کارکرد نقد فرهنگی در بازخوانی نقش کلیشه‌های جنسیتی در محدودیت‌های زنان نمونة مورد پژوهش: رمان «أیام معه» کولیت خوری

Document Type : Research Paper

Author

دکتری عربی

Abstract

چکیده

نقد کلیشه‌های جنسیتی در جوامع سنتی، علاوه بر برجسته‌سازی نابرابری‌های زنان و مردان در جامعه، به توضیح محدودیت‌های ایجاد شده بر اثر حاکمیت سنت‌ها و باورهای غلط در باب چگونگی رفتار زنان در خانواده و جامعه نیز منجر می‌شود. آنچه بیش از همه به کلیشه‌های جنسیتی دامن می‌زند، فرهنگ است به این صورت که در حیطة فرهنگ، یک شکاف جنسیتی در جامعه ایجاد شده است و حقوق اصلی و امتیازات ویژه در اختیار مردان قرار گرفته است. کولیت الخوری در رمان «أیام معه» با نقد صریح کلیشه‌های جنسیتی جامعة سوریه، مشکلات زنان را محور اصلی مبارزات خود با باورهای سنتی برخواسته از جنسیت پرداخته است. این مقاله سعی دارد با بررسی داستان مذکور بر مبنای نقد فرهنگی و با تحلیل مهمترین مفاهیم حوزة جنسیت و با بهره-گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بازنمایی تعارض و تقابل باورهای نادرست و سنتی در باب زنان با مفاهیم نو و مبانی مدرنیته پرداخته و به این پرسش پاسخ دهد که الخوری، چگونه باورهای سنتی فرهنگ عربی را فعالانه مورد نقد قرار داده و قدرت زنان را در بازیابی هویت انسانی خود به اثبات رسانده است؟ انتقاد از باورهای سنتی غلط، رنج‌های زنان جوامع شرقی، ضرورت خودآگاهی زنان در محیط نابرابر جنسیتی، تعارض مبانی فکری زنان سنتی و مدرن، از مهمترین مباحثی است که الخوری، در رمان خود مطرح ساخته است. وی در پایان به این نتیجه رسیده است که جامعة شرقی، از کلیشه‌های جنسیتی محدودکننده رنج می‌برد. در چنین حالتی ضروری است که زنان به خودآگاهی برسند و از نگاه جنسیتی دور بمانند.چکیده

نقد کلیشه‌های جنسیتی در جوامع سنتی، علاوه بر برجسته‌سازی نابرابری‌های زنان و مردان در جامعه، به توضیح محدودیت‌های ایجاد شده بر اثر حاکمیت سنت‌ها و باورهای غلط در باب چگونگی رفتار زنان در خانواده و جامعه نیز منجر می‌شود. آنچه بیش از همه به کلیشه‌های جنسیتی دامن می‌زند، فرهنگ است به این صورت که در حیطة فرهنگ، یک شکاف جنسیتی در جامعه ایجاد شده است و حقوق اصلی و امتیازات ویژه در اختیار مردان قرار گرفته است. کولیت الخوری در رمان «أیام معه» با نقد صریح کلیشه‌های جنسیتی جامعة سوریه، مشکلات زنان را محور اصلی مبارزات خود با باورهای سنتی برخواسته از جنسیت پرداخته است. این مقاله سعی دارد با بررسی داستان مذکور بر مبنای نقد فرهنگی و با تحلیل مهمترین مفاهیم حوزة جنسیت و با بهره-گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بازنمایی تعارض و تقابل باورهای نادرست و سنتی در باب زنان با مفاهیم نو و مبانی مدرنیته پرداخته و به این پرسش پاسخ دهد که الخوری، چگونه باورهای سنتی فرهنگ عربی را فعالانه مورد نقد قرار داده و قدرت زنان را در بازیابی هویت انسانی خود به اثبات رسانده است؟ انتقاد از باورهای سنتی غلط، رنج‌های زنان جوامع شرقی، ضرورت خودآگاهی زنان در محیط نابرابر جنسیتی، تعارض مبانی فکری زنان سنتی و مدرن، از مهمترین مباحثی است که الخوری، در رمان خود مطرح ساخته است. وی در پایان به این نتیجه رسیده است که جامعة شرقی، از کلیشه‌های جنسیتی محدودکننده رنج می‌برد. در چنین حالتی ضروری است که زنان به خودآگاهی برسند و از نگاه جنسیتی دور بمانند.چکیده

