بررسی عناصر داستان در مجموعه «دنیا الأسرار» و آموزندگی آن‌ها برای کودکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

چکیده

ادبیات کودک و نوجوان، شاخه­ای جدید از ادبیات معاصر جهان است که ابتدا در اروپا پایه­گذاری شد و سپس به سایر کشورهای جهان ازجمله کشورهای عربی راه پیدا کرد. نیاز مبرم آدمی از ابتدای تولد به آموزش و پرورش و همچنین نقش غیرقابل انکار آن در تحول عظیم جوامع در هر برهه‌ای از زمان، باعث ظهور افرادی در ادبیات ملت­های مختلف شده که اهمیّت ادبیات کودکان را درک کرده و با نگاشتن آثاری برای آینده­سازان، گامی در جهت ساختن آینده­ی کشورشان برداشته­اند. «رجاء علی حویلة» یکی از نویسندگان معاصر عرب است که در سال (1994م) با خلق اثر «کان ماکان حکایات من بلاد الشام» پا به عرصه ادبیات کودکان نهاد و در ادامه‌ی فعالیت‌های ادبیش، کتاب «دنیا الأسرار» را نگاشته است. این پژوهش به دنبال شناخت عناصر داستان "دنیا الاسرار"و تأثیر آن‌ها در آموزش ذهن کودکان و چگونگی شناسایی نیازهای فردی و اجتماعی کودک و نحوه­ی پاسخ­گویی به آن است که با استفاده از منابع کتابخانه­ای- الکترونیکی و با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. در این راستا یافته­ها حاکی از آن است که «رجاء» در این حکایت، علاوه بر رعایت معیارهای فن داستان­نویسی، تلاش کرده است که با اتخاذ زبان روان و ساده و اسلوب بیان استوار و متین به بهترین وجه ممکن با کودک ارتباط برقرار کند و او را جذب داستان نماید تا کودک محیط اطراف خود را بهتر بشناسد و مهارت­های لازم برای زندگی کسب نماید و علاوه بر کسب ارزش­های اخلاقی، اجتماعی و دینی به تقویت آن در نفس و درون خود بپردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Novelistic Elements in the Story of Donya-al-asrar and their Didactic Purposes for Children

نویسندگان [English]

  • R. Afkhami Aghda 1
  • S. Hejazi 2
1 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Lliterature, Yazd University
2 MA Student, Department of Arabic Language and Literature, Yazd University
چکیده [English]

