بررسی اشتغال زنان در رمان "عباد ‌‌الشمس" سحر خلیفه (بر اساس نظریة توانمندسازی زنان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار گروه مطالعات زنان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

سحر خلیفه رمان نویس مشهور فلسطینی است که شهرتش بیشتر به طرح مسائل زنان و دفاع از حقوق ایشان بازمی‌گردد. از آنجا که زنان محور اصلی بیشتر رمان‌های او را تشکیل می‌دهند، گرایش‌های فمینیستی نویسنده از جمله موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از ناقدان قرار گرفته است. یکی از نظریاتی که بر مبنای تألیفات فمینیست‌‌ها شکل­گرفته و در آثار سحر خلیفه نیز نمود دارد، نظریة توانمندسازی زنان است. اشتغال زنان و استقلال اقتصادی که بن‌مایة اصلی رمان "عبادالشمس" سحر خلیفه را تشکیل می‌دهد، یکی از ابزارهای مهم توانمندسازی است. در این مقاله تلاش­شده اشتغال زنان در رمان عباد‌الشمس بر اساس نظریة توانمندسازی و به روش توصیفی-تحلیلی مورد واکاوی قرار گیرد. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که سحر خلیفه از دیدگا‌ه‌های نظریه‌پردازان حوزة توانمندسازی تأثیر پذیرفته و سعی­کرده زنان جامعة خود را به امکاناتی همچون آموزش و شغل مناسب که از آن محروم بوده یا نسبت به مردان دسترسی کمتری به آن دارند آگاه کند. نویسنده به عنصر عاملیت زنان، بسیار پایبند است و تلاش می‌کند با خلق قهرمان‌های زنی که در مقابل قوانین تبعیض­آمیز جامعه ایستاده‌اند، زنان فلسطینی را به افزایش مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی تشویق کند. خلیفه با ترسیم دستاوردهایی همچون عزت نفس، خودکفایی، ارتقای سطح زندگی و... برای قهرمان‌های زن، بر آن است که زنان سرزمین خود را از عناصری منفعل به بازیگرانی مستقل و توانمند تبدیل کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Women’s Employment in Sahar Khalifeh’s Novel “Abad Al-Shams” Based on the Women’s Empowerment theory

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Abdanan 1
  • Kobra Roshanfekr 2
  • Fatemeh Arefifard 3
1 Professor, Department of Arabic Language & Literature, Faculty of Theology & Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
2 Associate Professor, Department of Women Studies, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Ph.D. Student, Department of Arabic Language & Literature, Faculty of Theology & Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Sahar Khalifeh is a well-known Palestinian novelist whose reputation is mostly for propounding issues related to women and defending their rights. Since women are in the focus of most of her novels, the author's feminist tendencies and topics have attracted many critics. One of the theories that form the basis of the feminist writings of Sahar Khalifeh is the theory of women's empowerment. The employment of women and their economic independence are considered in the novel as the important tools for empowerment. This paper attempts to analyze the employment of women in the novel of Abad Al-Shams based on the theory of empowerment through a descriptive-analytical method. The research findings indicate that Sahar Khalifeh is influenced by the theories in the empowerment field. The poetess seeks to inform women in her community of opportunities such as education and appropriate employment, which they are deprived of or have less access to in comparison to men. The writer is vastly bound to the potentiality of women and is very committed to trying to encourage Palestinian women to increase their participation in social and economic activities by creating heroines who can stand against the discriminatory laws in the society. Also, by referring to such virtues as self-esteem, self-sufficiency and promoting standards of life for heroines, Khalifeh seeks to convert women from passive elements into independent capable agents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women’s employment
  • Empowerment
  • Sahar Khalifeh
  • Abad Al-Shams
- امین، قاسم (2012م)، تحریر المرأة، القاهره: مؤسسة هنداوی للتعلیم و الثقافة.
- ایکدر، سولماز (1391ش)، «زنان و مسیر توسعه (نیمی از جمعیت جامعه چگونه به رشد کشور کمک می‌کنند)»، روزنامه شرق، 17تیر 1391: ص3
- حمود، ماجدة (1994م)، «المرأة فی روایات سحر خلیفه»، آفاق المعرفه، ش373: صص 189-208.
- الحیدری، ابراهیم (2003م)، النظامالأبویوإشکالیةالجنسعندالعرب، ط1، بیروت: دارالساقی.
- چراغی، معصومه (1396ش)،. توانمندی اجتماعی زنان، چاپ اول، تهران: جامعه شناسان.
- خلیفة، سحر (2008م)، عباد الشمس، ط4، بیروت: دارالآداب للنشر و التوزیع.
- دوبووار، سیمون (1380ش)، جنس دوم،(ج2)، ترجمة قاسم صنعوی، چاپ دوم، تهران: نشر توس.
- ربیعی، مرجان (1396ش)، تعدد نقش در زنان سرپرست خانوار، چاپ اول، تهران: جامعه شناسان.
- السعداوی، نوال (لاتا)، الأنثی هی الاصل. www.ketabi.pdf.com
- ______،______ (1359ش)، چهر‌ة عریانزنعرب، ترجمة مجید فروتن و رحیم مرادی، تهران: روزبهان.
- الشامی، حسان رشاد (1998م)، المرأة فی الروایة الفلسطینیة (1965-1985)، دمشق: من منشورات اتحاد الکتاب العرب.
- شعبان، بثینة (1989م)، «سحر خلیفة و امرأة غیر واقعیة»، الموقف الادبی ،ش212-213: ص31-41.
- شهاب، أسامه یوسف (2014م)، «الروایة النسویة فی ظلّ الاحتلال، سحر خلیفة نموذجاً»، مجلة جامعة دمشق، المجلد30، ش 1-2: ص197-236.
- الصمادی، وائل علی فالح (2010م)، صورة المرأة فی روایات سحر خلیفة، عمان: دروب للنشر و التوزیع.
- طوطح، غدیر رضوان، (2006م)، «المرأة فی روایات سحر خلیفة»، رسالة الماجستیر، کلیة الآداب، جامعة بیرزیت. اشراف الدکتور: محمود العطشان
- القاسم، نبیه (2001م)، أدب المرأة الفلسطینیة، سحر خلیفة و لیانة بدر نموذجاً، فصل من کتاب مراودة النص، دراسات فی الأدب الفلسطینی، دارالمشرق: شفا عمرو
http://www.nabih-alkasem.com/books_content.htm#book4
- کتابی، محمود؛ بهجت یزد‌خواستی و زهرا فرخی راستایی (1382)، «توانمندسازی زنان برای مشارکت در توسعه»، مجلة پژوهش زنان، ش7: ص 5-30
- کشاورز شکری، عباس و عاطفه آذرکشب (1395ش)، «نقادی و بازسازی نظریه‌ی سارا لانگه دربارة شاخص‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار»، دو فصلنامه ی علمی- پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، ش16: صص5-35
- گرت، استفانی (1380ش)، جامعه شناسی جنسیت، ترجمة کتایون بقایی، تهران: نشر دیگر.
- مامسن، جنت هنشل (1387ش)، جنسیت و توسعه، ترجمة زهره فنی، چاپ اول، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
- نوابخش، مهرداد؛ مصطفی ازکیا و منصور وثوقی (1394)، «بررسی عوامل موثر برتوانمندسازی اقتصادی (مطالعه موردی: زنان آسیب پذیر شهر تهران)»، فصلنامة علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، ش12: صص1-20
- نیکو قدم، مسعود؛ محدثه قلی زاده امیر آباد و عبدالله خشنودی (1397)، «بررسی تأثیر توانمندسازی زنان بر توسعة دموکراسی»، مجلة زن در توسعه و سیاست، ش14: صص621-640 .