دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823aسبکشناسی سرودۀ «الخروجِ» صلاح عبدالصبور130338FAعلینجفی ایوکی0000-0002-6212-1823طیبهباغ چاییJournal Article20121230چکیده <br />«صلاح عبدالصبور» (1981-1931) از جمله شاعران چیرهدست معاصر عربی است که شعرش آمیزهای از گونههای مختلف میراث ادبی، تاریخی، دینی، اسطوری و فولکلوریک میباشد. در همان حال که شاعر، شعرش را بر سازههای متون کهن بنا مینماید، تمرکز ویژهای نیز بر زبان و بافت کلامش دارد و میکوشد دو سویۀ مفهوم و ساختار متن خود را زیرکانه به مخاطب ارائه دهد و با عاطفهای خاص و نگاهی ژرف از رنجهای خود و انسان معاصر بگوید؛ لذا از آنجایی که فضا و مفاهیم در سرودۀ وی تکراری نیست شعرش قرائتی میطلبد وسواسگونه و باریکبینانه. <br />یکی از سرودههای مهم عبدالصبور که قابلیت تفسیرپذیری و برداشتهای متعدد را داراست سروده «الخروجِ» اوست که از مهمترین شاخصههای سبکشناختی آن، کاربست شگردهای بیانی همچون بینامتنی، آشناییزدایی، نقاب، متناقضنما، فلشبک و... میباشد. در این جستار با توجه به سه سطح زبانی، ادبی و فکری به بررسی سبکشناسانه این سروده پرداخته شده و با روش توصیفی- تحلیلی از رهگذر آن برخی از ویژگیهای این اثر، تمایز شاعر در نوع تصاویر و زبان شعری، و همچنین نحوه القای مفاهیم مورد نظر به مخاطب را مورد واکاوی قرارخواهد گرفت. <br />کلید واژهها: سبک شناسی، بینامتنی، نقاب، صلاح عبدالصبور، الخروج. <br />ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ <br />1- نشانی پست الکترونیکی نویسنده مسئول: najafi.ivaki@yahoo.com <br />تاریخ دریافت:10/10/1391 تاریخ پذیرش:08/03/1393https://mcal.yazd.ac.ir/article_338_9ea2c3c96cc3514d9093d2cc78871714.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823پساختار موسیقایی قصیدهی «فلسفه الحیاه» بر پایه مکتب فرمالیسم3153339FAحسنگودرزی لمراسکیمعصومهخطی دیزآبادیJournal Article20130415چکیده <br />رویکردهای متن محور در بررسی متن ادبی در قرن بیستم تحت تأثیر دیدگاههای مبتنی بر زبانشناسی شکل گرفتند. در این میان زبانشناسان روس و مکتب فرمالیسم روسی در تحوّل نقد ادبی قرن بیستم سهم بهسزایی داشتند. به گونهای که در تحلیل متن ادبی معتقد بودند که تمام چیزهای ارزشمند یک اثر در خودش نهفته است و عواملی مانند ظرف تاریخی، ساخت اثر یا هدف از آن و زندگی شاعر در درجات بعدی اهمّیّت قرار دارد. فرمالیسم در ادبیّات ملل گوناگون به خصوص ادبیّات روسی با ظهور بزرگانی چون یاکوبسن، شکلوفسکی و... جلوهگر است و در ادبیّات عرب وامدار تلاشهای لفظ محور بزرگانی چون جاحظ و قدامه بن جعفر و عبدالقاهر جرجانی است و نشانههای آن در ادبیّات معاصر عرب در آثار بزرگانی چون أمین نخله، صلاح عبدالصَّبور و... قابل مشاهده است. ایلیا ابوماضی نیز، از جمله شاعرانی است که به ارتباط بین لفظ و معنا اهمّیّت میدهد. بررسی فرمالیستی قصیدهی «فلسفهالحیاه» ـ اثر این شاعر نامدارـ ازجنبهی موسیقیکه سهم عمدهای را در فرایند برجستهسازی این قصیده برعهده دارد، نشان از ارتباط داشتن شکل با محتوای این قصیده دارد؛ زیرا قصیده از ساختاری منسجم و یکپارچه برخوردار است. ایلیا نه تنها در شعر، آهنگ حاصل از وزن عروضی به وجود آورده است؛ بلکه توانسته است حالاتی ملایم توأم با آرامش و تفکّر را که با موضوع شعر مرتبط است، ایجاد نماید و با ایجاد این تناسب باعث برجسته سازی این قصیده گردد. <br />کلید واژهها: ، فرمالیسم، موسیقی، ایلیا ابوماضی، فلسفه الحیاه.https://mcal.yazd.ac.ir/article_339_30844995b524d77f4acd1db63bf58627.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823شنمودهای فلسفه وجودگرایی در مجموعهی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» از جُرج سالم5581340FAاحمد رضاحیدریان شهریمنیرزیباییJournal Article20130522چکیده <br />تحولات سیاسی جهان عرب در دهه های شصت و هفتاد قرن بیستم وبه طور مشخص شکست اعراب در جنگ ژوئن 1967روحیه یاس و ناامیدی را برای نویسندگان عرب به ارمغان آورد .