بازشناسی انتقادهای کلامی در بستر روابط اجتماعی در رمان النوم فی حقل الکرز اثر أزهر جرجیس بر اساس الگوی جنسیت ارتباطی روث وُداک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد رشته مترجمی زبان عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

تحلیل گفتمان انتقادی گرایشی از زبان‌شناسی است که زبان را به‌مثابۀ یک عمل اجتماعی در ارتباط با قدرت، ایدئولوژی و گفتمان و در چهارچوب موقعیت اجتماعی مورد ارزیابی قرار می‌دهد. روث وداک از نظریه‌پردازان تحلیل گفتمان انتقادی است که قدرت و ایدئولوژی را مسبّب سلطه‌پذیری می‌داند و این سلطه‌پذیری در موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی مختلف خود مولّد تبعیض است. این تبعیض از سوی گروه‌های زبانی سلطه‌پذیر و منفعل در چارچوب بافت‌های کلامی مورد انتقاد و اعتراض قرار می‌گیرد. انتقاد کلامی از تبعیض به‌واسطۀ حضور مؤلفه‌های نژادپرستی، ناهنجاری‌های اجتماعی، محرومیت و طرد اجتماعی و هویت طلبی در بستر شایسته‌سالاری مطرح می‌شود. بررسی توصیفی- تحلیلی مؤلفه‌های زبانی مزبور به عنوان روش های تحلیل گفتمان انتقادی وُداک در قالب اعتراض و انتقادهای کلامی از محتوای رمان النوم فی حقل الکرز (2019) به قلم أزهر جرجیس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. محتوای رمان به‌گونه‌ای ترسیم شده است که شخصیت اصلی روایت «سعید ناصر مردان» در تعامل با شخصیت‌های مکمّل دیگر از تبعیض‌ها و ناعدالتی‌ها انتقاد می‌کند. تبعیض‌هایی که از سوی قدرت و رفتارهای یک‌جانبه حکومت حاصل می‌شود و این انتقاد در بستر چارچوب‌های گفتمانی میان شخصیت‌ها صورت می‌پذیرد. نظریۀ انتقادی وُداک با توجه به این نکته که عموماً بستر اعتراض در چارچوب تبعیض‌ها را از مؤلفه‌های موردنظر فراهم می‌سازد؛ لذا تطبیق و بررسی آن در محتوای رمان به وضوح نمایان می‌شود. بر این اساس نتیجۀ پژوهش نشان از تصدیق قابلیت برابرسنجی مؤلفه‌های موردی وداک بر محتوای رمان حاضر دارد و این قابلیت متناسب با موقعیت‌های اجتماعی، شرایط زبانی و ارتباطات کلامی نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying Discourse Critiques in Social Relationships of Azher Jerjis' Sleeping in Cherry Field using Ruth Wodak's CDA

نویسندگان [English]

