بازنمایی عقدۀ حقارت در شخصیت قهرمان داستان «إمرأة عند نقطة الصفر» اثر نوال سعداوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اصفهان

10.29252/mcal.7.13.227

چکیده

رمان «امرأة عند نقطة الصفر» نوشته نوال السعداوی، روان‌پزشک و نویسنده پرکار ادبی و سیاسی مصر، روایتگر ناکامی، شکست و حقارت‌هایی است که «شخصیت» قهرمان داستان، در سطح خرد روایت و جامعه معاصر مصر، در سطح کلان روایی بدان مبتلا گشته است. بر این اساس در این نوشتار تلاش شده است تا با تکیه‌بر رویکرد «روان‌شناختی فرد نگرِ آلفرد آدلر»، یکی از مهم‌ترین موتیف‌ها و درون‌مایه‌های این نظریه بنام « عقدۀ حقارت» در پرداخت هزارتوهای «شخصیت» قهرمان داستان به روش توصیفی- تحلیلی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. از این‌رو و در پی پاسخ به سؤال اصلی پژوهش مبنی بر چیستیِ مهم‌ترین عوامل مؤثر در شکل‌گیری «عقدۀ حقارت» و چگونگی بازتاب آن در منش و رفتار «فردوس» قهرمان داستان، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن نقش دوران کودکی و روابط اجتماعیِ قهرمان داستان، شدت احساس حقارت وی از «به خود رهاشدگی کودک و محرومیت او از محبت و تربیت» نشأت گرفته است و این امر او را نه به‌سوی برتری‌جویی که به سمت کمتری و عدم تلاش برای «جبران» و درنهایت به خودکشی سوق داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of Inferiority Complex in the Protagonist of the novel “Woman at Point Zero” by Nawal El Saadawi

نویسنده [English]

  • Ahmad Reza Saedi
Assistant Professor of Arabic Languag and Literature, University of Isfahan
چکیده [English]

The novel “Woman at Point Zero” by Nawal El Saadawi, an Egyptian psychiatrist and prolific literary and political writer, narrates the failures and humilities which have afflicted the protagonist of the novel at the micro level of the narration and at the macro level of the contemporary Egyptian society. The present study aims to analyze and investigate one of the most important motifs and themes of “Alfred Adler’s individual psychology”, i.e. inferiority complex, in exploration of the labyrinth of the protagonist. It answers the main research questions including ‘what are the most important factors affecting the formation of inferiority complex? ’and ‘how is this complex reflected in the manners and behaviors of “Ferdows” ?’.The findings of the research indicate that, considering the role of childhood and social relationships of the protagonist, the severity of his inferiority is caused by negligence of the child and his deprivation of affection and education. This has moved him not toward superiority but toward inferiority, lack of motivation for compensation, and finally suicide. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nawal El Saadawi
  • Woman at Point Zero
  • Protagonist
  • Inferiority complex
  • Compensation
- ای.جانگسما، آرتور و دیگران (1382ش)، روان درمانگری کودک و نوجوان؛ ترجمه علی صاحبی و دیگران، مشهد: به نشر.
-  پروچسکا، جیمز او. جان سی. نورگراس (1389ش). نظریه‌های روان‌درمانی؛ ترجمه یحیی سدمحمدی، تهران،رشد.
- پل شاریه، ژان (1370ش)، فروید، ناخودآگاه و روانکاوی؛ ترجمه سید علی محدث، تهران: نکته.
- ساراسون، اروین جی ؛ باربارا آر. ساراسون (2005م)، روانشناسی مرضی. ترجمه بهمن نجاریان و همکاران، انتشارات رشد، تهران.
- السعداوی، نوال (2003م)، امرأة عند نقطة الصفر؛ بیروت: دار الآداب.
- سیاسی، علی‌اکبر (1388ش)، نظریه‌های شخصیت یا مکاتب روانشناسی؛ تهران: دانشگاه تهران.
- شارف، ریچارد اس (1389ش)، نظریه‌های روان‌درمانی و مشاوره، ترجمه مهرداد فیروز بخت، تهران، موسسه فرهنگی رسا.
- شولتز، دوان (1990م)، نظریه‌های شخصیت؛ ترجمه یوسف کریمی و دیگران، تهران: ارسباران.
- شیهان، ایلین. (1383ش)، عزت نفس؛ ترجمه مهدی گنجی، تهران: ویرایش.
- عبدالمنعم، حفنی (1975م)، موسوعه علم النفس والتحلیل النفسی، ج1، القاهره، مطبعه مدبولی.
-فیست، جس و جی فست، گریگوری (2002م)، نظریه‌های شخصیت؛ ترجمه  یحیی سید محمدی، چاپ هفتم، تهران، نشر روان.
- فیصل، عباس (2000م)، التحلیل النفسی والاتجاهات الفرویدیة، ط1، بیروت، دارالفکر العربی.
- قائمی، علی (1366ش)، کودک و خانواده نابسامان؛ تهران: انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران.
- لعبیدی، ناظم هاشم (1990م)، علم النفس الشخصیه، بغداد، مطابع التعلیم العالی.
- منوچهریان، پرویز (1372ش)، عقده حقارت؛ تهران: گوتنبرگ.
- منصور، محمود (1369ش)، احساس کهتری؛ تهران: دانشگاه تهران.
- موکی یلی، روژه (1371ش)، عقده‌های روانی؛  ترجمه محمدرضا شجاع رضوی، تهران: آستان قدس رضوی.
- ویلیام لاندین، رابرت (1996م)، نظریه‌ها و نظام‌های روان‌شناسی؛ ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش.
- هرگنهان، بی.آر (2009م)، تاریخ روان‌شناسی؛  ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ارسباران.
- یم، الآن (2009)، نظریات الشخصیه، ترجمه علاء الدین کفافی و آخرون، الاردن، دارالفکر.
-Smothers, Melissa.K.(2010). Adler, Alfered. Encyclopedia of Psychology and Religion. New York:Springer