واکاوی زندان سروده های ابراهیم مقادمه بر مبنای مؤلفه های سبک شناسی لایه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 عضو هیأت علمی زبان و ادبیات عرب، دانشگاه پیام نور

3 استادیار مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

10.22034/mcal.2019.1457

چکیده

زندان سروده، در ماهیت خویش شرح رنج و اندوه و دلتنگی­های یک شاعر دربند است، اما این­گونۀ غنایی نزد ابراهیم مقادمه شاعر، مبارز و شهید فلسطینی همچون دیگر روشنفکران این دیار سوای از انعکاس رنج و اندوه، شعری انگیزاننده است که با برانگیختن شور مبارزه و مقاومت در وجود انسان مظلوم فلسطینی دریچه­ای از امید به روی او می­گشاید و به افق روشن آزادی و پیروزی رهنمون می‌سازد. در پژوهش حاضر برآنیم باروشی توصیفی- تحلیلی به خوانش زندان­سروده­های این شاعر پایداری بر اساس مؤلفه­های سبک­شناختی لایه­ای بپردازیم تا به این مهم دست یابیم که ابراهیم مقادمه به­عنوان شاعری متعهد چگونه از ماهیت و توانمندی لایه­های زبانی در راستای القای مفهوم مبارزه­طلبی و ایستادگی بهره برده است؟ تحلیل سبک­شناختی اشعار ابراهیم مقادمه، بر کارآمدی مؤلفه­های سبک‌شناختی لایه­ای در جهت درک بهتر لایه­های زیرین معنا در متون ادبی صحه می­گذارد؛ بدین صورت­که کاربرد فراوان بحر رمل نشانگر توجه شاعر به اوزان خفیف و ملایم و فراهم ساختن فضایی آرام است که آرامشی درونی را به خواننده القاء کند. در لایۀ واژگانی تساوی واژگان حسی و انتزاعی و در لایۀ نحوی، هم­سویی جملات خبری و انشایی، میل به تجسم واقعیت و در عین حال القای احساسات یک مبارز را آشکار می­سازند. در لایۀ بلاغی تصویرپردازی­های حسی به حسی بیش از هر ابزاری بازنمود رنج و اندوه یک اسیر فلسطینی را برعهده گرفته­اند و در لایۀ ایدئولوژیکی، اشعار مقادمه ایمان راسخ یک مبارز دربند، به ثمربخش بودن پایداری و پیروزی نهایی حق را به تصویر کشیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the prison-written poems of Ibrahimal_Maqadami based on layer stylistic factors

نویسندگان [English]

  • Jahangir Amiri 1
  • Shiva Sadeghi 2
  • Nouroddin Parvin 3
1 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Razi University, Kermanshah
2 Faculty Member of Arabic Language and Literature Department Payame Noor University
3 Assistant Professor of Shahid Mahallati faculty, Qom
چکیده [English]

Prison poem is a poetic text that describes the sufferings of a poet. However, for Ibrahim Moqadami, a Palestinian martyred poet, like other intellectual, this type of poetry is not only a reflection of sufferings and grief’s but also an inspired citation of the passion of resistance and the struggle of oppressed Palestinians to open the doors to hope, freedom and victory. This research is a descriptive-analytical study that aims at the fertility of the prison poems of the poet based on the elements of layer stylistics and seeks to realize how this committed poet has used the capacity of layer linguistic resources to deal with the concepts of struggle and perseverance. The study confirms the layer effectiveness of stylistic components to better understand the underlying layers of meaning in literary texts. The wide use of Bahr-e Ramal in his poems denotes the attention of the poet to gentle rhythms so as to provide the reader with an atmosphere of peace and relaxation. At the lexical level, abstract and concrete items are equally used. At the syntactic level, statements and imperatives are parallel, which serves to embody the truth and impart the feelings of a combatant. Rhetorically speaking, the sensory images in the poet’s text excellently reflect the sufferings of a Palestinian captive. Ideologically speaking, however, his poems depict the firm faith of a jailed combatant who believes in the effectiveness of resistance and the victory that follows. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Layer stylistics
  • Arabic literature
  • Poetry of resistance
  • Prison poem
  • Ibrahim Moqadami
-    احمدی، بابک (1391ش)، موسیقی شناسی، فرهنگ تحلیلی مفاهیم، چ2، تهران: نشر مرکز.
-    امامی، نصرالله (1385ش)، مبانی و روش‌های نقد ادبی، چ3، تهران: نشر جامی
-    أنیس، ابراهیم (1952م)، موسیقی الشعر،ط2، القاهرة: مکتبة الأنـجلو المصریة.
-    بسیسو، عبدالرحمن (1999م)، قصیدة القناع فی الشعر العربی المعاصر، الطبعة الاولی، بیروت الموسسة العربیة للدراسات و النشر.
-    پرین، لارنس،  شعر و عناصر شعری، ترجمه غلامرضا سلگی، چاپ سوم، تهران: سعید نو، 1376ش.
-    ادگار، اندرو؛ پیتر سج­ویک (1387ه.ش): مفاهیم بنیادی نظریه­ی فرهنگی، ترجمه مهران مهاجر، محمد نبوی، چاپ یکم، تهران: موسسه انتشارات آگاه.
-    بشر، کمال (2000م)، علم الأصوات، القاهرة: دار غریب لطباعة.
-    پروین، نورالدین (1395)، بررسی مقایسه­ای خطبه­ها و نامه­های نهج البلاغه از منظر سبک­شناسی لایه­ای، استاد راهنما: دکتر جهانگیر امیری، مشاوران: دکتر یحیی معروف و دکتر علی اکبر محسنی، کرمانشاه: دانشگاه رازی .
-    التفتازانی، سعدالدین (بی­تا)،  مختصر المعانی، قم: دارالحکمة.
-    شمیسا، محمود (1386ش)،  کلیات سبک­شناسی، چاپ چهارم، تهران: فردوس.
-    شفیعی­کدکنی، محمدرضا (1370ش)، موسیقی شعر، تهران آگه.
-    عبادیان، محمود (1372ش)، درآمدی بر سبک­شناسی ادبیات، چاپ دوم، تهران: آوای نور.
-    عباس، حسن (1998م)، خصائص الحروف العربیة و معانیها، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
-    علی، عبدالرضا (1997م)، موسیقی الشعر العربی قدیمه و حدیثه؛ دارسة و تطبیق فی شعر الشطرین و الشعر الحر، الطبعة الاولی، عمن: دارالشروق.
-    غنیم، کمال احمد (1998م)، عناصر الابداع الفنی فی شعر احمد مطر، ط1، القاهرة: مکتبة مذبولی.
-    فتوحی، محمود (1390ش)، سبک­شناسی، رویکردها، نظریه­ها، روش­ها، تهران: سخن.
-    فرشیدورد، خسرو (1382ش) ، دستور مفصل امروز، تهران: سخن.
-    فرکلاف، نورمن (1379ش) ، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
-    قدامة، بن جعفر (1949م)، نقد الشعر، تحقیق کمال مصطفی، مطبعة أنصار، بیروت.
-    گیرو، پی­یر(1380ش)،  نشانه­شناسی، ترجمه محمد نبوی، تهران: آگه.
-    ملاح، حسینعلی (1367ه.ش): پیوند موسیقی و شعر، تهران: فضا.
-    المقادمة، ابراهیم (2003م)، لا تسرقوا الشمس، فلسطین: مجلس طلاب الجامعة الاسلامیة.
-    یارمحمدی، لطف­الله (1383ش)، گفتمان­شناسی رایج و انتقادی، چاپ اول، تهران: هرمس.
-    ابن الرسول، سیدمحمدرضا؛ مرضیه قربان‌خانی و احسان گل‌احمر(1391ه.ش): معانی غیر مستقیم جملات پرسشی از دیدگاه کاربردشناسی زبان و بلاغت عربی، فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی،د3،ش3(پیاپی11)، سال:1391،صص1-25.
-    حری، ابوالفضل (1390ش)، «معرفی کتاب سبک­شناسی ادبیات داستانی پائول سیمپسون، 2004م»، کتاب ماه ادبیات، ش59 پیاپی 173.
-    روان­شاد، علی اصغر و همکاران (1394ش)، بازتاب مقاومت در شعر ابراهیم مقادمه، نشریه ادبیات پایداری، سال7، ش13، صص67-92.
-  عسکری، محمدصالح و زارع برمی، مرتضی (2014م)، «شعر السجون فی الادب العراقی المعاصر»، دراسات فی العلوم الانسانیة. سنة 20، العدد4، صص99-120.
-  عمرانپور، محمدرضا (1387ش)،  «اهمیت عناصر و ویژگی­های ساختاری واژه در گزینش واژگان شعر»، نشریه علمی پژوهشی گوهر گویا، صص 153-180.
-     کوشکی، علی و داراب­پور، عیسی (1390ش)، وصف زندان و احوال درونی در زندان­سروده­های فارسی و عربی»، پژوهش­نامه ادب غنایی، سال9، ش16، صص73-98).
-    عشری زاید، علی (2008). عن بناء القصیدة العربیة الحدیثة، القاهرة، مکتبة الآداب، الطبعة الخامسة.
-     شبکة فلسطین للحوار، نبذة عن حیاة المفکر الاسلامی الدکتور ابراهیم المقادمة فی ذکری استشهاده، (www.paldf.net)
- Robinson‚ D. (2006). Introducing Performative Pragmatics. London & New York:Routledge.