نقد اسطوره‏شناختیِ حکایت «شیطان» از جبران خلیل جبران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه بیرجند

چکیده

جبران خلیل جبران (1883-1931م) از بزرگ‏ترین نویسندگان و شاعران معاصر عرب - در آثار خویش در پیِ راه‏هایی برای نجات بشر است. تأکید بر توجّه به روح درونی و لزوم ارتباط با آن در بیش‏تر آثار او دیده می‏شود. حکایت «شیطان» هم، اگرچه ساده به نظر می‏رسد و پیچیدگیِ داستان‏سرایی نو را ندارد، ولی بیان نمادین آن‏ سبب می‏شود جذّاب و دل‏نشین باشد. نویسندگان این مقاله با استفاده از نقد اسطوره‏شناختی یونگ، در پی آشکار کردنِ نمادها و کهن‌الگوهای حکایتِ «شیطان» برآمده‏اند و از این راه نشان ‏داده‏اند که الخوری سمعان به عنوانِ کهن‏الگوی «قهرمان»، برای رسیدن به «تفرّد» یا «تمامیّت» به «سفر» نمادینی در «شب» که نماد ناخودآگاه است، دست می‏زند و با دعوت به جست‏وجوی «پیک» و روبه‏رو شدن با «سایه» به چالش کشیده می‏شود؛ همچنین با هدایت «پیرخردمند» به شناخت «سایه» می‏رسد؛ «قهرمان» پس از طی مراحل ذکرشده، به «تفرّد» و سپس «باززایی» دست پیدا می‏کند. از منظر نقد اسطوره‏شناختی، این حکایت، دارای ساختاری اسطوره‏ای است و نمادها و کهن‏الگوهای آن در پیرفت حکایت نقش مهمّی دارند و شکل اسطوره‏ایِ آن، سبب جذّاب شدنِ آن برای مخاطب می‏شود؛ زیرا مخاطب با تجربه‏های مشترکی روبه‏رو می‏شود که در ناخودآگاه خود، بارها آن را حس کرده است؛ لاجرم با قهرمان هم‏ذات‏پنداری می‏کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mythical Criticism of the “Devil” Anecdote by Gibran Khalil Gibran

نویسندگان [English]

  • A. Haghdadi 1
  • M. Malekpayen 2
1 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Birjanduniversity
2 Phd Student of Persian Language and Literature, Birjanduniversity
چکیده [English]

Gibran Khalil Gibran (1883-1931) is among the greatest Arab writers and poets who have tried to explore ways to save humanity. Focusing on the inner soul and the necessity of being in touch with it can be seen in many of his works. Although the anecdote of "The Devil" isa linear narrative and does not have the complexity of modern story telling, its symbolic expression makes it appealing to the reader. Using Jung’s mythical criticism, the authors of the study have tried to reveal the symbols and archetypes of the devil anecdote. In this way, they have shown that Alkhoori Sama’ as an archetype heropays a symbolic "trip" at "night" as the unconscious symbol so as to achieve "individuality" or "integrity". He also invites to search "herald" and face "shadow". Also, being guided by the"old man", he can recognize “shadow". Having gone through the above stages, the hero achieves "individuality" followed by "regeneracy". From the viewpoint of mythological criticism, this anecdote enjoys a mythic structure. The symbols and archetypes play an important role in the development of the anecdote. Its mythical form causes this anecdote to be appealing as the reader has repeatedly encountered similar experiences in his subconscious state leading him to have the same feeling with the anecdotehero

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mythical Criticism
  • Anecdote of the Devil
  • Hero
  • Individuality
  • Gibran Kahlil Gibran

مراجع

-  اصلانی، سردارو زملائه، (1391ش)، «الرمزوالاسطوره والصوره الرمزیه فی آثارجبران»، فصلیه اللسان المبین، السنه الرابعه العدد العاشر، الشتاء. صص 38- 55.
-  امامی، نصرالله، (1385ش) ، مبانی و روش‏های نقد ادبی.تهران: جامی، چاپ سوم (با تجدید نظر).
-  ترقی، گلی، (1387ش) ، بزرگ بانوی هستی (اسطوره-نماد-صورازلی).تهران: نیلوفر، چاپ دوم.
-  جبران خلیل جبران، (بی‏تا)، «المجمُوعَهُ الکامِلهُ المؤلَّفات». جلد: العَرَبیَّه. تقدیم: د. جَمیل جَبر. بیروت: دَارُ الجِیل.
-  جبران خلیل جبران، (1387ش)، مجموعۀ آثار، جلد اول، ترجمۀ فریده مهدوی دامغانی و فرید محمّدی، تهران: انتشارات کتاب‏سرای نیک.
- جعفری، طیبه، (1389ش)، «تحلیل و نمادپردازی "پیامبر" نوشتۀ جبران خلیل جبران با توجه به کهن‏الگوهای روانشناسی یونگ». فنون ادبی، سال دوم، شمارۀ دوم، صص 123-134.
-  شایگان‏فر، حمیدرضا، (1386ش)، نقد ادبی (معرفی مکاتب نقد همراه با نقد و تحلیل متونی از ادب فارسی)، تهران: انتشارات دستان، چاپ سوم.
-  شمیسا، سیروس، (1388ش)، نقد ادبی، تهران: نشر میترا، چاپ سوم از ویرایش دوم.
- شوالیه، ژان و آلن گربران، (1388ش)، فرهنگ نمادها (اساطیر، رؤیاها، رسوم، ایماء و اشاره، اشکال و قوالب، چهره‏ها، رنگها، اعداد)، ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، دوره‏ی5جلدی، تهران: انتشارات جیحون، چاپ سوم.
- قائمی، فرزاد، (1389ش)، «پیشینه و بنیادهای نظری رویکرد نقد اسطوره‏ای و زمینه و شیوۀ کاربرد آن در خوانش متون ادبی»، فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادبی، سال سوم، شماره 11و 12، صص 33-56.
-  کمپبل، جوزف، (1387ش)، قهرمان هزار چهره، ترجمۀ شادی خسروپناه. مشهد: نشر گل آفتاب، چاپ سوم.
-  کوپ، لارنس، (1384ش)، اسطوره، ترجمه محمد دهقانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-  گرین، ویلفرید. لِیبِر، ارل. مورگان، لی. ویلینگهم، جان، (1385ش)،مبانی نقد ادبی، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نیلوفر، چاپ چهارم.
-  مورنو، آنتونیو، (1380ش)، یونگ، خدایانان و انسان مدرن. ترجمه‏ داریوش مهرجویی، تهران: مرکز، چاپ دوم.
-  الموسی، خلیل، (1379ش)، «اسطوره در شعر معاصر عرب»، ترجمۀ موسی بیدج، شعر، شماره 28. صص88-93.
-  وگلر، کریستوفر، (1390ش)، ساختار اسطوره‏ای در داستان و فیلم‏نامه، ترجمۀ عبّاس اکبری، تهران: نیلوفر، چاپ دوّم.
-  یونگ، کارل گوستاو، (1368ش)، چهار صورت مثالی، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.
-  .................................، (1385ش)، روان‏شناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمّدعلی امیری. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.چاپ چهارم.
-  ...................................، (1386ش)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی، چاپ ششم.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار