نقد پسااستعماری رمان غدا یوم جدید اثر عبدالحمیدبن هدوقه (مطالعه موردی: نژادگرایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته زبان وادبیات عربی، دانشگاه یزد

2 دانشیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه یزد

3 استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه یزد

10.22034/mcal.2020.1678

چکیده

ادبیات هر ملتی از مؤلفه­هایی تشکیل­شده که در واقع بهترین و شاخص­ترین گزینه برای آشنایی با نگرش­ها و جهان­بینی آن ملت­ها است. وقتی سخن از نگرش یک ملت در برابر استعمار به­میان می­آید، ادبیات پسااستعماری سهم بزرگی در بیان رویکردها و موضع­گیری آن ملت، در برابر استعمار بیگانه داشته و پیامدهای حضور استعمار در عرصه­های گوناگون فکری و فرهنگی را به تصویر می­کشد. الجزایر از جمله کشورهایی است که حضور طولانی­مدت فرانسه در آن، سبب پیدایش گستردة ادبیات پسااستعماری گشته­است. رمان«غدا یوم جدید» اثر «عبدالحمید­بن­هدوقه» از جمله آثاری است که تأثیر نژادگرایی استعمار بر مردمان الجزایر را روایت کرده و پیامدهای آن را در عرصه­های مختلف، در قالب داستانی واقع­گرایانه به تصویر می­کشد. پژوهش پیش­رو کوشیده­است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مهم­ترین حوزه‌های تبعیض­نژادی استعمار در رمان «غداً یوم جدید» را با ذکر نمونه، مورد تحلیل و واکاوی قرار داده و به این مسئله بپردازد که علل ظهور نژادگرایی استعمار در شخصیت­های داستان چه ­بوده و راهکار نویسندة رمان برای خروج از این معضل چیست؟ تحلیل پسااستعماری رمان «غداً یوم جدید» حاکی از آن است که نژادگرایی استعمار در حوزه­هایی چون: نژادگرایی زیستی، مذهبی، قضایی، انحصار شغلی و نژادپرستی درونی­شده نمود پیدا کرده و نویسنده راه برون­رفت از این بحران را تکیه بر فرهنگ و تاریخ بومی، دانش نسبت به اروپاییان، و همچنین تقویت روحیه وحدت، مقاومت و ظلم ستیزی در نهاد مردم ­می­داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Post-colonial criticism of the novel ‘Ghadan Youmon-Jadid’ by Abdol Hamid ibn-eHadouqa: A case study of Ethnicity

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Ghanbari 1
  • Fatemeh Ghanbari 2
  • Behnam Farsi 3
1 PhD student in Arabic Language and Literature, Yazd University
2 Associate Professor in Arabic Language and Literature, Yazd University
3 Assistant Professor in Arabic Language and Literature, Yazd University
چکیده [English]

Literature of a nation consists of components that serve as the best and most visible means of understanding the attitudes and the worldview of that nation. When it comes to recounting the intellectual foundations of a nation in the field of literature, post-colonial literature has a great contribution. This is because it expresses the attitudes and positions of that nation against foreign colonialism. The long-standing presence of French colonialism in Algeria has led to the emergence and prosperity of post-colonial literature in that country. The novel "Ghadan youmon jadid" by "Abdol Hamid ibn-e Hadouqa" narrates the effects of colonial racism on the people of Algeria. Using a descriptive-analytical method, the present research seeks to analyze the most important fields of colonial racism in the novel and interpret them with examples. It also addresses the reasons for the emergence of colonial racism in the characters of the story and the way the author resolves this problem. The post-colonial analysis of the novel suggests that colonial racism has been practiced in the biological, religious, judicial, and internal aspects of the society. Vocational monopoly is another manifestation of racism. The author's strategy to get out of this crisis is to rely on indigenous culture and history, to gain knowledge about Europeans, and to reinforce the spirit of unity, resistance and oppression in the people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Post-colonial literature
  • Racism
  • Ghadan Youmon Jadid
  • Abdol Hamid ibn-e Hadouqa
-    آرژون، روبر، (بی­تا) تاریخ معاصر الجزایر، ترجمة دکتر منوچهر بیات مختاری، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
-    آشوری، داریوش، ( 1394ش) دانشنامة سیاسی: فرهنگ اصطلاحات و مکتب­های سیاسی، چاپ بیست و چهارم، تهران: نشر نارنجستان کتاب.
-    اباذری، زینب، (بی­تا) «نژادپرستی آن روی سکة نفوذ»، ماهنامة فرهنگ پویا، شماره 31.
-    اشکرافت، بیل و هلن تیفن، (1392ش) امپراتوری وا می­نویسد، ترجمة حاجی علی سپهوند، تهران: انتشارات نارنجستان کتاب.
-    اوزگان، عمار، (1398ق) أفضل جهاد، مترجم: حسن حبیبی، چاپ دوم، تهران: نشر جهاد.
-    بالیبار، اتین، (1394ش) نژادپرستی و ناسیونالیسم، مترجم هیمن برین، چاپ اول، تهران: انتشارات شمس تبریزی.
-    بن­جمعه، بوشوشه،( 1998م) الروایة العربیة الجزائریة، الطبعة الأولی، تونس: دارالسحر للنشر.
-    بن­هدوقه، عبدالحمید،(1993م) غداً یوم جدید، الطبعة الأولی، بیروت: دارالآداب.
-    پاونوف، میشل و میشل پرون، (1368ش) فرهنگ مردم­شناسی، ترجمة علی اصغر عسگر خانقاه، چاپ اول، تهران: انتشارات ویس.
-    خرم، مسعود، (1378ش)، هویت، چاپ پنجم ، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشارات حیان
-    دریدی، منیره، (2017م) «السیاسة الفرنسیة الإستدماریة للریف الجزائری1830-1962: المعالم و الآثار»، مجله المعیار، العدد السابع عشر، جوان.
-    زنجانی مسعود، (1395ش) »تأملی دربارة نژادپرستی و انسان­دوستی»، مجلة اندیشة اصلاح، شمارة 5: صص28-26.
-    ساداتی، سیدشهاب الدین، (1388ش) «رمان عطر سنبل، عطر کاج از دیدگاه نقد پسااستعماری»، کجله نافه، سال نهم، شماره 40، صص48-44.
-    سباعی، سیدی عبدالقادر،(2009م) «الغزو الفرنسی للجزائر خلفیاته و أبعاده»، مجله البدر، عدد6: صص63-60.
-    سعید، ادوارد (1377ش)، شرق شناسی، ترجمة عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-    سیف، احمد، (1380ش) »سایة شوم نژادپرستی بر مهاجران اروپا»، گزارش خرداد، شماره 133: صص 45-42.
-    صباغ­پور، علی­اضغر(1387ش)، »منافع فردی منافع جمعی»، چاپ اول، تهران: معاونت دانشگاه آزاد.
-    فانون، فرانتس، (1361ش) انقلاب آفریقا، ترجمة محمدامین کاردان، چاپ ششم، تهران: انتشارات خوارزمی.
-    قادری، فاطمه، (1389ش) سیری در تحول ادبیات معاصر، چاپ اول، انتشارات دانشگاه یزد.
-    قبایلی، هواری، (2017م) «سیاسة فرنسا الدینیة فی الجزائر تأطیر فریضة الحج أنموذجا 1894-1939»، مجلة الجزائریة للمخطوطات، العدد 12: صص274-259.
-    ملکی، علیرضا، (1395ش) «نژادپرستی در فلسفة اخلاق کانت با تکیه بر امر مطلق کانتی»، پژوهش­های اخلاقی، سال هفتم، شمارة اول، صص195-181.
-    ممی، آلبرت، (1349ش) چهرة استعمارگر و چهرة استعمارزده، ترجمة هما ناطق، تهران: انتشارات خوارزمی.
-    میلنر، آندرو و جف براویت، (1394ش) درآمدی بر نظریة فرهنگی معاصر، ترجمة جمال محمدی، چاپ پنجم، تهران: نشربیدگل.