بازنمود فرودستی زن در رمان «الحب فی زمن النفط»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب

2 دانشیار، دانشگاه گیلان

چکیده

مقولة فرودستی، به­عنوان یکی از اصلی­ترین مباحث فمنیسم اجتماعی، در آثار و نظریه­های ادبی مورد توجه است. فمنیسم گرچه دارای ابعاد و موضوعات مختلف است، اما به نظر می­رسد نتیجة تمام قضایا و دغدغه­های فمنیست­ها اعتراض به جایگاه زن در تاریخ و جهان معاصر است. جریان فمنیسم، با فراز و فرودهای خود، بعد از حضور در ادبیات غرب، در حوزة ادبیات عربی نیز از جانب نویسندگان زن با جدیت بیشتری دنبال شد. از برجسته­ترین این نویسندگان "نوال السعداوی" مصری است. او تحت تأثیر جایگاه نازل زن مصری، به طور خاص در رمان "الحب فی زمن النفط" به­دنبال دستیابی به هویت زن بوده، بر این باور است که در سایة توجه به حقوق اجتماعی زن، دستیابی به هویت و در نتیجه خروج وی از مقام فرودستی، محقق می­گردد. چنین رسالتی در رمان «سعداوی» در ابعاد مختلف قابل بررسی است. این نوشته بر آن است تا با بررسی مقولة فرودستی زن و پرداختن به خاستگاه و پیامدهای آن، تصویری از تلاش زن برای دستیابی به هدف یاد­شده ارائه دهد، لذا پس از ارائة مختصری دربارة فمنیسم اجتماعی و رمان «سعداوی»، مقولة فرودستی را با استفاده از شیوة توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار می­دهد. نتایج نشان می­دهد با توجه به مبانی نظری تحقیق، مفهوم فرودستی در رمان حاضر، تحت تأثیر محورهای زن و وابستگی، برساختة ذهنی مردان، مردسالاری و ذهنیت قدرت طلبی مردانه و سیطره بر مسألة آموزش زن قرار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of woman's subordination in the novel Al Hobb fi Zaman al-Naft

نویسندگان [English]

  • Parisa Naghdipour 1
  • Farhad Rajabi 2
  • Seyyedeh Akram Rakhshandehnia 2
1 Master of Science in University of Guilan
2 Associate Professor, University of Guilan
چکیده [English]

Subordination, as an important topic of social feminism, is widely dealt with in literary works and theories. Although feminism has different dimensions and themes, it seems that the result of all the feministic concerns is the protest at the woman's lower position in the history and the contemporary world. The feminism, with all its ups and downs, after experiencing Western literature, was followed seriously by women writers in the Arabic literature. A well-known writer in this field is Nawal el-Saadawi from Egypt. She is impressed by the position of the Egyptian woman and, specifically in the novel Al-Hobb fi Zaman-al-Naft seeks to retrieve the woman's identity. She believes that, in the light of the social rights of the woman, achieving her identity occurs only as a result of leaving her subordinate position. This approach can be viewed in various aspects of her novel. The present study aims to investigate female subordination and its results as well as provide an image of women's efforts to achieve their desired goal. So, after a brief overview is given of social feminism and Saadawi’s novel, the concept of subordination is examined using the descriptive-analytic method. The results show that, according to the theoretical foundations of the research, the concept of subordination in the present novel is affected by women’s dependence, the mental construction of men, patriarchy and male power, and the control on women's education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subordination
  • Woman
  • Nawal Saadawi
  • Al Hobb fi Zaman al-naft
-  اعزازی، شهلا (1385)، فمینیسم و دیدگاه­ها (مجموعه مقالات)، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
-  تسلیمی، علی، (1390)، نقد ادبی: نظریه­های ادبی و کاربرد آن­ها در ادبیات فارسی، چاپ دوم تهران: کتاب آمه.
-  الجندی، أنور (1968)، أضواء علی الأدب العربی المعاصر، قاهرة: دار الکاتب العربی للطباعة و النشر.
-  چامبل، سارة (2002)، النسویة و مابعد النسویة، ترجمة احمد الشامی، الطبعة الاولی، المجلس الاعلی للثقافة.
-  دوبووآر، سیمون (1379)، سوء تفاهم، ترجمة مهستی بحرینی، تهران: سمیرا.
-  راغب، نبیل (2003)، موسوعة نظریات الادبیة، الطبعة الاولی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
-  سبحانی، محمدتقی (۱۳۸۲)، فلسفه سیاسی فمینیستی، چاپ شده در فمینیسم و دانش‌های فمینیستی: مجموعه مقالات، چ۱، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
-  السعداوی، نوال، (1993)، الحب فی زمن النفط، بیروت: مکتبة دار المدبولی.
-  العزیزی، خدیجة (2005)، الأساس الفلسفیة للفکر النسوی العربی، بیروت: بیسان للنشر و التوزیع و الإعلام.
-  فریدمن، جین (1383)، فمینیسم، ترجمة فیروزه مهاجر، تهران: آشیان.
-  کلیگز، مری (1394)، درسنامه نظریة ادبی، ترجمه: جلال سخنوری و دیگران، چ2، تهران: اختران.
-  محمود، هند و شیماء طنطاوی، (2016)، نظرة للدراسات النسویة الاصدار الاول.
-  مکاریک، ایرنا ریما (1390)، دانش‌نامه نظریة ادبی معاصر، ترجمه: مهران مهاجر و محمد نبوی، چ4، تهران: آگه.
-  موریس، بام (2002) الأدب والنسویة، ترجمه: سهام عبدالسلام، الطبعة الأولی، القاهرة: المجلس الاعلی للثقافة.
-  موسی محمود، فاطمة (2009)، الدلیل الصغیر فی کتابة المرأة العربیة، ترجمة: محمد الجندی و إیزابیل کمال، الطبعة الثانیة، قاهرة: المرکز القومی للترجمة.
-  نجم عراقی، منیژه (۱۳۹۳)، نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه­های فمینیستی، تهران: نی.
-  هی وود، اندرو (1379)، «درآمدی بر ایدئولوژی­های سیاسی، ترجمه: محمد رفیعی مهرآبادی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، جلد اول.
-  یونگ، کارل گوستاو (1368) چهار صورت مثالی، ترجمه: پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس.