شخصیت آفرینی در ادبیات داستانی کودک «بررسی مجموعه ی «قصص عن ثعلب» اثر زهیر ابراهیم رسام»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانش‌آموخته ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

4 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه خلیج فارس

چکیده

کودکان برای پذیرش یا رد بسیاری از باورها استعداد بسیاری دارند و دوره کودکی مرحله بسیار مهمی در زندگی ملت‌ها است. این امر کارکرد تربیتی و روان­شناختی داستان کودک را - که بارزترین جلوه آن شخصیت­پردازی است - دوچندان می­کند. از این­رو شخصیت داستان کودک در عین خیال انگیزی، باید طبیعی و باورپذیر باشد و با شایستگی، موانع را از سر راه بردارد. باورپذیری و شایستگی قهرمان، ‌شخصیت داستانی را در نزد کودکان، دوست داشتنی و الگوپذیر می­نماید. زهیر ابراهیم رسام نویسنده‌ی عراقی داستان کودک در مجموعه داستانی «قصص عن ثعلب» خود، به مقوله شخصیت توجه ویژه­ای دارد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی می­کوشد تا با تحلیل هنری شخصیت­ها، به‌ویژه شخصیت‌های اصلی این مجموعه داستانی، مساله باورپذیری و شایستگی آنان را در داستان، روشن و شگردهای آن را بیان کند. یافته­های  پژوهش نشان می­دهد که راوی با بهره بردن از ترفندهایی مانند: ایستایی، سادگی، بروز رفتارهای واقعی در جهان متن و گوناگونی اکثر شخصیت‌­ها، آنان را باورپذیر و شایسته نشان می­دهد و ضمن تاکید بر درون‌مایه‌هایی چون اندیشه‌ورزی و پایداری در برابر ترفندهای شخصیت منفی داستان- که معمولاً روباهی است مکار- آن را در ذهن کودک جای‌داده، تثبیت می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Character creation in Children's literature: an investigation into GhesasAnSalab by Zohair Ibrahim Rassam

نویسندگان [English]

  • F. Mirzaee 1
  • H. NazariMonazzam 2
  • M. Kalashi 3
  • S Rajabi 4
1 Professor, Department of Arabic Language and Literature, Bu Ali Sinauniversity
2 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Tarbiat Modarres University
3 M.A Graduate of Arabic Language and Literature, Bu Ali Sina University
4 Assistant Professor, Department of Psychology, Persian Gulf University
چکیده [English]

