بررسی کارکرد موسیقی شعر بردونی در تصویر آفرینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

10.22034/mcal.2019.1455

چکیده

موسیقی شعر یکی از عناصر مهم در تصویرآفرینی‌های شعری و به‌ دنبال آن خیال‌انگیزی مخاطب است، با این توضیح که شاعر می‌تواند با انتخاب الفاظ آهنگین، هم‌نشینی آواها و الهام از وزن عروضی مناسب و موسیقی قافیه، تصویری متناسب با احساس خویش را در ذهن مخاطب ترسیم نموده و خیال وی را برانگیزد. با توجه به اینکه حس شنوایی در زندگی نابینایان جای حس بینایی را می­گیرد و به عنوان حس اصلی بکار می­رود، تحقیق حاضر درصدد است تا با روش توصیفی– تحلیلی به کارکرد موسیقی شعر در دیوان عبدالله بردونی- شاعر نابینا و معاصر یمنی-پرداخته و میزان موفقیت شاعر را در استفاده از موسیقی، جهت تصویر­آفرینی شعری و خیال‌انگیزی مخاطب ارزیابی نماید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد: گرایش به بحرهای سبک و پرطنین و بهره­گیری از ویژگی­های آوایی حروف قافیه، شاعر را در انتقال تجربه­ی شعری و تشکیل موسیقی بیرونی کمک نموده است. مهمترین عنصر مؤثر در تشکیل موسیقی درونی شعر بردونی «تکرار» است؛ گاه تکرار حرف و گاه تکرار کلمه که به صورت­های: جناس، طباق، ردالعجز علی الصدر و...نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of the function of music in visualization and imagination in the poetry of Abdullah Bardony

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mahdavi Ara 1
  • Sayyed Mahdi Nuri Keyzeghāni 2
1 Assistant Professor, Hakim Sabzevari University
2 Assistant Professor, Hakim Sabzevari University
چکیده [English]

Music in lyrics is one of the important elements that create poetic images and stimulating the imagination of audience. With rhythmic words and suitable classical prosody, a poet can depict in the audience the images that arouse the intended emotions and imagination. Given that the sense of hearing plays a primary role in the blind, the present study seeks to examine the status of music in the poetry of Abdullah Brdony, a Yemeni blind poet, and how it functions to arouse imagination and draw desired mental images. The research, which is based on a descriptive-analytical method, is an attempt to determine how successful the poet has been in creating images using musical lyrics. The results of the study show that Abdullah Brdony has been able to create exquisite images in the mind of the audience by using such prosodic factors as rhyme, rhythm, and short but exciting feet. The major feature of his internal music is the repetition of certain letters or words.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abdullah Bardony
  • Music in poetry
  • Image creation
- ابن‌سینا، ابوعلی (1348ش)، مخارج الحروف أسباب حدوث الحروف، تصحیح و مقابله دو روایت از متن رساله و ترجمه پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران «66».
- انیس، ابراهیم (‌1374ش)، آواشناسی زبان عربی، مترجم ابوالفضل علامی میانجی و صفر سفیدرو،‌ چاپ اول، تهران، انتشارات اسوه،‌ سازمان اوقاف و امور خیریه.
- زمردی، حمیرا (1392ش)، نظریه نشانه‌شناسی حروف در متون فارسی،‌ تهران، انتشارات زوار.
- سید قطب (1389ش)، اصول و شیوه‌های نقد ادبی، ترجمه محمد ماهر، تهران، خانه کتاب.
- سیفی، مصطفی و دیگران (1393ش)، بررسی فضای موسیقایی قصیده «کوثریه» در مدح امام علی (ع)، دو فصلنامه ادبیات شیعه، شماره 4، صص 167-135.
- شفیعی کدکنی،‌ محمدرضا (1368ش)، موسیقی شعر، چاپ دوم، تهران، انتشارات آگاه.
- طوسی،‌ خواجه‌نصیرالدین (الف 1389ش)، معیار الاشعار، تصحیح: محمدفشارکی، تهران، انتشارات میراث مکتوب.
- --------(ب 1389ش)، اساس الاقتباس، مصحح، عزیزالله علیزاده،‌ تهران، نشر فردوس.
- فیاض منش، پرند (1384ش) نگاهی دیگر به موسیقی شعر و پیوند آن با موضوع، تخیل و احساسات شاعرانه، دوفصل­نامه پژوهش زبان و ادب فارسی، شماره 4، صص 186-163.
- مسبوق، سید مهدی و نرگس نسیم بهار (1392ش)، پیوند موسیقی و رثا در شعر خنساء، پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، شماره 20، 278-255.
- وحیدیان کامیار،‌ تقی (1375ش)، فرهنگ نام‌آوایی­فارسی، مشهد، انتشارات­دانشگاه فردوسی.
- ---------- (1372ش)، وزن و قافیه شعر فارسی، چاپ سوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
-  ابن جنی، عثمان (1430ق)، مختصر العروض و القوافی، تحقیق: قیس العطار، بیروت، موسسه التاریخ العربی.
- انیس، ابراهیم (2010م)، موسیقی الشعر، قاهرة، مکتبة الانجلو المصریة.
- البردونی، عبدالله (2006م)، دیوان عبدالله البردونی، بیروت، دارالعودة.
- البستانی، سلیمان (‌2004م)، إلیاذة هومیروس، الطبعةالثانیة، مصر، الجیزة، المجلس الأعلی للثقافة.
- الحلو، رحاب کمال (2005م)، قاموس القوافی، الطبعة الاولی، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون.
- الذبیانی، مساعد بن سعد (1431ق)، السخریة فی شعر عبدالله البردونی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه أم القری، عربستان سعودی.
- الطیب، عبدالله (1970م)، المرشد إلی فهم اشعار العرب وصناعتها، الطبعةالثانیة، بیروت، دار الفکر.
- عباس، حسن (1998م)، خصائص الحروف العربیة و معانیها، دمشق، اتحاد الکتاب العرب.
- عمر، أحمد مختار (2006م)، دراسة الصوت اللغوی، الطبعة الرابعة، قاهرة، عالم الکتب.
- عودة، علی یونس (2011م)، البنیات الاسلوبیة فی شعر احمد الوائلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، عراق، دانشگاه بصره.
- معروف، یحیی (1378ش)، العروض العربی البسیط، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
- یونس، علی(1993م)، نظرة ادبیة فی موسیقی الشعر العربی،‌ قاهرة، الهیئةالمصریة العامة للکتاب.