نقد رمان عمارت یعقوبیان (اثر علاء الأسوانی) بر اساس رئالیسم در نظریه‌ی جامعه‌شناختی «جورج لوکاچ»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

جامعه­شناسی ادبیات به عنوان یکی از زیرشاخه­های جامعه­شناسی هنر به بررسی رابطه‌ی جامعه و ادبیات می‌پردازد و جوهر اجتماعی آثار ادبی را مورد مطالعه قرار می­دهد. این علم در سده­های اخیر توجه بسیاری از جامعه­شناسان و منتقدان را به خود معطوف‌کرد و آن‌ها را برای نظریه‌پردازی درباره‌ی آن ترغیب ‌نمود. جورج لوکاچ منتقد مجارستانی از جمله نظریه‌پردازانی است که با ارائه‌ی نظریه‌ای نقدی جهت نقد رمان، سهم بسزایی در پیشرفت این علم دارد. نظریه‌ی نقدی او مبتنی بر نقد شکل و محتوای اثراست و دارای معیارهای خاصی‌است که مهم­ترین آن‌ها عبارتند از: رئالیسم، شخصیت نوعی، رابطه‌ی علی و معلولی و محتوای اجتماعی. در پژوهش حاضر، رمان عمارت یعقوبیان، اثر علاء الأسوانی (نویسنده معاصر مصری) بر اساس رئالیسم در این نظریه مورد نقد واقع شده ‌است. پیروزی رئالیسم، رئالیسم انتقادی و مردمی بودن، سه ویژگی بارز رئالیسم لوکاچ ‌است که هریک دارای چارچوب مشخصی از نظر او هستند. نتایج تحقیق، با درنظر گرفتن این ویژگی‌ها، نشان ‌می‌دهد که اسوانی با صداقت و شجاعت از واقعیت­های موجود در جامعه پرده ‌برداشته و با دیدی انتقادی تناقضات اجتماعی را آشکار ساخته و مشکلات مردم زمانه­اش را به‌تصویر کشیده‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Ala-el-Asvani’s The Building of Yaqubian Based on Lukacs’ Theory of Sociological Realism

نویسندگان [English]

  • Zahra Afzali 1
  • Selah Aldin Abdi 2
  • Mitra Kodadadian 3
1 Assistant Professor, Arabic Language and Literature Department, Bu Ali Sina University
2 Associate Professor, Arabic Language and Literature Department, Bu Ali Sina University
3 MA Graduate, Department of Arabic Language and Literature, Bu Ali Sina University
چکیده [English]

Sociology of Literature, as a subcategory of sociology of art, analyzes the relation between society and literature. It also analyzes the social essence of literary works. This discipline has attracted the attention of sociologists and literary critics in recent centuries and has persuaded them to theorize on it. George Lukacs, the Hungarian critic, is among the critics who have played a major role in the development of this discipline through presenting a critical theory for criticizing novels. His theory is based on the criticism of both form and content and includes particular criteria the most important of which are realism, typical characterization, cause and effect relations as well as social content. In the present study, we have criticized one of the novels of Ala-el-Asvani (Egyptian contemporary writer) named The Building of Yaqubian based on the realism criterion. The superiority of realism, critical realism, and popularity are the three major features of Georg Lukacs’ realism, each of which includes a fixed framework consistent with his views. The obtained results show that Asvani has disclosed the current realities honestly and bravely. He has further critically revealed the social contradictions and portrayed the problems of his contemporary people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • George Lukacs
  • Realism
  • Ala-el-Asvani
  • The Building of Yaqubian
- الأسوانی، علاء، (2005م)، عماره یعقوبیان، بی‌چا، القاهرة: مکتبه‌ مدبولی.
- اکرام، محمد، (1370ش)، جنگ نفت، چاپ اول، بی جا : آریانا.
- پرهام، سیروس، (1334ش)، رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات، چاپ اول، تهران: نشر نیل.
- پوینده، محمدجعفر، (1381ش)، درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات، چاپ اول، تهران: نشر چشمه.
- ترابی، علی اکبر، (1376ش)، جامعه­شناسی ادبیات فارسی. چاپ اول. تبریز: فروغ آزادی.
- جورج، امری، (1372ش)، جورج لوکاچ. ترجمه‌ی عزت‌الله فولادوند. چاپ اول. تهران: سمر.
- روشندل، جلیل، (1375ش)، جنگ خلیج فارس و نظم نوین جهانی. نشریه‌ی علوم سیاسی. مطالعات خاورمیانه. شماره 8 (269-277).
- زرافا، میشل، (1386ش)، جامعه‌شناسی ادبیات داستانی، ترجمه‌ی نسرین پروینی، چاپ اول، تهران: سخن.
- زگال، ملیکه، (1389ش)، دین و سیاست در مصر: علمای الازهر، اسلام افراطی و حکومت، ترجمه‌ی عباس کاظمی نجف‌آبادی. مجله‌ی اندیشه‌ی صادق، سال دوم. شماره‌ی 3و4. (130-113).
- ستوده، هدایت‌الله، (1378ش)، جامعه­شناسی در ادبیات فارسی. بی چا، تهران: آوای نور.
- شمیسا، سیروس، (1380ش)، نقد ادبی، چاپ دوم، تهران: فردوس.
- صابری، شیما، (1386ش)، ترجمه، نقد و بررسی رمان عمارت یعقوبیان اثر علاء الأسوانی پایان‌نامه برای دریافت درجه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
- عسگری، عسگر، (1389ش)، نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی، چاپ دوم، تهران: فرزان.
- عنایت، حمید، (1362ش)، اندیشه‌ی سیاسی در اسلام معاصر، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی.
- عوض، لویس، (1987م)، أقنعه الناصریه‌ السبعه‌، الطبعة الأولی، بیروت: دار الرُّقی.
- کریمی، جواد، (1382ش)، تحلیل تاریخی جنگ دوم خلیج فارس، مجله‌ی تاریخ روابط خارجی، شماره‌ی 16 (94-75).
-کوثری، مسعود، (1379ش)، جامعه‌شناسی گونه­های ادبی. نشریه‌ی علوم اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی. شماره‌ی 10 (138-109).
- لوکاچ، گئورک، (1384ش)، پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمه‌ی اکبر افسری، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ماکس، رافائل، (1357ش)، نگاهی به تاریخ ادبیات جهان (تاریخ رئالیسم)، ترجمه‌ی م. فرهادی، بی‌چا، تهران: شباهنگ.
- مهرگان، امید، (1388ش)، زیبایی‌شناسی انتقادی، چاپ سوم، بی جا: گام نو.