تحلیل نشانه شناختی تصاویر روی جلد دیوان های شعری ابراهیم نصرالله (بررسی موردی: دیوان های "نعمان یستردّ لونه" و "فضیحة الثعلب")

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی

10.22034/mcal.2020.1679

چکیده

ابراهیم نصرالله از برجسته­ترین شاعران مقاومت فلسطین است که با استفاده از سمبل و زبان نشانه، آثار شعری فراوانی در دفاع از فلسطین و مبارزه با استکبار و استبداد نیروهای مداخله جو و رژیم اشغالگر سروده است. دو دیوان «فضیحة الثعلب» و «نعمان یستردّ لونه» از جمله دیوان­های شعری مشهور او در زمینة نقد جنگ و ظلم و ستم استعمارگران و دعوت به مبارزه، ایستادگی و مقاومت مردم فلسطین است که سرشار از نشانه و نماد می­باشند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف کشف کدها و لایه­های پنهان تصاویر طرح جلد دو دیوان مذکور، به بررسی و تحلیل تصاویر رسم­شده در این دو دیوان، به عنوان بخش فرامتنی کتاب­ها، بر اساس نظریة نشانه­شناسی می­پردازد. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که طرح روی جلد هر دو دیوان، بر خلاف طرح جلد بسیاری از کتب که تنها زینت­بخش کتاب است، کاملا با محتوا و اندیشه­ی اصلی اثر هماهنگ بوده و عامل گسترش­دهندة متن است. همچنین رمزگان­های تصویری و زیبایی­شناختی موجود هر دو دیوان، در راستای هدف و مقصود اصلی نویسنده و پیام اصلی متن طراحی شده­اند. عوامل بصری مانند رنگ، خط، بافت، فضا و شکل تصاویر از جمله عناصر ایجاد هماهنگی در تصاویر طرح جلد دو دیوان به شمار می­روند که نشان از دانش بصری کتاب­ها دارد. شاعر در راستای بیان مقصود خود، درطرح روی جلد هر دو دیوان از رنگ­هایی با طیف رنگی و در طراحی تصاویر بخش­های فرعی دیوان «نعمان یستردّ لونه» از فضای سفید، سیاه، خاکستری بهره برده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The semiotic analysis of images on the cover of Ebrahim Nasr-Allah’s anthology

نویسندگان [English]

  • Maryam Rahmati 1
  • Shahriyar Hemmati 2
  • Sara Karami 3
1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Razi University
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Razi University
3 M.A. at Arabic Language and Literature, Razi University
چکیده [English]

Ebrahim Nasrallah is the most remarkable Palestinian poet who has used symbols and sign language to write poems in favor of Palestinians and in objection to the arrogance and autarchy of the intervening forces as well as the occupation regime. Two of his works are “Fazihat-ol-Sa’lab” and “Na’man Yestared-ol-Looneh”, which include his most famous poems in criticism of war and colonialists’ injustice and oppression. In addition, his poems that invite Palestinians to fight and resistance are full of symbols and symptoms. This study is done by a descriptive-analytic method and aims to discover the hidden secrets of images as encoded on the covers of these two anthologies. An attempt is also made to survey the drawn images as meta-contextual concepts based on the semiotic theory. The results show that the studied images have a complete coherence with the content and the main idea of the works, and the imaginative and semiotic codes within these works are consistent with the main goal of the author and the content. In addition, the visual features including colors, lines, textures, spaces and shapes play important roles in the coordination between the designs and the meanings of the poems. This is suggestive of the poet's knowledge of visual perception. To design the covers of both books, the author has used spectral colors, whereas the designs in the subdivisions of "Na’man Yestared-Al-Looneh" benefit from a combination of white, black and gray spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Imaginative symptoms
  • Ebrahim Nasrallah
  • Na’man Yastareddu lawnahū Fazihat-ol-Salab
- قرآن کریم
- ابراهیمی، شبنم (1394ش)، «بررسی مضامین دیوان الأعمال الشعریة ابراهیم نصرالله»، پایان نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عبدالحسین فقهی: دانشگاه تهران.
- ابن منظور، محمد بن مکرم (2004م)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
- ابوالقاسمی، محمد رضا (1393ش)، «چالش­های نشانه شناختی نقاشی و نقد نقاشی»، نشریة هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دورة 19، شمارة 3: صص5-12.
- اکبرزاده، محمد سعید (1395ش)، «بررسی هنر خلق طرح جلد کتب»، نشر در سرویس هنر اسلامی به قلم لیدا فخری.
http://www.islamicartz.com
- بایار، ژان پیر (1376ش). رمزپردازی آتش. ترجمة جلال ستاری. تهران: مرکز
- بشیر، إبریر (2008م)، «الصورة فی الخطاب الإعلامی (دراسة سیمیائیة فی تفاعل الأنساق اللسانیة والإیقونیة)»، نشر فی مجموعة محاضرات الملتقی الخامس حول السیمیاء والنص الأدبی، سکرة: جامعة محمد خیضر، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة والاجتماعیة.
- التّونجی، محمّد (2003م)، معجم علوم العربیة، الطبعة الأولی، بیروت: دار الجیل.
- حجتی، محمدامین (1383ش). اثر تربیتی رنگ، قم: جمال.
- دینه سین، آنه ماری (1380ش). درآمدی بر نشانه­شناسی، ترجمۀ مظفر قهرمان، آبادان: نشر پرسش.
- السنید، حسن (1986م)، صدیالرفضوالمشنقة، طهران: معاونیة العلاقات الدولیة فی منظمة الاعلام الإسلامی؛ الطبعة الأولی.
-______،_______ (1988م)، أشیاءحذفتهاالرقابة، بیروت: دارالفرات للنشر و التوزیع؛ الطبعة الأولی.
- ______،_______ (1991م)، للثوارفقط، بیروت: دارالفرات للنشر و التوزیع؛ الطبعة الأولی.
- سجودی، فرزان (1393ش). نشانه­شناسی کاربردی، چاپ سوم، تهران: علم.
- الشایب، یوسف، (23 حزیران 2009م)، «حوار مع ابراهیم نصرالله»، جریدة الایام.
شهروسوند، محمود (1391ش)، «نشانه­هایارتباطدیداری(تصویری)درعکس­هایدوره­یقاجار»، پایان­نامه برای دریافت درجة کارشناسی­ارشد استاد راهنما دکتر مریم لاری: دانشکده هنر و معماری گروه ارتباط تصویری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
- شوالیه، ژان و آلن گرابران (1385ش)؛ فرهنگنمادها. ترجمة سودابه فضایلی؛ جلد1و 2و 3و 4و 5؛ چاپ اول، تهران: جیحون.
- عبید، محمّد صابر (2004م)، شعریة طائر الضوء (جمالیات التشکیل والتعبیر فی قصائد إبراهیم نصرالله: قراءة ومنتخبات) ، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
- ______،_____ (2008م)، سحر النص (من أجنحة الشعر إلی أفق السرد: قراءات فی المدوّنة الإبداعیظ لإبراهیم نصرالله) ، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
- عسگر نژاد، منیر، گذشتی، محمد علی (1394ش)، «هنر ادبی و ادبیات هنری»، دو فصلنامة علوم ادبی، سال 4، شماره 7: صص213-232.
- فرزان، ناصر (1375ش). رنگ و طبیعت، تهران: بی‌نام.
- کالر، جاناتان (1379). فردینان دو سوسور، ترجمه کورش صفوی، چاپ اول، تهران: انتشارات هرمس.
- لوتمن، یوری (1370ش). نشانه­شناسی و زیبایی­شناسی سینما، ترجمة مسعود اوحدی، تهران: سروش.  
- مرهون، حسین، (12 اکتبر 2006م)، «حوار مع ابراهیم نصرالله»، جریدة الوقت، العدد 234.
- نصرالله، ابراهیم (1984م)، نعمان یستردّ لونه، الطبعة الأولی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر
- ______،______ (1993م)، فضیحة الثعلب، الطبعة الأولی، عمان- اردن: دارالشروق للنشر والتوزیع.
- الیسوعی، روبرت ب. کامبل، (1996م)، أعلام الادب العربی المعاصر، ط 1، بیروت: الشرکة المتحدة للتوزیع.