وارونگی تقابل اسارت و آزادی در مجموعة «دمشق الحرائق» اثر «زکریا تامر» با نگرشی شالوده شکنانه (بررسی موردی دو داستان کوتاه وجه القمر، موت الشعر الاسود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

شالوده­شکنی در اواخر دهۀ شصت قرن بیستم میلادی، از بطن ساختارگرایی سربرآورد. نقد شالوده­شکن با نقض متافیزیک حضور، توسط «ژاک دریدا» (1930-2004م) مطرح شد که در آن، سویۀ کلام­محوری متن نقض­شده و به تمام سویه­های آن توجه می­شود. هدف از همه­جانبه­نگری در این رویکرد نقدی، جستجوی معانی پنهان متن و ابعاد متافیزیکی آن است. مجموعۀ «دمشق الحرائق» از مجموعه ­داستان­های کوتاه «زکریا تامر»، نویسندۀ سوری جهان عرب است. این مقاله با انتخاب دو داستان کوتاه «وجه القمر» و «موت الشعر الأسود» از این مجموعه، با بکارگیری رویکرد شالوده­شکنی، با شیوه­ای جدید به واکاوی متنِ آن پرداخته است. روش پژوهش، شالوده­شکنی به شیوة توصیفی-تحلیلی است و پس از تحلیل مشخص گردید که مهمترین تقابل موجود در داستان­ها میان امید/ناامیدی، عزت/ذلت، و اسارت/آزادگی می­باشد همچنین از تحلیل این تقابل­ها و شالوده­شکنی آن­ها چنین بر می­آید که وجود وارونگیِ تقابل در داستان­ها نشان­دهندۀ عدم پذیرش قطب برتر توسط طبقۀ مظلوم است که می­توان آن را عدم آگاهیِ آن­ها یا عدم وجود قدرت برای مقابله با آن دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The inversion of the contradiction of captivity and freedom in the short story collection Dimashgh al-Ḥaraegh by Zakaria Tamer: A case study of the two stories Wajh al-ghamar and Mawt al-Sha'r al-Asvad using a deconstruction approach

نویسندگان [English]

  • Salah Al-ddin Abdi 1
  • Akram Zolfaghari 2
1 Lecturer Professor, Arabic Language and Literature, Bu-Ali- Sina University
2 Student of PhD, Arabic Language and Literature, Bu-Ali- Sina University
چکیده [English]

The phenomenon of deconstruction emerged in the late sixties of the twentieth century from the point of view of structuralism. Associated with breach of the metaphysics of presence, deconstructing criticism was raised by Jacques Derrida, within which the verbal/parole aspects of the texts are violated. The purpose of this comprehensive outlook is to delve into the hidden meanings of the text and its metaphysical dimensions. Dimashq al-Ḥarāʼiq was written byZakaria Tamer, a well-known short story writer in the Arab world. This article deals with the collection of two short stories, "Mot al-Sha'r al-Asvad" and "vajh al-ghamar" by analyzing the text using the deconstruction approach. The research method is descriptive-analytic. After the text analysis, it emerges that the main contradictions in the stories are hope / despair, dignity / inferiority and captivity / freedom. By analyzing these contradictions and deconstructing them, it is concluded that the existence of contradictory inversion in the stories is due to the disapproval of the higher classes by the oppressed lower class, which is attributed to the lack of knowledge or the lack of power for confrontation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deconstruction
  • Inversion dual contradictions
  • Dimashgh al-Ḥaraegh
  • Zakaria Tamer
  • Lack of knowledge

مراجع

-      احمدی، بابک. (1375) ساختار و تاویل متن، ج2، چ3، تهران: نشر مرکز.
-      برسلر،چارلز. (1389) درآمدی بر نظریه­ها و روش­های نقد ادبی،ترجمه: مصطفی عابدینی فرد، چ2، تهران: انتشارات نیلوفر.
-      تامر، زکریا. (1994). دمشق الحرائق، ط سوم. ریاض: الریس للکتب وللنشر.
-      داد، سیما. (1390). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ5، تهران: انتشارات مروارید.
-       دریدا، جاک. (2008). فی علم الکتابة، تر: انور مغیث و منی طلبة، ط2 ،القاهرة: المرکز القومی للترجمة.
-      الرویلی، میجان و سعد البازغی (2003). دلیل الناقد الأدبی، ط3، المغرب: الدار البیضاء.
-      سلدن، رامان، ویدسون، پیتر. (1392). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، مترجم: عباس مخبر، تهران: نشر قطره.
-      شمیسا، سیروس.(1388) نقد ادبی، تهران: نشر میترا، چ3.
-      الغذامی، عبدالله.( 2006). الخطیئة والتفکیر، ط3. المغرب: المرکز الثقافی العربی الدار البیضاء.
-      قصاب، ولید.(2009). مناهج النقد الأدبی الحدیث، ط2، دمشق: دار الفکر .
-      مقدادی، بهرام.(1393). دانش نامة نقد ادبی، چ1، تهران: نشر چشمه.
-      نوذری، حسینعلی.(1380). مدرنیته و مدرنیزم، (ترجمه)، مجموعه مقاله، (گردآوری و تدوین)، تهران: مرکز.
-      نوریس، کریستوفر. (1388). شالوده­شکنی، ترجمه: پیام یزدان­جو، تهران: نشر مرکز.
-      دهقانیان، جواد و محمد خسروی شکیب. (1390). «نگاهی تازه به داستان کی­کاووس بر اساس نظریۀ ساخت­شکنی»، مجلۀ تاریخ ادبیات، شمارۀ 3/ 65: صص 118- 101.
-      سلیمی، علی، مصیب قبادی و حسین عابدی. (1392). «تحلیل برخی داستا­های مجموعۀ دمشق الحرائق زکریا تامر از منظر رئالیسم جادویی»، مجلۀ نقد ادبی معاصر عربی، سال سوم، شمارة5: صص 102- 82.
-      عبداللهیان، حمید و فرنوش فرهمند. (1391). »نقد شالوده­شکنانۀ دو داستان از بیژن نجدی (روز اسب­ریزی وشب سهراب­کشان)». فصلنامۀ زبان وادبیات فارسی، سال 20، شمارۀ 72: ص 71-53.
-         عبدی، صلاح الدین و مریم دریانورد (1392). »تحلیل ساختاری داستان «وجه القمر» زکریا تامر (با تکیه بر دو محور هم­نشینی و جانشینی)»، فصلنامۀ جستارهای زبانی، دورۀ 4، شمارۀ 3: صص 153-133.
-    Abrams, M, H (1999) A Glossary Terms, 7th ed. Fort Worth: Harcourt Brace.
-    Tyson, Lois (1999) critical theory today: A user-FriendlyGuide. New York &London Garland Publishing, Inc.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار