بررسی ژرف ساختهای ناسازواری در طنز تلخ «احمد مطر»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ایران

چکیده

ناسازواری تفکری است که بر انکار اختلاف بین اوضاعی که سزاوار است باشد و اوضاع کنونی سایه افکنده است، نوعی حسن تعبیر با روشی غیر مستقیم برای اصلاح عیوب جامعه، رابطه‌ای سرّی بین نویسنده و خواننده که هنگام وحشت و خفقان بروز می‌نماید. ازجمله جنبه‌های زیبایی شناختی ناسازواری، ایجاز و تناقض در معنا می‌باشد.
در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی، به جستجوی اجزاء، عناصر و اقسام ناسازواری و همچنین اهداف بکارگیری آن در طنز تلخ « احمد مطر» پرداخته شده‌است. اهم نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: اکثر قصاید مطر مانند یک نمایشنامه، با طنزی ناسازوار و نقدی گزنده، غرق در غموض است، وجه تمایز این قصاید، ساده لوحی و غفلت ساختگی نویسنده می‌باشد؛ واقعیت‌هایی که مطر با تکنیک‌های مختلف سعی در پوشاندن آن دارد، در ناسازواری با استفاده از معانی متضاد، به طور کامل آشکار می‌گردد و خواننده به سوی این واقعیت‌ها سوق داده می‌شود؛ شاعر از انواع ناسازواری لفظی و تصویری در شعر خود بهره برده‌است اما  ناسازواری لفظی که در سطح واژگان جریان می‌یابد در بیشتر موارد مانند ناسازواری تصویری به خلق تصویر مرکب متناقض می‌انجامد. هدف شاعر از بکارگیری طنز ناسازوار ، بیان تفاوت مضحک اوضاع نابسامان سیاسی- اجتماعی حاکم بر جامعه عربی با وضعیت آرمانی است؛ بیداری، اصلاح جامعه و مبالغه نیز از دیگر اهداف وی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of the deep structures of ironical expressions in the bitter satire of Ahmad Matar

نویسندگان [English]

  • Shamsi Vaghefzadeh 1
  • Davood Jahanvand 2
1 Assistant Professor of Arabic Language And Literature, Islamic Azad University, Iran
2 Ph.D. Student of Persian Language And Literature, Islamic Azad University, Iran
چکیده [English]

Irony is a picture of a thought that eclipses on the denial of the discrepancy between the situation that is deserved and the real situation. It is a kind of euphemism expressed indirectly for the correction of the society. Also, there is a secret relation between the author and the reader that is manifested at the time of suffocation and fear. Among the beautiful aspects of irony, one may refer to brevity and contradiction in meaning. In this study, a descriptive-analytical method was used to search the elements and kinds of irony with a focus on them as used in the bitter satire of Ahmad Matar. As the results show, most of Matar’s works are like a play with an ironical satire and pungent criticism, fraught with ambiguities. The distinctive feature of these odes is the author’s intentional simple-mindedness and neglect. The poet uses visual and verbal kinds of irony. The verbal Irony that is encoded in words, in most cases, like visual irony, leads to a contradictory composit image. The poet’s goal of using ironical satire is to show the funny difference between the ideal situation and messy socio-political situations in Arab societies, awareness, social correction, and exaggeration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irony
  • Satire
  • Ahmad Matar
  • Brevity
  • Contemporary Arabic poetry
- ابودیب، کمال (1987م). فی الشعریة. .بیروت.: موسسة الابحاث العربیة.
- الجرجانی، عبد القاهر بن عبدالرحمن ّ محمد (1991م). أسرار البلاغة.ّ جدة: نشر دار المدنی.
- السعدیه، نعیمه (ژوئن 2007م). شعریۀ المفارقه بین الابداع و التلقی. الجزایر: جامعه محمد حنیفر. مجلۀ کلیه الآداب و العلوم الانسانیه و الاجتماعیه. العدد الأول.
- العبد، محمد (2006م). المفارقه القرآنیه. القاهره: دارالفکر العربی.
- حیدری، محمود (1392ش). افسانه تمثیلی و کارکرد آن در شعر احمد مطر. مجله نقد ادب معاصرعربی. سال سوم. شماره 11. صص124-145.
- رستم بور ملکی، رقیة و مریم غلامی (1396ش). انعکاس المفارقة فی الاسالیب البلاغیة. مجلة الجمعیة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها. شماره٤٤ .صص٤٤25- .
- زینی وند، تورج (1391ش).طنز تلخ در شعر پایداری فلسطین (مطالعه مورد پژوهش شعر راشد حسین). مجله نقد ادب معاصر عربی. سال دوم. شماره 3.صص102-120.
- سلیمان، خالد (1999م).المفارقة والأدب. دراسات فی النظریة والتطبیق. الاردن: دار الشروق.
- شبانه، ناصر (2002م). المفارقه فی الشعر العربی الحدیث. دمشق: المؤسسه العربیۀ للدراسات و للنشر.
- عشری زاید، علی (2008م). عن بناء القصیدۀ العربیۀ الحدیثۀ. القاهره: مکتبة الآداب.
- غانم فاضله، حسن (2013م). انماط المفارقه فی شعر احمد مطر. مجله کلیه التربیۀ الانسانیه. جامعه بابل. العدد10. صص272249-
- کمال غنیم، احمد (1998م). عناصر الابداع الفنی فی شعر احمد مطر. قاهره: مکتبه مدبولی.
- مطر، احمد. (1984م). لافتات 1. کویت.
- ...... ، ......  (1987م). لافتات 2. لندن.
- ...... ، ......  (1994م). لافتات 5. لندن.
- ...... ، ......  (2003م). الاعمال الشعریه الکامله. لندن.
- معروف، یحیی ( 1387ش). شیوه‌های کاربرد طنز در تصاویر فکـاهی احمـد مطـر. مجلـه انجمـن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره 10صص.121-145
- موسوی، سید رضا و رضا تواضعی (1391ش). ناسازواری هنری در شعر امل دنقل. مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره 22. صص .189-222
- میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377ش). واژه نامه هنر داستان نویسی. تهران: کتاب مهناز.
- میوک، د. سی (1982م). المفارقه و صفات‌ها. ترجمه: عبدالواحد لؤلؤۀ. العراق: دارالرشید للنشر.
- میوک، د.سی (1993م). موسوعة المصطلح النقدی. ترجمه: عبدالواحد لؤلؤۀ. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
- نبیله، ابراهیم (1996م). فن المفارقه، مجله فصول، جلد7، شماره 4.
- واقف زاده، شمسی (1390ش). الادب الساخر انواعه و تطوره مدی العصور الماضیه. فصلیه دراسات الادب المعاصر. سال سوم. شماره 12. صص .101-123
- یاحقی، محمد جعفر (1382ش). جویبار لحظه‌ها. چاپ پنجم. تهران: جامی.