عنصر آب در قصیدۀ «یتوهج کنعان» عزالدین مناصره بر اساس روش نقدی گاستون باشلار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

گاستون باشلار، فیلسوف، ریاضی­دان، فیزیک­دان و ناقد ادبی فرانسوی، با تکیه بر چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش، یک شیوۀ نقدی جدید در حوزۀ ادبیات، ارائه نمود. در روش نقدی او، شاعر ابتدا اندیشۀ ذهنی خود را در تخیلاتش می­پروراند و بعد، آن اندیشه­ها را در قالب کلمات، به وجود لفظی و تصاویر شاعرانه مبدل می­سازد؛ به نظر او عناصر چهارگانه، منبع الهام و شکل­گیری خیالی هستند که اثرگذاری و اعجاب­انگیزی فراوانی در پی دارند. او آب را یک موجود زنده­، مؤنث و پراحساس می­داند که در حالت­های مختلف، تخیلات مختلفی را به مخاطب القا می­کند. این شیوۀ نقدی در برخی قصاید شاعران طبیعت­گرا، از جمله قصیدۀ «یتوهج کنعان» عزالدین مناصره دیده می­شود. مناصره، شاعر متعهد فلسطینی، در سرودن این قصیده به طبیعت گرایش فراوانی یافته و آب در کنار پدیده­های طبیعی دیگر در این قصیده، کارکرد فراوانی دارد. دریا، چشمه، باران، اشک و شبنم، هر یک در این قصیدۀ طولانی، جایگاه مهمی داشته و با دلالت­های واقعی و رمزی خود، تخیلی را ایجاد نموده­اند که در بسیاری از موارد، بر اساس تخیل ابداعی باشلار، قابل تفسیر و تحلیل است؛ البته شایان ذکر است که این امر، با توجه به گرایش­های پست­مدرنیستی مناصره و هنجارشکنی­های او، مصداق کامل ندارد و در برخی موارد تخیلات شعری او با تخیلات باشلار یکسان نیست.
این مقاله گامی است در جهت نشان دادن خیال و تصویرسازی­های مناصره با استفاده از عنصر آب؛ این­که آب چه جایگاهی در خیال شعری مناصره داشته و نقش آن در تصویرسازی­های شاعر چگونه ارزیابی گشته و تا چه حدی با نقد ابداعی باشلار قابل تطبیق است. به عنوان مثال، الهامات آب­های جاری، ایستا، ژرف، تیره، پاک و شیرین مورد استفاده در قصیده، که با شیوۀ نقدی باشلار منطبق هستند، مورد ارزیابی قرار گرفته­اند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The water element- in "Yatavajjaho kanaan " ode by Izzo- al-din al-Monasara based on critical method of Gaston Bachelard

نویسندگان [English]

  • ش ش
  • ش ش
  • ش ش
چکیده [English]

Gaston Bachelard, the philosopher, mathematician, physicist and French literary critic, relying on the four elements of water, wind, earth and fire, provided a new way of critique in the literature .In his critique, the poet in his mind Envisions the idea of ​​dreams and imagination, and thought into words, then, he converts these ideas into poetic images in the shape of words. According to him, the four elements are the source of inspiration and imagination that ensue influence and wonderful abundance. He consider water to be a live passionate female creature, who infuses different fantasies in the different states to the audience .This kind of critique is seen in some ode of naturalistic poets including Izzo-al-din Al-Monasara, Palestinian poet, to compose this ode paid too much attention to nature and the water along with other natural phenomena has an important role in this ode. Sea, springs, rain, dew and tears, each one in this long ode, has an important place and with their real and symbolic implications, they created the fiction that in many cases, based on Bachelard’s imagination, can be interpreted. It is worth noting that, according to the postmodern tendencies of Monasara, the evidence is not complete. In some cases his poetic imagination is not the same as Bachelard’s imagination. Using the element of water, the position that water has in Monasara’s poetic imagination, the role of water in the poet illustrations and to what extent it is consistent with Bachelard’s innovative critique. This paper is an attempt to show Monasara’s imagery and imagination .For example, the inspiration of flowing waters, static, deep, dark, pure and sweet, used in the ode that are consistent with Bachelard’s method, have been evaluated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: water
  • literary criticism
  • Gaston Bachelard
  • Izzo-al-din Al-Monasara
  • “Yatavajjaho Kanan” ode