  • Ali Sayadani 1
  • yazdan Heydarpour Marand 2
1 Associate Professor in Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University,Tabriz, Iran.
2 MA Graduated of Arabic Language Translation, Azarbaijan Shahid Madani University ,Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Critical discourse analysis as a branch of linguistics discusses language as a social act and function, and its relationship with power, ideology, and discourse within social contexts. Ruth Wodak is a critical discourse analysis theorist who believes that power and ideology lead to domination. Being dominated in different sociopolitical situations produces discrimination. The existence of such a process by vulnerable linguistic groups within verbal contexts has been criticized. Verbal criticisms on discrimination is due to the existence of such elements as racism, social disorders, social depriveness and limitation, and seeking identity in meritocracies. Descriptive-analytical exploring and comparing the mentioned linguistic components using critical discourse of the novel Sleeping in Cherry Field written by Azher Jerjis (2019) would be of great significance. The protagonist of the novel, Saeed Nasir Mardan, in social actions and interactions with other characters criticizes the discrimination and injustices; that is, the discriminations and unjust behaviors practiced by the dominant power. The critiques happen in discursive forms among characters. The results of the study show the ability of correspondence between different elements of Wodak's critical discourse analysis and the content of the the novel. The capability is crystalyzed in different social contexts and linguistic situations of verbal communications. Critical discourse analysis as a branch of linguistics discusses language as a social act and function, and its relationship with power, ideology, and discourse within social contexts. Ruth Wodak is a critical discourse analysis theorist who believes that power and ideology lead to domination. Being dominated in different sociopolitical situations produces discrimination. The existence of such a process by vulnerable linguistic groups within verbal contexts has been criticized. Verbal criticisms on discrimination is due to the existence of such elements as racism, social disorders, social depriveness and limitation, and seeking identity in meritocracies. Descriptive-analytical exploring and comparing the mentioned linguistic components using critical discourse of the novel Sleeping in Cherry Field written by Azher Jerjis (2019) would be of great significance. The protagonist of the novel, Saeed Nasir Mardan, in social actions and interactions with other characters criticizes the discrimination and injustices; that is, the discriminations and unjust behaviors practiced by the dominant power. The critiques happen in discursive forms among characters. The results of the study show the ability of correspondence between different elements of Wodak's critical discourse analysis and the content of the the novel. The capability is crystalyzed in different social contexts and linguistic situations of verbal communications. Critical discourse analysis as a branch of linguistics discusses language as a social act and function, and its relationship with power, ideology, and discourse within social contexts. Ruth Wodak is a critical discourse analysis theorist who believes that power and ideology lead to domination. Being dominated in different sociopolitical situations produces discrimination. The existence of such a process by vulnerable linguistic groups within verbal contexts has been criticized. Verbal criticisms on discrimination is due to the existence of such elements as racism, social disorders, social depriveness and limitation, and seeking identity in meritocracies. Descriptive-analytical exploring and comparing the mentioned linguistic components using critical discourse of the novel Sleeping in Cherry Field written by Azher Jerjis (2019) would be of great significance. The protagonist of the novel, Saeed Nasir Mardan, in social actions and interactions with other characters criticizes the discrimination and injustices; that is, the discriminations and unjust behaviors practiced by the dominant power. The critiques happen in discursive forms among characters. The results of the study show the ability of correspondence between different elements of Wodak's critical discourse analysis and the content of the the novel. The capability is crystalyzed in different social contexts and linguistic situations of verbal communications. Critical discourse analysis as a branch of linguistics discusses language as a social act and function, and its relationship with power, ideology, and discourse within social contexts. Ruth Wodak is a critical discourse analysis theorist who believes that power and ideology lead to domination. Being dominated in different sociopolitical situations produces discrimination. The existence of such a process by vulnerable linguistic groups within verbal contexts has been criticized. Verbal criticisms on discrimination is due to the existence of such elements as racism, social disorders, social depriveness and limitation, and seeking identity in meritocracies. Descriptive-analytical exploring and comparing the mentioned linguistic components using critical discourse of the novel Sleeping in Cherry Field written by Azher Jerjis (2019) would be of great significance. The protagonist of the novel, Saeed Nasir Mardan, in social actions and interactions with other characters criticizes the discrimination and injustices; that is, the discriminations and unjust behaviors practiced by the dominant power. The critiques happen in discursive forms among characters. The results of the study show the ability of correspondence between different elements of Wodak's critical discourse analysis and the content of the the novel. The capability is crystalyzed in different social contexts and linguistic situations of verbal communications.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociocritical Discourse
  • Verbal Critiques
  • Sleeping in Cherry Field
  • Ruth Wodak
  • Azher Jerjis
منابع ومآخذ
آقا گل زاده، فردوس (1394). تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
جرجیس، أزهر (2019). النوم فی حقل الکرز، بیروت: نشر الرافدین.
جلائی­پور، حمیدرضا (1384). «دموکراسیِ گفت­و­گویی»، مجله جامعه شناسی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 1: 171-160.
حسن‌پور، آرش و ربانی خوراسگانی، علی (1396)، «بدبینی؛ کاربست گفتمان تاریخی روث وُداک در تحلیل  مستند «دماغ به سبک ایرانی»، مجله جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و هشتم، شماره پیاپی (66)، شماره دوم: 70-49.
الحمیری، عبدالواسع (2009). ما الخطاب و کیفَ نحلّله، بیروت: مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات و النشر و التوزیع.
درویش، حسام‌الدین (2017). «فی النقد و التابو «الجنسی» عند صادق جلال العظم»، مؤسسة مؤمنون بلا حدود، (1): 33-1.
شعیری، حمیدرضا (1398). تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان، تهران: انتشارات سمت.
صوضان، محمد (2021). «قراءة تقدیمیّة لمضامین فصل: المقاربة التاریخیة للخطاب "مارتن رایز نجل و روث فوداک" مِن کتاب "مناهج التحلیل النقدی للخطاب"»، مجلة الخطاب و التواصل، الجلد2، الرقم2: 99-91.
غفاری، غلامرضا و تاج‌الدین، محمدباقر (1384)، «شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی»،  فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، دورۀ 5، شمارۀ17: 55-33.
فروید، زیغموند (1983). الطوطم و التابو، ترجمه: بو علی یاسین، اللاذقیه: دارالحوار للنشر و التوزیع.
فوداک، روث ومایر، میشیل (2014). «التحلیل النقدی للخطاب التاریخ والبرنامج والنظریة والمنهجیة»؛ ضمن: مناهج تحلیل النقدی للخطاب، ترجمة حسام أحمد فرج وعزة شبل محمد، ط1، القاهرة: المرکز القومی للترجمة.
________________ (2020). مناهج التحلیل النقدی للخطاب، ترجمۀ حسام أحمد فرج و عزة شبل محمد، القاهرة: المرکز القومی للترجمة السلسلة؛ العلوم الإجتماعیة للباحثین.
وداک، روث و لاکلا، ارنستو و همکاران (1395). تحلیل گفتمان سیاسی (امر سیاسی به‌مثابۀ برساخت گفتمانی)، ترجمۀ امیر رضائی پناه و سمیه شوکتی مقرب، تهران: انتشارات تیسا.
وُنت، ویلیام (1906). سیکولوجیا الشعوب، المجلّد الثانی، بغداد: دار نابو للنشر و التوزیع.
هیلز، جون و لوغران، جولیان و بیاشو، دافید (2007). الاستبعاد الاجتماعی؛ محاولة للفهم، ترجمه: محمد الجوهری، الکویت: عالم المعرفة للنشر و التوزیع.
 
O’Driscoll, Jim. (2020). Offensive Language: Taboo, Offence and Social Control, London: Bloomsbury Academic.
Reisigl, Martin & Wodak, Ruth. (2011). Discourse and Discrimination. Rhetorics of rasicm and antisemitism, London: Routledge.
Wodak, Ruth. (1989). Language, Power and Ideology; Studies in political discourse, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
 __________. (2020). The Politics of Fear: The shameless normalization of far-right discourse, London: Sage Publications Ltd.