جرج سالم داستان نویس معاصر سوری از سویی تحت تاثیر از ادبیات غرب به ارائه افکار و اندیشه های اگزیستانسیالیستی در نوشته هایش پرداخت. ارائه موفق این مفاهیم در مجموعهی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» ضمن تبیین جایگاه ویژهی نویسنده در نگارش داستان با رویکرد فلسفی-انسانمدار، ضرورت پرداختن به این اثر را نشان میدهد <br />مقاله حاضر میکوشد با بررسی تحلیلی- توصیفی این اثر و از رهگذر رابطههای درونمتنی و فضای داستانها به واکاوی نمودهای فلسفه وجودگرایی در این مجموعه که نمونهای از تأثیرپذیری داستانهای دهه هفتاد سوریه از تفکرات وجودگرایی است، بپردازد. براساس یافتههای پژوهش، سالم در اثر یاد شده به تأثیر از تفکرات وجودگرایی به طرح و بیان مفاهیمی چون تنهایی، رهاشدگی، مرگ، گناه، احساس مسئولیت، وضعیت بشری و تعالی انسان میپردازد و انسان را موجود تنها و جدا افتادهای نشان میدهد که به تنهایی به سوی سرنوشت در حرکت است. دیگران با درک نکردن و گاهی خصومت با وی موجب مرگ روحی انسان گشته و او را به لبه پرتگاه نیستی سوق میدهند ولی با همهی اینها، نویسنده به مانند سارتر انسان را در برابر بشر مسئول میداند. <br />کلید واژهها: داستان، سوریه، جُرج سالم، وجودگرایی، گفتگوی ناشنوایانhttps://mcal.yazd.ac.ir/article_340_b35239aec3eb15b26dc45df258fe4378.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823شبازتاب «دیگری غربی» در رمان "شمس و لیل" نوشتهی محمود تیمور83103341FAاصغرجلالوندمهدیناصریJournal Article20130710چکیده <br />برخورد و روابط میان سرزمینها در زمینههای گوناگون از دیرباز دیده میشود که باعث تأثیرپذیری از یکدیگر شده که گاهی نیز تأثیرپذیری این برخوردها در ادبیات بازتاب مییابد. گرایش به «غرب» یا به نوعی «دیگری غربی» در نوشتههای ادبی نویسندگان معاصر شرق و از جمله ادب تازی به چشم میخورد. پرتو این گردباد سرسخت در نوشتههای بیشمار و به ویژه کتاب «شمس و لیلِ» محمود تیمور (فوت: 1973م)، داستاننویس معاصر مصری با سفرش به دنیای غرب، نمود بسیاری دارد. جستار کنونی به گونهای است که ابتدا کلیاتی دربارهی «دیگری غربی» و همچنین تیمور ذکر نموده و در ادامه به بررسی مراحل تأثیرپذیری نویسنده از «دیگری غربی» پرداخته است. نگارندگان نشان میدهند که این ادیب مصری چه مراحلی از تأثیرپذیریِ «دیگری غربی» را پشت سر گذاشته؛ به گونهای که ابتدا شیفتگی تام او به غرب، سپس بازگشت از این غربزدگی، همچنین گزینش حد میانهی ایندو و سرانجام بازگشت او به سرچشمهی تمدن پیراستهی عربی، اسلامی، شرقی و دستِ رد زدن بر جوانبی از فرهنگ تجملاتی غرب را بازنمود مینمایند. <br /> <br />کلید واژهها: دیگری غربی، فرهنگ غرب، تمدن شرقی، محمود تیمور، شمس و لیل.https://mcal.yazd.ac.ir/article_341_4ffd0ec09781fc8f50395b2f1033f259.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823کلید واژهها: قرآن، داستانهای اسلامی، وا إسلاماه، علی احمد باکثیر.بررسیشواهد قرآنیدر رمان "وا إسلاماه" اثرعلیاحمد باکثیر106127342FAسید اسماعیلحسینی اجدادسیده اکرمرخشنده نیاسهیلاگیاهبانJournal Article20130721چکیده <br />ادبیات معاصر عربی و به ویژه داستانهای اسلامی سرچشمهی تجلی قرآن و مفاهیم پربار آن به شمار میآیند که یکی از این داستان نویسان در زمینه داستانهای اسلامی، علی احمد باکثیر نویسنده سرشناس معاصر است. چهار چوب آثار باکثیر به عنوان ادیبی اسلامی، براساس مضامین قرآنی و به گونهای الهام گرفته از کلام الهی طرح ریزی میشود به طوریکه سرآغاز تمامی رمانهای وی با آیهای از آیات قرآن است که متناسب با فکر نویسنده در آن اثر بوده و حوادث داستان، پیرامون همان آیه میگردد. <br />وی در آثار نثری خود به ویژه در رمان "واإسلاماه" و در موارد متعدد از آیات و مضامین قرآنی، برای تبیین افکار اسلامی خود استفاده کرده است که در این مجال برآنیم تا با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و با تکیه بر این رمان ضمن استخراج شواهد قرآنی موجود در آن، به ارتباط فضای رمان با آیات مذکور بپردازیم که نتایج اولیه حاکی از فراوانی و گستردگی کاربرد آیات قرآنی در رمان "واإسلاماه"، با هدف تبیین مفاهیم اسلامی وگسترش آن در زندگی اجتماعی است. <br /> <br />کلید واژهها: قرآن، داستانهای اسلامی، وا إسلاماه، علی احمد باکثیر.https://mcal.yazd.ac.ir/article_342_28c853c7c4677d9fa9f744ba1069ecb5.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823کلید واژهها: شعر معاصر عربی، شعر اجتماعی، زن، صلاح عبدالصبوربررسی جایگاه زن دراشعار اجتماعی صلاح عبدالصبور130163343FAرضاافخمی عقدامحسنزمانینرجسطهماسبیJournal Article20130727چکیده <br />زن، یکی از موضوعات مهم شعری شاعران عرب بوده است که از دوران جاهلی تا عصر حاضر، در سرودههای آنها خود نمایی میکند. بنا به اعتقاد اکثر ناقدان قدیم و جدید سرایندگان شعر کهن به این عنصر مهم در جامعه با نگاهی سطحی نگریستهاند، اما شاعران معاصر با نگاهی نو و متفاوت با دید گذشتگان به موضوع زن پرداختهاند. یکی از این شاعران صلاح عبد الصبور است که در موضوعات گوناگون از این نام برای بیان ایدهها و دغدغههای شخصی و اندیشههای سیاسی، اجتماعی و عرفانی خود سود جسته است. این گفتار بر آن است تا جایگاه زن را در شعر صلاح عبدالصبور دریابد. از این رو با روش تحلیلی ـ توصیفی اشعار این شاعر را بررسی کرده و دریافته است که سرودههای صلاح عبد الصبور دربرگیرنده توصیف ویژگیهای جسمانی زن نیست بلکه زن معمولاً نماد مضامین و مفاهیمی است که شاعر برای بیان اندیشههای خود از آن مدد میجوید. زن عنصری نجات دهنده، حیات بخش، سازنده و پرورشدهنده است که به نوعی مفهوم حاصلخیزی و بالندگی را یادآوری میکند که از تعابیر اسطورهای زن در دیگر فرهنگها و تمدنهای گذشته است. <br /> <br />کلید واژهها: شعر معاصر عربی، شعر اجتماعی، زن، صلاح عبدالصبورhttps://mcal.yazd.ac.ir/article_343_d34ebb81cf51eea8e7924df0451f3d1f.pdfدانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50684620140823یحیی سماوی مظهر آمریکاییستیزی در شعر معاصر عراقیحیی سماوی مظهر آمریکاییستیزی در شعر معاصر عراق166192344FAعبدالاحدغیبی0000-0002-6988-9640لیلاجباریJournal Article20130818چکیده <br /> شعر مقاومت به عنوان نوع ادبی اثرگذار در میان انواع ادبی دیگر، به دلیل شرایط خاص حاکم بر کشور عراق از نمود بیشتری برخوردار است. شاعران مقاومت عراق، با استفاده از سلاح کلمه، گزارشی هنرمندانه از پایداری و مقاومت خود و مردم سرزمینشان در برابر ظلم و ستم ارائه دادهاند. در این میان «یحیی سماوی» از جمله شاعران معاصر عراق است که با رژیم بعث حاکم بر جامعهی عراق و اشغالگران آمریکایی به شدت مخالف است و سلطهی هیچیک از آنها را بر نمی تابد. او با سلاح توانمند شعر، اعتراض خود علیه استبداد و به خصوص استعمار را اعلام کرده و به مبارزه و ستیز با بیگانگان پرداخته است. افشای جنایتهای آمریکا در عراق، اعتراض به غارت این کشور توسط اشغالگران و... از جمله مفاهیم مقاومت و پایداری است که در آثار این شاعر کبیر معاصر عراقی تجلی یافته است. شاعر گاهی با کنایه و به یاری زبان طنز و گاهی با بیانی صریح، سعی در تبیین این مفاهیم دارد؛ او به مدد بازخوانی وقایع تاریخی نظیر واقعهی دلخراش کربلا بر آن است فرهنگ مبارزه علیه مستکبران و استعمارگران را در دنیای عرب و به ویژه در کشور عراق گسترش دهد تا از این رهگذر جهان را با مفهوم واقعی عدالت اجتماعی، سیاسی آشنا سازد. مقالهی حاضر بر آن است تا اشعار مقاومت یحیی سماوی پس از اشغال عراق از سال 2003 تا پایان 2011م را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. <br />کلید واژهها: عراق، یحیی سماوی، شعر عربی معاصر، مقاومhttps://mcal.yazd.ac.ir/article_344_58ec42abd3d67a5764adf400135152d8.pdf