Children are talented to accept or reject many beliefs as childhood has been regarded as a very important stage in life of nations. This intensifies the psychological and educational function of children’s literature with its most important aspect manifested as character creation. Hence, the character of the children’s literature must be natural and credible in addition to being imaginative, resolving the obstacles properly. Credibility and qualificationsof hero make the character lovable and exemplary to children. Zohair Ibrahim Rassam, Iraqi writer, has paid a particular attention to characterization in GhesasAnSa’lab. The current research using descriptive-analytical method intends to clarify credibility and competence of characters in the fiction and elaborate their strategies through artistic analysis of characters especially the main characters of the story. Findings indicate that the narrator using the techniques such as stability, simplicity, real behaviors in world of text and diversity of most of characters render them as believable and competent. Focusing on themes such as wisdom and resistance against the negative character of the story which is a wily fox, the narrator tries to stabilize such features in children’s minds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Character
  • Children
  • Zohair Ibrahim Rassam
  • GhesasAnSalab
- الله‌یاری، مریم، (1388ش) «شخصیت‌پردازی داستانی موجب رشد شخصیت کودک می‌شود»، سایت پزشکان ایران: http://www.pezeshkan.org/?p=16069
- ایمن آهی، لیلی و توران خمارلو (میرهادی) و مهدخت دولت‌آبادی، (1355ش)، گذری در ادبیات کودکان، تهران، شورای کتاب کودک (انتشارات کیهانک)، چاپ سوم.
- بوالی، حمیدرضا، نشانی سایت: www.qualitativemethods.blogfa.com
- بیدگلی مشهدی، جمشید و پدرام، احمد، (1382ش)، «استفاده از ادبیات (شعر) در حفظ و ارتقای بهداشت و سلامت روان»، نهمین همایش سراسری تازه‌های پزشکی و پیراپزشکی اصفهان،27 الی 29 خرداد.
- پاچی کو، النورا، (1363ش)، خواندنی‌های مخصوص کودکان و نوجوانان چه خاصه‌های خلقی را باید جلوه‌گر سازد؟ [39 مقاله درباره‌ی ادبیات کودکان}، تنظیم‌کننده: آتش جعفر نژاد، تهران، انتشارات هنر، چاپ اول، صص 54- 57.
- حجازی فراهانی، بنفشه، (1383ش)، داستان کودک و نوجوان، ویژگی‌ها و جنبه‌ها، انتشارات روشن‌گران و مطالعات زنان.
- حری، عباس، (1363ش)، واقع‌گرایی در ادبیات کودکان (39 مقاله درباره‌ی ادبیات کودکان)، تنظیم کننده: آتش جعفر نژاد، تهران، انتشارات هنر، چاپ اول، صص 11- 15.
- میرصادقی، جمال، (1380ش)، عناصر داستان، تهران، انتشارات سخن، چاپ چهارم.
- منابع غیرفارسی:
- احمد، سمیر عبدالوهاب، (2004م)، قصص و حکایات الأطفال و تطبیقاتها العلمیة، عمان، دارالمسیرة، الطبعة الأولی.
- بیدبا،کلیله و دمنه،[ترجمه ابن المقفع]، ( 1937م)، القاهره، مطبعة الأمیریة ببولاق.
- الجفری، هناءبنت هاشم بن عمر، (1428ـ 1429ق)، «التربیة بالقصة فی الإسلام و تطبیقاتها فی ریاض الاطفال»، جامعة أم القری [کلیة التربیة]،المملکة العربیة السعودیة (مکة المکرمة).
- حلاوة، محمد السید، (2003م)، الأدب القصصی للطفل (مضمون اجتماعی نفسی)، الاسکندریة، المکتب الجامعی الحدیث.
- دیاب، مفتاح محمد، (1995م)، مقدمة فی ثقافة و أدب الأطفال، مصر، الطبعة الأولی، الدار الدولیة.
- رسام، زهیرابراهیم، (2004م)، مجموعة قصص عن ثعلب، منشورات اتحاد الکتاب العرب.
- سعید، محمود شاکر، (1993م)، أساسیات فی أدب الأطفال، ریاض، دارالمعارج، الطبعة الأولی.
- العبیدی، خالد بن سعید، (1429 ـ 1430ق)، «فاعلیة نشاطات قائمة علی عملیات الکتابة فی تنمیة مهارات کتابة لدی تلامیذ الأول المتوسط»، جامعةأم القری [کلیة التربیة]، المملکة العربیة السعودیة (مکه المکرمة).
- عیسوی، صباحعبدالکریم، (2004م)، «القصة فی منهج ریاض الأطفال بالمملکة السعودیة الواقع و المأمول»، کلیة الآداب للبنات بالدمام.
- مجله الزنبقة، شماره: 4/51،(2006م)، نشانی سایت: www.iraqcp.org.
- مریدن، عزیزة، (1980م)، القصة والروایة، دمشق، دارالفکر.
- نجیب، أحمد، (1991م)، أدب الأطفال علم و فن، القاهرة، دارالفکر العربی.
- الهاشمی، نورالدین، (2004م)، «قصة الأطفال فی سوریة فی التسعینیات: الشخصیة فی القصة الطفلیة»، مجلة الموقف الأدبی، شماره 400، صص 51 ـ 56.
- هلیل، سعد، مجلة الطریق، نشانی سایت: www.iraqcp.org
- الهیتی، هادی نعمان، (1977م)، أدب الأطفال: فلسفته، فنونه وسائطه، القاهرة و بغداد، الهیئة المصریة العامة للکتاب و دار الشوون الثقافیة لعامة.
-   Ali S., & Frederickson, N. Investigating the evidence base of social stories.Educational Psychology in Practice, 22(4), 2006 (pp55–77).
-   Machado, Isabel and Paiva, Ana – the child behind the character, university of leeds and inesc , university of  Lisbon and inesc.
-   Mmarantzconnor, Jane and Serbin, Lisa– childrens responses to stories with male and female characters, state university of  New york at Binghamton. 1978.
-   Stephen bigger literature for learning: can stories enhance children’s education? Shah
-   abdullatifuviversity, khairpursidh Pakistan. 2009.