دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819hداستان پرندگان در شعر احمد شوقی
با تأکید بر جنبههای نمادین، تربیتی، اجتماعی و سیاسی125262FAعلی اصغرروان شادمحسنزمانیJournal Article20120716احمد شوقی (1868–1932م) ملقّب به امیرالشعرا، از برجستهترین شاعران پیشگام در ادبیات معاصر عربی است که آثار شاعرانۀ عظیمی از خود به یادگار گذاشته است. وی در شعر خود توجه و اهتمام زیادی به مسائل ملی، میهنی، اصلاح و تمجید اسلام دارد. شاعر در این زمینه دست به تجدید و نوگرایی زده و قصۀ شعری به زبان جانوران مختلف از جمله پرندگان یا همان فابل را سروده است. او با پرداختن به این فن شعری، تصویری زنده را از پرندهای معین به عنوان رمز و نماد زندگی مردم ارائه میدهد تا معانی تربیتی، اجتماعی و سیاسی را در جامعۀ خویش گسترش دهد. در این مقاله بعد از طرح مباحث مقدماتی، پرندگانی که بیشترین کاربرد را در قصههای شعری شوقی دارند یعنی کبوتر، کلاغ و خروس از جنبۀ نمادین مورد بررسی واقع شده است. آنگاه قصههای مربوط به هر پرنده به منظور شناسایی مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی تجزیه و تحلیل شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که شوقی، پرندگان مورد بحث را در نمادهای متعددی بهکار برده است که اغلب با نمادهای مختلف این پرندگان در فرهنگ و ادبیات منطبق است. از سوی دیگر، تربیت کودکان، خرد ورزی، نکوهش خیانت، نیکوکاری، بیتوجهی به ادعاهای اصلاح طلبانۀ استعمارگران، بیداری ملی، استقلال و آزادی از جمله مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی مورد توجه احمد شوقی از طریق داستان پرندگان است. دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420131222یجایگاه آوارگان فلسطینی در شعر محمود درویش2557263FAرسولبلاویسمیهصولتیاعظمصادقیان نژادJournal Article20121218شاعر متعهد فلسطینی، محمود درویش از پیشگامان شعر مقاومت فلسطین است که شعرش را یکسره وقف آرمان فلسطین نموده و به شرح دردها و آرزوهای هموطنان خویش پرداخته است، اوضاع تأسف بار آوارگان فلسطینی در اردوگاهها و کشورهای عربی یکی از مضامین اصلی شعر او به شمار میرود که بخش وسیعی از دفترهای شعری شاعر را به خود اختصاص داده است. اشعار درویش در یک نگاه کلی آیینهای تمامنما از احساسات مردم آواره و ستمدیدهای است که تمام حقوق انسانیشان پایمال شده و اینک او در مقام یک شاعر در پیشگاه افکار و وجدان عمومی بشر از این درد سخن میگوید. درویش برای رساندن فریاد مظلومیت ملت آواره فلسطین به گوش مخاطبان تلاش نموده از تمام ظرفیتهای شعر عربی، بهویژه میراث بهره گیرد. او عاشق وطن و دردمند از آه و نالهی ستمدیدگان و آوارگان فلسطینی است، اما شخصیتی سوداوی مزاج و متشائم نیست و رنج و اندوه تنها بر صلابت و پایداری و مبارزه طلبی او افزوده است. با توجه به اینکه شعر درویش پژواک دردها و آرزوهای مردم زمانهی خویش و نبض تپندهی ادبیات مقاومت فلسطین است، در این مقاله سعی برآن است تا بر مبنای روش توصیفی– تحلیلی، بازتاب رنج و اندوه آوارگان فلسطینی در شعر وی مورد بررسی قرار گیرد. <br /> دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819انقد و بررسی آراء ناقدان معاصر عرب و غرب
