بررسی روانشناختی تیپ های شخصیّتی در رمان «الباذنجانة الزرقاء» اثر میرال الطحاوی بر اساس نظریۀ کارن هورنای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبایی

10.22034/mcal.2019.1458

چکیده

 میرال الطحاوی (1968م) از نویسندگان معاصر مصری است که اعتقاد دارد سبک هر نویسنده‌ای، گویای تحولات اجتماعی و حالات روحی و روانی او است. در رمان «الباذنجانة الزرقاء» روحیات نویسنده در شخصیت‌های داستان، به وضوح هویداست؛ نویسنده از پیِ ترسیم شخصیت‌های داستانی سعی دارد انواع سرکوب‌های اجتماعی اعمال شده در حق زن شرقی را بیان کند. در این مقاله، شخصیت‌ها‌ی رمان «الباذنجانة الزرقاء» بر اساس نظریۀ روانشناختی کارن هورنای روانشناس سرشناس آلمانی به روش توصیفی- تحلیلی مورد واکاوی قرار گرفته است. هورنای در نظریه­های روانکاوی خود، به موضوع فرهنگ و محیط، نگاه ویژه­ای دارد. شخصیت‌ها‌ی روان‌پریشِ رمان «الباذنجانة الزرقاء»، درگیر نوعی روان‌رنجوری برخاسته از محیط زندگی و آداب مختص به آن هستند که با نظریه­های روانشناختی هورنای قابل نقد و تحلیل است. این پژوهش می­کوشد شخصیت‌ها‌ی این رمان را بر طبق تیپ‌های سه‌گانۀ شخصیت: تیپ مهرطلب، تیپ انزواطلب و تیپ برتری‌طلب، بررسی کند و راه‌های تدافعی آنان را برای سیر در بستر جامعه، مورد کنکاش قرار دهد. نتیجة پژوهش نشان می­دهد از میان پنج شخصیت اصلی که در داستان نقش ایفا می­کنند جز پدرِ قهرمان داستان، که دارای تیپ شخصیتی سالم و نرمال است دیگر شخصیت­ها، در گروهِ تیپ­های شخصیتی نوروتیک و غیر سالمی قرار می‌گیرند که هورنای به آن اشاره می­کند. این شخصیت­ها، به دلیل آسیب­های محیطی و فرهنگی، دچار اضطراب بنیادینی هستند که به شکل­گیری روابط ناهنجار در میان آنان منجر شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Psychological survey of personality types in Miral al-Tahawi's novel "Bazenjan Al-Zarqa" according to Karen Horney's theory

نویسندگان [English]

  • Abdolahad Gheibi 1
  • Habibe Khoshnafs 2
1 Associated Professor, Azarbaijan Shahid Madani University
2 Master of Arab Language and Literature, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

Miral al-Tahawi is an Egyptian contemporary writer who believes that the style of any writer denotes his or her social development and mental state. In the novel "Bazenjan Al-Zarqa", the writer's spirit is clearly evident in the characters of the story. She attempts to express a variety of religious and social suppressions against eastern woman. The characters of her novel have been analyzed in this article through a descriptive-analytical method and based on the psychological theory of Karen Horney, a prominent German psychologist. Horney has paid special attention to the subject of culture and environment in her psychoanalytic theories. The neurotic characters of the novel "Bazenjan Al-Zarqa" are entangled in a kind of neuroticism caused by their living environment and its specific attributes, which can be criticized and analyzed by psychological theories of Horney. This research seeks to examine the characters of the novel according to the three personality types of compliant, aggressive, and detached. Also, their ways of defending in the context of society is investigated. The results of the research show that among the five main characters that play roles in the story, except the father of the hero of the story, who has a normal personality type the other characters are in the group of neurotic and non-healthy personality types. Due to environmental and cultural damages, these characters suffer from radical anxiety that has led to the formation of abusive relationships among them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological Criticism
  • Personality
  • Karen Horney
  • Bazenjan Al-Zarqa
  • Miral al-Tahawi
-     احدی، حسن و نیکچهر محسنی (۱۳8۰ش)، روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی و جوانی)، چاپ هشتم، تهران: پردیس.
-     بهبهانی، مرضیه (۱۳81ش)، میرال الطحاوی از خیمه تا بادنجان کبود، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، فصلنامه تخصصی کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره ۶۱، صص 49- 48.
-     پِروین، لارنس اِی (۱۳۷۳ش)، روانشناسی شخصیت (نظریه و تحقیق)، ترجمه دکتر محمد جعفر جوادی و دکتر پروین کدیور، چاپ دوم، تهران: رسا.
-     ثریا، مهدی (۱۳۸۴ش)، فرهنگ و شخصیت، چاپ اول، تهران: قصیده سرا.
-     الحمامصی، محمد (۲ ابریل ۲۰۱۱م)، «حوار مع الأدیبة میرال الطّحاوی»، الجزیرة: مجلة حواء. http://hawaamagazine.com/posts
-  رایکمن، ریچارد (۱۳۸۷ش)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه مهرداد فیروزبخت، چاپ اول، تهران: ارسباران.
-  سیاسی، علی اکبر (۱۳۷۰ش)، نظریه‌های شخصیت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  شولتز، دوان و سیدنی الن (۱۳۹۰ش)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش.
-  الطحاوی، میرال (2012م)، الباذنجانة الزرقاء، مصر: دارالشروق.
-  فیست، جس و گریگوری جی فیست (۱۳۹1ش)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ هفتم، تهران: روان.
-  کریمی، یوسف (۱۳۹۲ش)، روانشناسی شخصیت، چاپ هجدهم، تهران: موسسه نشر ویرایش.
-  لاندین، رابرت دبلیو (۱۳7۸ش)، نظریه‌ها و نظام‌های روانشناسی، ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ اول، تهران: ویرایش.
-  منوچهریان، پرویز (۱۳6۲ش)، عقده حقارت، تهران: گوتنبرگ.
-  هورنای، کارن (۱۳۹۰ش)، تضادهاى درونی ما، ترجمه محمد جعفر مصفا، چاپ چهاردهم، تهران: بهجت.
-  ________ (۱۳۸7ش)، راه‌های نو در روانکاوی، ترجمه دکتر سعید شاملو، چاپ اول، تهران: رشد.
-  ________(۱۳۸4ش)، شخصیت عصبی زمانه ما، ترجمه محمد جعفر مصفا، چاپ چهارم، تهران: صفا.
-  ________(۱۳۸۸ش)،  عصبیت و رشد آدمی، ترجمه محمد جعفر مصفا، تهران، بهجت.
-  فراج، اسماعیل (26 مارس2013م)، «الروائیة میرال الطحاوی: خلعت الحجاب لأننی لست عورة أو جسدا»، دبی: العربیة. http://alarabiya.net/articles
-  فرزاد، عبدالحسین (۱۳86ش)، مروری بر داستان نویسی معاصر عرب، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مجله سمرقند، شماره 17، صص45 – 22.