Children’s literature is a new branch of worldwide literature which was first founded in Europe and then spread across the rest of the world including Arabic countries. The human  urgent need for education from the time of birth and its inevitable role in the upheavals of any society at different erashave led to the emergence of different intellectuals in the literature of various nationalities who could perceive the significance of children’s literature and created works to enhance their own country’s development . Reja Ali Hovileh is a contemporary Arab writer who created the work “Kan-ma-kan .Hekayat-men-blad sham” and found himself among the children literature writers . Hethen wrote the book “Donya-al-asrar”. The present research is to identify the novelistic elements in this work and their effects on training children’s minds.It aims to find out personal and social requirements of children so as to be able to address them. The research is descriptive- analytic which has used library-electronic resources.The findings show that Reja, observing the criteria for novelistic techniques, has tried to communicate with children and draw them to the story adopting a simple and eloquent style. Accordingly, this helps them to have a better understanding of their surroundings and develop the necessary skills in life. Apart from gaining ethical,social and religious values , they can integrate such values in themselves.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children’s Literature in Syria
  • Reja Ali Hovileh
  • Donya-al-Asrar’s story
  • Novelistic Elements
-  براهنی، رضا، (1362ش)، قصه‌نویسی، نشر نو، تهران، چاپ سوم.
-  جعفرقلیان، طاهره، (1377ش)، ادبیات کودکان، انتشارات طرح درس نامه، چاپ اول.
-  حجازی، بنفشه، (1383ش)، ادبیات کودکان و نوجوانان ویژگی­ها و جنبه­ها، انتشارات روشنفکران، چاپ هفتم.
-  دهخدا، علی‌اکبر، (1328ش)، لغت­نامه، انتشارات دانشگاه تهران، دوره 50 جلدی.
-  سلطان القرائی، صادق، (1384ش)، ادبیات کودکان و نوجوانان با هویت فرهنگی، نشر دردانه.
-  شعاری­نژاد، علی‌اکبر، (1382ش)، ادبیات کودکان، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ 21.
-  شجری، رضا، (1384ش)، بررسی و تحلیل ادبیات کودکان در ایران از آغاز تا دهه­ی هفتاد، انتشارات عیاران.
-  علوی، سهیلا، (1382ش)، تا ملی دیگر در ادبیات کودک و نوجوان، انتشارات یادواره کتاب، چاپ اول.
-  مرتضوی کرونی، علیرضا، (1364ش)، ضوابط و اصول نقد کتاب‌های کودکان و نوجوانان، کانون فرهنگ و هنر اسلامی.
-  مستور، مصطفی، (1379ش)، مبانی داستان کوتاه، انتشارات مرکز، چاپ اول.
-  معین، محمد، (1371ش)، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر.
-  میرصادقی، جمال، میرصادقی، میمنت، (1377ش)، واژه‌نامه هنر داستان نویسی، کتاب مهناز، تهران.
-  بکیر، أمین، (2006)، الفکر و الخیال فی أدب الأطفال: دراسات و تجارب، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
-  حلاوة، محمد السید، (2000م)، الأدب القصصی للطفل، مؤسسة حورس الدولیة، الإسکندریة.
-  حویلة، رجاء علی، (2001م)، دنیا الاسرار، اتحاد الکتب العربیِ، دمشق.
-  عطاء، ابراهیم محمد،(1994م)، عوامل التشویق فی القصة القصیرة لطفل المدرسة الابتدائیة، الطبعة الاولی، مکتبة النهضة المصریة.
-  القبانی، حسین، (1979م)، فن کتابة القصة، الطبعة الثالثة، دار الجیل بیروت، لبنان.
-  حمدحسن عبدالله، (1992م)، قصص الأطفال، معرض الشارقة للکتاب.
-  الهرفی، محمدعلی، (1996م)، أدب الاطفال دراسة نظریة و تطبیقیة، دار المعالم الثقافیة، المملکة العربیة السعودیة.
-  رضایی، پوران، (1390ش)، بررسی ویژگی­های محتوایی و اسلوبی ادبیات کودکان در آثار نبیل سلیمان سلیمان خلف، راهنما: کبری روشنفکر، دانشگاه تربیت مدرس، اردیبهشت ماه.
-  زارع­بیدکی، (1391ش)، زینب، بررسی ادبیات کودکان و نوجوانان در داستان‌های کوتاه زکریا تامر، استاد راهنما: فاطمه قادری، استاد مشاور: علی بیانلو، پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، دانشکده زبان و ادبیات، اسفند ماه.
-  صیادی، سکینه، (1391ش)، بررسی ادبیات کودک در شعر دو شاعر فلسطینی ابوسلمی و احمد دحبورة راهنما: محمد مهدی سمتی، مشاور: محمدعلی سلمانی مروست، دانشگاه یزد. http://www.irandoc.ac.ir
-  مشکانی، محمد، (1392ش)، بررسی تطبیقی سیر ادبیات کودکان در ایران و کشورهای منتخب عربی، استاد راهنما: محمدعلی طالبی، استاد مشاور: حجت الله فسنقری، دانشگاه تربیت معلم- سبزوار، http://www.irandoc.ac.ir
-  نظام­دوست، اکرم، (1390ش)، ادبیات کودک در ادبیات معاصر عربی، راهنما: علی نوروزی، مشاور، نجمه رجایی، دانشگاه فردوسی مشهد، پاییز.
-  حسن­لی، کاووس، اسدی، سمانه، (1390ش)، «تحلیل محیط شهری و عناصر آن در داستان‌های کودک و نوجوان از سال1370- 1379 هجری شمسی»، دو فصلنامه مطالعات ادبیات کودک ، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 4)، صص34-60.
-  رضی، احمد، عبدالهیان، فائقه (1390ش)، «عنصر روایت در ترانه­های کودکانه­ی مصطفی رحمان دوست»، دو فصلنامه مطالعات ادبیات کودک ، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 4)، صص 103-124.
-  صفری، جهانگیر، رحیمی، مسعود، نجفی بهزادی، سجاد، (1390ش)، «نگاهی بر عناصر داستان در بازنویسی کتاب «قصه‌های شیرین کل‍یله و دمنه برای نوجوانان»، دو فصلنامه مطالعات ادبیات کودک، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 4)، صص77-101.
-  فروزنده، مسعود، (1388ش)، «نقد و تحلیل عناصر داستان در گزیده­ای از داستان­های کودکان»، مجله­ی ادب پژوهی، صص151-171.
-  آقاگل، فردوس، رضوی­زاده، اکرم، سبک­شناسی سازمان متن ادبیات داستانی کودکان در زبان فارسی، 15/11/1392.                                                                              (http://rasekhoon.net)
-  محمد ناصر، الملامح السیمیائیة فی القصة الموجهة للطفل الجزائری قصص الحیوان، 6/2/1393.
-  مشبال، بلاغة قصة الطفل، 6/2/1393.                        (http://www.fikrwanakd.aljabriabed.net)
-  یحیی الصوفی، جنیف، (06/03/2006)، القصة السوریة.             (http://syrianstory.com/raja.htm)