پیرامون پیام شعر5795264FAابوالحسنامین مقدسیفرزانهآجرلوJournal Article20121125اچکیده <br />مضمون شعر با توجه به خواص ذاتی و ماهیتی آن همچون عاطفه و خیال که نقشی محوری را در شکلگیری و اثرگذاری شعر ایفا میکنند و نیز با درنظرگرفتن فرآیند نیمهخودآگاه آفرینش شعر، از جنس و شکل خاصی برخوردار است که از بدو پیدایش شعر در متن اشعار مشهود بوده، امری ثابت و غیرقابل تغییر میباشد. طی بعضی ادوار فکری که شکلگیری مکاتب ادبی خاصی را در پی داشته، معانی و مضامین متعددی بر مختصات شعر تحمیل شده که اقتضای مسائل و قضایای اجتماعی بوده و البته هیچگونه تناسبی با فضای شعر نداشته و قابل هضم در بافت آن نبوده است. از دیگر سو، نحوه و میزان ارتباط شعر با افراد اجتماع که از محدودیت و اقلیت خاصی برخوردار است در تعریف کارکرد شعر مؤثر بوده، مانع از آن میگردد که شاعر را به رعایت بایدها و نبایدهای از پیش تعیین شده و نامتلائم با ساختار و طبع شعر وادار سازیم. شعر اهداف وجودی خاص خود را داراست و نمیتوان آن را به عنوان یک ابزار در جهت تأمین مقاصد و منافع ناسازگار با محیط شعر تلقی نمود. عدم توجه به طبیعت و ماهیت حقیقی شعر و درک و دریافت ناصحیح از آن موجب تدوین متونی منظوم میشود که از خواص و آثار شعر تهی بوده، به ابزاری در جهت ارائه گزارههای گوناگون تبدیل میگردد.دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819اوحدت اسلامی و نقش شعرای معاصر عرب در تحکیم آن95123265FAلیلاقاسمیمحمدمظاهریJournal Article20121230اچکیده <br /> مقاله حاضر تلاش دارد تا به بحث پیرامون شاعرانی بپردازد که با سرودههای خود درباره وحدت اسلامی سعی نمودهاند تا به تحکیم آن در میان مسلمانان مبادرت ورزند. <br />در طول سالهای اخیر با برگزاری همایشهای وحدت اسلامی در نقاط مختلف جهان اسلام، که به بررسی و آسیب شناسی، موانع و راه کارهای تحقق وحدت اسلامی پرداختهاند، شاعران وادبای عرب نیز پا به پای علما و دیگر مسلمانان سعی نمودهاند با اشاره به اهداف و برنامههای استعمارگران، مردم را نسبت به تلاش آنها برای ایجاد اختلاف بین مسلمانان و ایجاد فتنه بیدار نموده و آنان را به وحدت اسلامی دعوت نمایند. <br />از آنجا که شاعران معاصر عرب در اشعار خود بیشتر به وحدت قومی– عربی پرداختهاند و چندان به موضوع وحدت اسلامی عنایت نداشتهاند، لذا تعداد شاعرانی که در زمینه وحدت اسلامی سرودههایی داند بسیار محدود میباشد. این شاعران پیرامون مضامینی همچون پرهیز از تفرقه و اختلاف، توجه به قرآن و مبانی اسلامی، کنار گذاشتن قومیت به عنوان اصول وحدت آفرین شعر سرودهاند. <br /> دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819اافسانه¬ی تمثیلی و کارکرد آن در شعر أحمد مطر123147266FAمحمودحیدریnullJournal Article20130106اچکیده <br />از گریزگاههای ادبا در بیان دیدگاههای سیاسی، اجتماعی و اخلاقی، خلق داستانهایی با شخصیتهای حیوانی است که هر کدام از آن حیوانات نماینده و نماد قشر خاصی از جامعه و دارای خصوصیات اخلاقی و رفتاری هستند که به شاعر در شخصیتپردازی داستانها و رسیدن به اهدافش کمک میکنند. این داستانها که در ادبیات فارسی افسانهی تمثیلی نامیده میشود، در اشعار احمد مطر شاعر منتقد معاصر جهان عرب حضور گستردهای دارد و شاعر توانسته است با کمک این