، عبدالعزیز (1987م)، علم العروض والقافیة، بیروت، دار النهضة العربیة.
19
- عزّام، محمّد (2001م)، النصّ الغائب (تجلیّات التناص فی الشعر العربی)، دمشق، اتحاد الکتاب العرب.
20
- عشری زاید، علی (1984م)، الرحلة الثامنة للسندباد (دراسة فنیة عن شخصیة السندباد فی شعرنا المعاصر)، القاهرة، دارثابت.
21
- غنیمیهلال، محمّد (2001م)، النقد الأدبیال حدیث، قاهره، نهضه مصر.
22
- فرج، حسام احمد (2007م)، نظریه علم النّص، تقدیم: سلیمان العطار و محمود فهمی حجازی، قاهره، مکتبة الآداب.
23
- فودة، علی (2003م)، الأعمال الشعریة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
24
- کیلیطو، عبدالفتّاح (2006م)، الأدب والغرابة، مغرب، دار توبقال للنشر، الطبعة الثالثة.
25
- گیرو، پییر (1380ش)، نشانه شناسی، ترجمه: محمّد نبوی، تهران، نشر آگه، چاپ اوّل.
26
- لطفیپور ساعدی، کاظم (1371ش)، درآمدی براصول و روش ترجمه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
27
- مفتاح، محمّد (1990م)، دینامیة النص، بیروت، المرکز الثقافی العربی، الطبعة الأولی.
28
- مقدادی، بهرام (1378ش)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر)، تهران، فکر روز.
29
- نورالدین، عصام (2007م)، الفعل فی نحو ابنهشام، بیروت، دار الکتب العلمیة.
30
- ــــــــــــ (1984م)، الفعل والزمن، بیروت، المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع.
31
- باقی نژاد، عبّاس (1392ش)، روایت شاعرانه و شعر روایی اخوان ثالث، بهارستان سخن (فصلنامه علمی پژوهشی ادبیات فارسی)، سال دهم، شماره 24، صص 217 – 236.
32
- حسن، هدى أحمد (2014م)، الجدلیة النحویة فیدلالة المضارعال زمنیة بینالقدماء و المحدثین، مجلة جامعة بخت الرضا العلمیة، العدد الثانی عشر، صص 66 – 83.
33
- رجایی، نجمه (1383ش)، قصّه شعری در ادب عربی، مجلّه دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 145، صص 175 - 194.
34
- سلیمی، علی، و بدری یاری نظام آبادی (1393ش)، مقایسه تطبیقی شعر روایی نیما یوشیج وخلیل مطران با تأمّلی درمیزان خلّاقیّت هنری دو شاعر، پژوهش نامه نقد ادبی و بلاغت، سال 3، شماره 2، صص 113 - 131.
35
- فرهنگی، سهیلا و محمّد کاظم یوسف پور (1389ش)، نشانهشناسی شعر «الفبای درد» سروده قیصر امین پور، فصلنامه علمی پژوهشی کاوشنامه، سال یازدهم، شماره 21، صص 143 - 166.
36
ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی عقدۀ حقارت در شخصیت قهرمان داستان «إمرأة عند نقطة الصفر» اثر نوال سعداوی
رمان «امرأة عند نقطة الصفر» نوشته نوال السعداوی، روانپزشک و نویسنده پرکار ادبی و سیاسی مصر، روایتگر ناکامی، شکست و حقارتهایی است که «شخصیت» قهرمان داستان، در سطح خرد روایت و جامعه معاصر مصر، در سطح کلان روایی بدان مبتلا گشته است. بر این اساس در این نوشتار تلاش شده است تا با تکیهبر رویکرد «روانشناختی فرد نگرِ آلفرد آدلر»، یکی از مهمترین موتیفها و درونمایههای این نظریه بنام « عقدۀ حقارت» در پرداخت هزارتوهای «شخصیت» قهرمان داستان به روش توصیفی- تحلیلی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. از اینرو و در پی پاسخ به سؤال اصلی پژوهش مبنی بر چیستیِ مهمترین عوامل مؤثر در شکلگیری «عقدۀ حقارت» و چگونگی بازتاب آن در منش و رفتار «فردوس» قهرمان داستان، یافتههای تحقیق نشان میدهد که با در نظر گرفتن نقش دوران کودکی و روابط اجتماعیِ قهرمان داستان، شدت احساس حقارت وی از «به خود رهاشدگی کودک و محرومیت او از محبت و تربیت» نشأت گرفته است و این امر او را نه بهسوی برتریجویی که به سمت کمتری و عدم تلاش برای «جبران» و درنهایت به خودکشی سوق داده است.
