نقد جامعه‌شناختی رمان «اوراق عصام عبدالعاطی» در مجموعه «نیران صدیقة» از علاء أسوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

جامعه‌شناسی ادبیات از سویی با علم جامعه‌شناسی و از سوی دیگر با ادبیات در ارتباط است. تمرکز اصلی این شیوه بر ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با جامعه است، که تأثیرات متقابل ادبیات و جامعه و چگونگی انعکاس مسائل اجتماعی از طریق دیدگاه فکری، اعتقادی و اجتماعی نویسنده را در اثر ادبی مورد بررسی قرار می‌دهد. این گفتار رمان «اوراق عصام عبدالعاطی» برگرفته از مجموعه‌ی داستان «نیران صدیقة» نوشته‌ی علاء أسوانی نویسنده‌ی مشهور مصری را مورد نقد و بررسی جامعه‌شناختی قرار می‌دهد. پس از بررسی این اثر آشکار شد که تمرکز اصلی نویسنده بر جایگاه اجتماعی هنرمند و روشنفکر در جامعه‌ی مصر است. مضمون این رمان بی‌توجهی به استعدادهای درخشان در عرصه‌ی هنر و علم در جامعه‌ی مصر است. نویسنده با خلق شخصیت‌های مستعد و توانا در زمینه‌های هنری و علمی تلاش می‌کند مشکلات این قشر را به تصویر بکشد و تصویری واقعی از روند زندگی اجتماعی در زمان نگارش رمان ارائه می‌دهد، و به انتقاد از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مصر می‌پردازد. آثار أسوانی در کنار آثار نجیب محفوظ و دیگر نویسندگان در وقوع انقلاب مصر مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Sociological Criticism of the novel “Orag” by Esam Abdolati in "Neiran Sasdighe" Collection by AlaAsvani

نویسندگان [English]

  • A. Ganjian 1
  • R. Jamshidian 2
1 Assistant Professor, Department of Arabic language and literature, Allameh Tabatabai University
2 MA Holder, Department of Arabic Language and Literature, AllamehTabatabai University
چکیده [English]

Sociology of literature, on the one hand, is related to sociology and ,on the other hand, to literature.This approach mainly focuses on the structure and the content of the literary work and its relation to the society. It also scrutinizes the interaction between literature and the society as well as how the writer reflects social issues from intellectual, religious and social perspectives inthe literary work. The current paper analyzes the novel “Oragh”, by EsamAbdolati  adopted from the book “NeiranSadigh” by AlaAsvani, the famous Egyptian writer, from a sociological point of view. The study reveals thatAlaAsvanihas mainly focused on the status of the artists and intellectuals in the Egyptian society. The content of the novel centers around the disregard toward thegifted individuals in scientific and artistic areas in the Egyptian society. By creating talented and capable characters in artistic and scientific domains, the writer tries to depict the problems pertinent to the gifted individuals. Moreover, the writer tries to offer a realistic picture of people`s social life in his era.  The novel also offers a criticism of the Egyptian cultural, social and political status. The works of AlaAsvani, as well as those of NajibMahfuz and other writers have been influential in the occurrence of the Egyptian Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • novel
  • Sociological criticism
  • Oragh
  • Esam Abdolati
  • Neiran Sadigh
  • AlaAsvani
-  الأسوانی ، علاء، (2010م)، نیران صدیقة، القاهرة، دارالشروق، الطبعة الثامنة.
-  الأسوانی، علاء، (2013م)، هل أخطأت الثورة المصریة، القاهرة، دارالشروق، الطبعة الثالثة.
-  الحاوی، ابراهیم، (1984م)، حرکة النقد الحدیث و المعاصرفی الشعر العربی، مؤسسة الرسالة، الطبعة الأولی.
-  امامی، نصرالله، (1377ش)، مبانی وروش‌های نقد ادبی، تهران، نشر دیبا، چاپ اول.
-  ایرانی، ناصر، (1384ش)، هنررمان، تهران، نشر آبانگاه، چاپ هشتم.
-  جزینی، محمد، (1378ش)، پنج مقالۀ تئوری در ادبیات داستانی، تهران، نشر نحل، چاپ اول.
-  درویش، العربی حسن، (1988م)، النقد العربی بین القدامی والمحدثین مقاییسه و اتجاهاته و قضایاه، القاهرة، مکتبة النهضة المصریة، الطبعة الأولی.
-  راغب، نبیل، (2003م)، موسوعة النظریات الأدبیة، القاهرة، الشرکة المصریة العالمیة للنشر، الطبعة الأولی.
-  روشنفکر، کبری، نعمتی قزوینی، معصومه، (1389ش)، مبانی نقد اجتماعی در ادبیات، دانشنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 4.
-  زرافا، میشل، (1368ش)، ادبیات داستانی (رمان و واقعیت اجتماعی)، مترجم: نسرین پروینی، تهران، فروغی، چاپ اول.
-  زرین کوب، عبد الحسین، (1374ش)، آشنایی با نقد ادبی، تهران، انتشارات سخن، چاپ پنجم.
-  سلیمانی، محسن، (1387ش)، رمان چیست، تهران، انتشارات سوره مهر، چاپ دوم.
-  عسگری حسنکلو، عسگر، (1389ش)، نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی، تهران، نشر فروزان، چاپ دوم.
-  فاخوری، حنا، (1380ش)، تاریخ الأدب العربی، تهران، انتشارات توس، چاپ دوم.
-  گلدمن، لوسین، (1371ش)، جامعه شناسی ادبیات، مترجم: محمد پوینده، تهران، انتشارات هوش و ابتکار، چاپ اول.
-  ولک، رنه، (1377ش)،تاریخ نقد جدید (جلد 3 و 4)، مترجم: سعید ارباب شیرانی، تهران، نشر گلشن، چاپ اول.
-  عنوان «آتش دوست به جان بازار کتاب فرانسه افتاد»، در تاریخ 28/6/92 از سایت www.ketabnews.com گرفته شد.