داستانها و با هنرمندی خاصی مفاهیم سیاسی و اجتماعی خود را به مردم جامعه انتقال دهد و در آگاهی مردم نقش بسزایی داشته باشد. این پژوهش با بررسی و تحلیل داستانها و کارکردهای هرکدام به تأویل نمادها و شخصیتها و کارکردهای سیاسی و اجتماعی آنها میپردازد و سپس به جنبههای هنری هر روایت و شیوههای متعدد آن اشاره میکند و نشان میدهد که شاعر با این شیوهی شخصیتپردازی، سطح فکری، احساسات و نگرشهای شخصیتهای اصلی را به خوبی نشان داده است. در شیوهی روایت، از آنجایی که داستانها بسیار موجز و کوتاه هستند بیشتر از شیوهی روایت مستقیم (توصیف) استفاده میکند و گفتگو نیز در حقیقتمانندی داستانها جایگاه ویژهای دارد. از لحاظ هنری شاعر در این داستانها از انواع هنجارگریزی، ناسازواری، آشناییزدایی و... استفاده کرده و از شیوههای مختلف شخصیتپردازی سود جسته است.دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819اکاربست امپرسیونیسم در رمان «ما تبقی لکم» اثر غسان کنفانی147171267FAاحمد رضاصاعدیJournal Article20130113ا147چکیده <br />این مقاله سعی دارد تا بر اساس نظریه «سوزان فرگسن»در خصوص ویژگیهای ادبیات داستانی امپرسیونیستی، یکی از موفقترین رمانهای غسان کنفانی، نویسنده نامدار فلسطین، را به نام «ما تبقی لکم» در ترازوی نقد، بررسی و تحلیل قرار دهد و جنبههای امپرسیونیسنی آن را برجسته کند. بنابراین در ابتدا مقدمهای در خصوص مکتب امپرسیونیسم و تبلور آن در ادبیات داستانی بر اساس نظریه سوزان فرگسن بیان میشود و در قسمت دوم با کاربست جنبههای امپرسیونیسم در رمان مورد بحث و بر اساس روش نقدی توصیفی-تحلیلی اثبات خواهد کرد که رمان ماتبقی لکم در ادبیات عربی نمونه موفقی است از ادبیات داستانی موسوم به امپرسیونیسم که توانسته است بر اساس مدل سوزان فرگسن و با کاربست ویژگیهایی امپرسیونیستی مانند: پیرنگ حذفی، پیرنگ استعاری، گسستگی زمان و نامتوالی بودن روایت داستان، درست مانند یک نقاش امپرسیونیسم، برداشتهای آنی و لحظهای شخصیتهای داستان یا نویسنده از واقعیت را به تصویر کشد. دانشگاه یزدنقد ادب معاصر عربی2322-50683420130819انشانهشناسی سرودة «کلمات سبارتاکوس الأخیره»174204268FAعلینجفی ایوکی0000-0002-6212-1823زهراوکیلینفیسهمیرگلوی بیاتJournal Article20130207اچکیده <br />نشانهشناسی علمی است که به بررسی نشانههای زبانی میپردازد، این نشانهها در حقیقت ترکیبی از دو بخش صوت آوایی(دال) و معنا (مدلول) میباشد؛ سطح نخستین، جانب بیرونی زبان را شکل میدهد و سطح دیگر، القاگرِ معنا و اندیشهای است که زبان در بر دارد. جستار حاضر میکوشد تا سرودۀ (کلمات سبارتاکوس الاخیرة) أمل دنقل شاعر معاصر مصر(1940- 1983) را بر اساس اصول نشانهشناسی در دو محور افقی و عمودی نقد و تحلیل نماید. <br />چنین استنباط میشود که شاعر از رهگذر نقاب شخصیّت اسپارتاکوس، انسانهایی را که زیر یوغ ستمگران مورد ظلم واقع شدهاند به شورش و انقلاب و پایداری فرا میخواند. دیگر اینکه تضادی در تمام بخشهای سروده جریان دارد؛ تناقضی بین آنچه که به تصویر میکشد و آنچه که در واقعیت مشاهده مینماید. گذشته از آن، متن شعری یاد شده از نظرگاه نشانهشناسی سرشار از دلالتها و معانی گوناگونی است که میتوان خوانشها و تاویلهای متعددی برای آن ارائه داد. <br />