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1116_49506859a7f8ff70d4c9b0b793590a87.pdf
2017-10-23
227
245
10.29252/mcal.7.13.227
نوال سعداوی
إمراة عند نقطة الصفر
شخصیت
عقده حقارت
جبران
احمد رضا
صاعدی
a.saedi@fgn.ui.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
- ای.جانگسما، آرتور و دیگران (1382ش)، روان درمانگری کودک و نوجوان؛ ترجمه علی صاحبی و دیگران، مشهد: به نشر.
1
- پروچسکا، جیمز او. جان سی. نورگراس (1389ش). نظریههای رواندرمانی؛ ترجمه یحیی سدمحمدی، تهران،رشد.
2
- پل شاریه، ژان (1370ش)، فروید، ناخودآگاه و روانکاوی؛ ترجمه سید علی محدث، تهران: نکته.
3
- ساراسون، اروین جی ؛ باربارا آر. ساراسون (2005م)، روانشناسی مرضی. ترجمه بهمن نجاریان و همکاران، انتشارات رشد، تهران.
4
- السعداوی، نوال (2003م)، امرأة عند نقطة الصفر؛ بیروت: دار الآداب.
5
- سیاسی، علیاکبر (1388ش)، نظریههای شخصیت یا مکاتب روانشناسی؛ تهران: دانشگاه تهران.
6
- شارف، ریچارد اس (1389ش)، نظریههای رواندرمانی و مشاوره، ترجمه مهرداد فیروز بخت، تهران، موسسه فرهنگی رسا.
7
- شولتز، دوان (1990م)، نظریههای شخصیت؛ ترجمه یوسف کریمی و دیگران، تهران: ارسباران.
8
- شیهان، ایلین. (1383ش)، عزت نفس؛ ترجمه مهدی گنجی، تهران: ویرایش.
9
- عبدالمنعم، حفنی (1975م)، موسوعه علم النفس والتحلیل النفسی، ج1، القاهره، مطبعه مدبولی.
10
-فیست، جس و جی فست، گریگوری (2002م)، نظریههای شخصیت؛ ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ هفتم، تهران، نشر روان.
11
- فیصل، عباس (2000م)، التحلیل النفسی والاتجاهات الفرویدیة، ط1، بیروت، دارالفکر العربی.
12
- قائمی، علی (1366ش)، کودک و خانواده نابسامان؛ تهران: انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران.
13
- لعبیدی، ناظم هاشم (1990م)، علم النفس الشخصیه، بغداد، مطابع التعلیم العالی.
14
- منوچهریان، پرویز (1372ش)، عقده حقارت؛ تهران: گوتنبرگ.
15
- منصور، محمود (1369ش)، احساس کهتری؛ تهران: دانشگاه تهران.
16
- موکی یلی، روژه (1371ش)، عقدههای روانی؛ ترجمه محمدرضا شجاع رضوی، تهران: آستان قدس رضوی.
17
- ویلیام لاندین، رابرت (1996م)، نظریهها و نظامهای روانشناسی؛ ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش.
18
- هرگنهان، بی.آر (2009م)، تاریخ روانشناسی؛ ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ارسباران.
19
- یم، الآن (2009)، نظریات الشخصیه، ترجمه علاء الدین کفافی و آخرون، الاردن، دارالفکر.
20
-Smothers, Melissa.K.(2010). Adler, Alfered. Encyclopedia of Psychology and Religion. New York:Springer
21
ORIGINAL_ARTICLE
فایل PDF کامل مقالات
https://mcal.yazd.ac.ir/article_1117_07ed76fe6eba880935fe89579344be9b.pdf
2017-10-23
1
245