نقد کلیشه‌های جنسیتی در جوامع سنتی، علاوه بر برجسته‌سازی نابرابری‌های زنان و مردان در جامعه، به توضیح محدودیت‌های ایجاد شده بر اثر حاکمیت سنت‌ها و باورهای غلط در باب چگونگی رفتار زنان در خانواده و جامعه نیز منجر می‌شود. آنچه بیش از همه به کلیشه‌های جنسیتی دامن می‌زند، فرهنگ است به این صورت که در حیطة فرهنگ، یک شکاف جنسیتی در جامعه ایجاد شده است و حقوق اصلی و امتیازات ویژه در اختیار مردان قرار گرفته است. کولیت الخوری در رمان «أیام معه» با نقد صریح کلیشه‌های جنسیتی جامعة سوریه، مشکلات زنان را محور اصلی مبارزات خود با باورهای سنتی برخواسته از جنسیت پرداخته است. این مقاله سعی دارد با بررسی داستان مذکور بر مبنای نقد فرهنگی و با تحلیل مهمترین مفاهیم حوزة جنسیت و با بهره-گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بازنمایی تعارض و تقابل باورهای نادرست و سنتی در باب زنان با مفاهیم نو و مبانی مدرنیته پرداخته و به این پرسش پاسخ دهد که الخوری، چگونه باورهای سنتی فرهنگ عربی را فعالانه مورد نقد قرار داده و قدرت زنان را در بازیابی هویت انسانی خود به اثبات رسانده است؟ انتقاد از باورهای سنتی غلط، رنج‌های زنان جوامع شرقی، ضرورت خودآگاهی زنان در محیط نابرابر جنسیتی، تعارض مبانی فکری زنان سنتی و مدرن، از مهمترین مباحثی است که الخوری، در رمان خود مطرح ساخته است. وی در پایان به این نتیجه رسیده است که جامعة شرقی، از کلیشه‌های جنسیتی محدودکننده رنج می‌برد. در چنین حالتی ضروری است که زنان به خودآگاهی برسند و از نگاه جنسیتی دور بمانند.چکیده

نقد کلیشه‌های جنسیتی در جوامع سنتی، علاوه بر برجسته‌سازی نابرابری‌های زنان و مردان در جامعه، به توضیح محدودیت‌های ایجاد شده بر اثر حاکمیت سنت‌ها و باورهای غلط در باب چگونگی رفتار زنان در خانواده و جامعه نیز منجر می‌شود. آنچه بیش از همه به کلیشه‌های جنسیتی دامن می‌زند، فرهنگ است به این صورت که در حیطة فرهنگ، یک شکاف جنسیتی در جامعه ایجاد شده است و حقوق اصلی و امتیازات ویژه در اختیار مردان قرار گرفته است. کولیت الخوری در رمان «أیام معه» با نقد صریح کلیشه‌های جنسیتی جامعة سوریه، مشکلات زنان را محور اصلی مبارزات خود با باورهای سنتی برخواسته از جنسیت پرداخته است. این مقاله سعی دارد با بررسی داستان مذکور بر مبنای نقد فرهنگی و با تحلیل مهمترین مفاهیم حوزة جنسیت و با بهره-گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بازنمایی تعارض و تقابل باورهای نادرست و سنتی در باب زنان با مفاهیم نو و مبانی مدرنیته پرداخته و به این پرسش پاسخ دهد که الخوری، چگونه باورهای سنتی فرهنگ عربی را فعالانه مورد نقد قرار داده و قدرت زنان را در بازیابی هویت انسانی خود به اثبات رسانده است؟ انتقاد از باورهای سنتی غلط، رنج‌های زنان جوامع شرقی، ضرورت خودآگاهی زنان در محیط نابرابر جنسیتی، تعارض مبانی فکری زنان سنتی و مدرن، از مهمترین مباحثی است که الخوری، در رمان خود مطرح ساخته است. وی در پایان به این نتیجه رسیده است که جامعة شرقی، از کلیشه‌های جنسیتی محدودکننده رنج می‌برد. در چنین حالتی ضروری اس

Keywords


منابع ومآخذ
ألن، روجر، (1997)، الروایة العربیة، ترجمه: حصة حنیف، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
آبوت، پاملا و والاس، کلر، (1381)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه: منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
خمسه، اکرم (1383)، «بررسی طرح­واره­های نقش جنسیتی و کلیشه­های فرهنگی در دانشجویان دختر»، مطالعات زبان، شماره­ی 6: 134 – 115. DOI: 10.22051/JWSPS.2004.1311
الخوری، کولیت (1960)، أیام معه، الطبعة الثالثة، بیروت: المکتب التجاری للطباعة والتوزیع والنشر.
رحمانی، اسحاق و متحد، شیوا، (1397)، «دیالکتیک سنت و مدرنیته در رمان­های جزیرة سرگردانی و ذاکرة الجسد»، ادب عربی، سال 10، شماره 1: 131 – 116. DOI: 10.22059/JALIT.2018.137369.611371
صلیبا، جمیل، (1982)، المعجم الفلسفی، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
عضدانلو، حمید (1386) آشنایی با مفاهیم جامعه­شناسی، تهران: نشر نی.
فرانزوی، استیون (1386) روانشناسی اجتماعی، ترجمه: مهرداد فیروزبخت و منصور قنادان، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
فریدمن، جین،(1381) فمینیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: آشیان.
گروثرز، چارلز، (1374)، جامعه شناسی مرتن، ترجمه زهره کسایی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
مشیرزاده، حمیرا (1382) از جنبش تا نظریه­های اجتماعی، تاریخ دو قرن فمینیست، تهران: پژوهش شیرازه.
مک دانل، د (1380) مقدمه­ای بر نظریه­های گفتمان، ترجمه: حسینعلی نوذری، تهران: نشر فرهنگ گفتمان.
موزر، کارولین (1372) «برنامه‌ریزی برحسب جنسیت در جهان سوم، نقش زنان در توسعه»، روشنگران: 61- 123.
نیچه، فردریک (1375) فراسوی نیک و بد، ترجمه: د آشوری، تهران: خوارزمی.
وبر، مارکس (1384) اقتصاد و جامعه، ترجمه: عباس منوچهری، تهران: سمت.
هام، مگی و گمبل، سارا، (1382) فرهنگ نظریه­های فمینیستی، مترجم نوشین احمدی خراسانی و فرح قره داغی،  تهران: نشر توسعه.