چکیده رویکردهای متن محور در بررسی متن ادبی در قرن بیستم تحت تأثیر دیدگاههای مبتنی بر زبانشناسی شکل گرفتند. در این میان زبانشناسان روس و مکتب فرمالیسم روسی در تحوّل نقد ادبی قرن بیستم سهم بهسزایی داشتند. به گونهای که در تحلیل متن ادبی معتقد بودند که تمام چیزهای ارزشمند یک اثر در خودش نهفته است و عواملی مانند ظرف تاریخی، ساخت اثر یا هدف از آن و زندگی شاعر در درجات بعدی اهمّیّت قرار دارد. فرمالیسم در ادبیّات ملل گوناگون به خصوص ادبیّات روسی با ظهور بزرگانی چون یاکوبسن، شکلوفسکی و... جلوهگر است و در ادبیّات عرب وامدار تلاشهای لفظ محور بزرگانی چون جاحظ و قدامه بن جعفر و عبدالقاهر جرجانی است و نشانههای آن در ادبیّات معاصر عرب در آثار بزرگانی چون أمین نخله، صلاح عبدالصَّبور و... قابل مشاهده است. ایلیا ابوماضی نیز، از جمله شاعرانی است که به ارتباط بین لفظ و معنا اهمّیّت میدهد. بررسی فرمالیستی قصیدهی «فلسفهالحیاه» ـ اثر این شاعر نامدارـ ازجنبهی موسیقیکه سهم عمدهای را در فرایند برجستهسازی این قصیده برعهده دارد، نشان از ارتباط داشتن شکل با محتوای این قصیده دارد؛ زیرا قصیده از ساختاری منسجم و یکپارچه برخوردار است. ایلیا نه تنها در شعر، آهنگ حاصل از وزن عروضی به وجود آورده است؛ بلکه توانسته است حالاتی ملایم توأم با آرامش و تفکّر را که با موضوع شعر مرتبط است، ایجاد نماید و با ایجاد این تناسب باعث برجسته سازی این قصیده گردد. کلید واژهها: ، فرمالیسم، موسیقی، ایلیا ابوماضی، فلسفه الحیاه.
)