بررسی مضامین سیاسی و اجتماعی نمایشنامه «الدودة و الثعبان» اثر علی احمد باکثیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زبان وادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

«علی احمد باکثیر» (1910؟-1969م) ادیب و نمایشنامه­نویس یمنی ازجمله ادبایی است که در آثار منثور و منظوم خویش به مسائل و مشکلات جامعه‌اش ‌پرداخته است. در نمایشنامه منثور «الدودة و الثعبان» که روایتگر رمزگونه حمله ناپلئون به مصر و نقش استعمار فرانسه در آن است، مضامین سیاسی و اجتماعی مختلفی دیده می‌شود. باکثیر با انتخاب عنوان «کرم و اژدها (الدودة و الثعبان)» به‌صورت نمادین به موضوع استعمار اشاره‌کرده است. در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیف و تحلیل متن و داده­ و با استفاده از منابع کتابخانه­ای و الکترونیکی به بررسی و تحلیل مؤلفه‌هایی چون استعمار، آزادی، استبداد ستیزی، زن، عشق به وطن، امید به آینده و جهل و ناآگاهی در این نمایشنامه پرداخته­اند. در ارزیابی کلی می­توان گفت در این نمایشنامه باکثیر سعی در نشان دادن اوضاع نابسامان مصر در آن زمان داشته و از طریق این تصویرپردازی برآن است تا با تلنگری به خواننده عرب و مسلمان از او بخواهد که گامی سودمند در جهت اصلاح و بیداری روح خفته جامعه عربی و اسلامی بردارد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the political and social issues in ‘Larva and Dragon’ by Ali Ahmad Bakathir

نویسندگان [English]

  • Sayyed Mahdi Nuri Keyzeghāni 1
  • Abbas Ganjali 2
  • Mahbuobeh Heydarabadi 3
1 Assistant Professor in Arabic Language and Literature Department at Hakim Sabzevari University
2 Associate Professor in Arabic Language and Literature Department at Hakim Sabzevari University
3 M.A. student of Arabic Language and Literature Department at Hakim Sabzevari University
چکیده [English]

Ali Ahmad Bakathir (1910? - 1969) is a Yemeni belletrist and dramatist who has addressed the problems of his society in his literary prose and poetry. A lot of social and political themes can be seen in the drama ‘Larva and Dragon’ which narrates Napoleon's invasion to Egypt and the role of French colonialism mysteriously. By selecting larva and dragon as the title of his play, Bakathir pointed to the colonization symbolically. In this paper, using data analysis and library and electronic resources, the authors tried to address and analyze some key concepts of his drama such as colonialism, freedom, tyranny, women, patriotism, hope for the future, and ignorance. In an overall assessment, it can be noted that Bakathir tried to show the chaotic situation of Egypt at that time. In this way, he wanted to inform Arab and Muslim readers and awaken Arabic and Islamic societies to rectify themselves.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ali Ahmad Bakathir
  • Drama
  • Larva and Dragon
  • Political and social issues

مراجع

- قرآن کریم.
- ابن أبی الحدید (1337 ش) «شرح نهج البلاغه»، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
- البابکری، ابوبکر (1999 م)، «روایات علی احمد باکثیر التاریخیة»، صنعاء.
- الخطیب، عبدالله (2009 م)، «روایات علی احمد باکثیر قراءه فی التشکیل و الرؤیة»، صنعاء.
- السعدنی، احمد (1980 م)، «أدب باکثیر المسرحی، الجزء الأول، المسرح السیاسی»، مصر، مکتبة الطلیعة.
- المحمدی، مهما (2012 م)، «مسرحیات باکثیر دراسه ثقافیة»، دارناشری للنشر.
- باکثیر، علی احمد (بی‌تا. الف)، «الدودة و الثعبان»، مصر، دار المصر.
- باکثیر، علی أحمد (بی­تا، ب)، «فن المسرحیة من خلال تجاربی الشخصیة»، مصر، مکتبة مصر.
- بدوی، عبده (1980 م)، «علی احمد باکثیر شاعرا غنائیاً»، الکویت، الصفاه.
- جهان بزرگی، احمد (1384 ش)، «آزادی سیاسی»، تهران، کانون اندیشه جوان.
- سلیمی، علی و مصیب قبادی (1391 ش)، زن در نمایشنامه تراژدی زینب و راز شهرزاد، اثر نویسنده یمنی علی احمد باکثیر، پژوهش‌نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، صفحه 115-101 .
- شمعی، میلاد و مینو بیطرفان (1393 ش)، «تحلیل مفهوم «وطن» در شعر و اندیشه میرزاده عشقی»، مجله شعر پژوهی، شماره 19، صفحه 160-137.
- غنی پور ملکشاه، احمد و احمد خلیلی (1391 ش). تحلیل مولفه های ادبیات پایداری در اشعار طاهره صفارزاده، نشریه ادبیات پایداری، سال چهارم، شماره هفتم، صفحه 176-139.
- لوتسکی (1356 ش)، «تاریخ عرب در قرون جدید»، ترجمه پرویز بابائی، تهران، انتشارات چاپار، چاپ چهارم. زن در نمایشنامه تراژدی زینب و راز شهرزاد، اثر علی احمد باکثیر، مصیب قبادی و دکتر علی سلیمی، پژوهش‌نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شماره اول، 1391 ش.
- ناجی، هلال (2009 م)، «شعراء الیمن المعاصرون»، لبنان، مؤسسه المعارف للطبعه و النشر، الطبعة الثانیة.
- نعمتی قزوینی، معصومه، کبری روشنفکر، شهریار نیازی و خلیل پروینی (1389 ش)، «مقایسه رویکردهای استعمارستیزی در دو جریان کلاسیک و نوگرای شعر معاصر عراق»، نشریه ادبیات پایداری، سال اول، شماره دوم، صفحه 340-311.
- نوذری، سوده (1387 ش)، «علی احمد باکثیر شاعری که در راستای تحقق وحدت تمام مسلمانان در حل مسئله فلسطین تلاش کرد»، اندیشه تقریب، سال هفتم، شماره 23، صفحه 64-55.
الطنطاوی، عبد الله، مسرح علی احمد باکثیر: الدودة و الثعبان، رابطة أدباء الشام، www.odabasham.net

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار