بررسی آثار داستانی جبرا ابراهیم جبرا از دیدگاه نقد کهن الگویی (با تکیه بر داستان‌های "صراخ فی لیل طویل"، "صیادون فی شارع ضیق"، "السفینة"، "البحث عن ولید مسعود")

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

نقد کهن­الگویی که مبتنی بر نقد روان­شناختی است، یکی از رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر به شمار می­رود که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره و کهن­الگوها و نقش آن‌ها در ادبیات می­پردازد.
 هدف از این پژوهش بررسی رمان­های جبرا ابراهیم جبرا براساس دیدگاه نقد کهن الگویی و ظهور بعد ناخودآگاه جمعی و اسطوره در آثار این نویسنده است. فرضیه پژوهش براین مدعا است که این نویسنده در آثار خود به سطح ناخودآگاه جمعی ذهن یا کهن الگوها توجه داشته است. سوال اصلی پژوهش این است که آیا می توان رمان های جبرا را براساس نقد کهن الگوهای قهرمان و بازگشت او و مرگ و تولد دوباره تحلیل و بررسی کرد؟ رمان‌های برگزیده شده از آثار جبرا ابراهیم جبرا به روش تحلیلی- اسنادی بر اساس  نقد کهن الگویی، بررسی و بر اساس کهن الگوهای قهرمان و بازگشت او و مرگ و تولد دوباره و تبلور نمادهای کهن الگویی درخت، کوه، دره، غار، چشمه، چاه و اعداد و توجه به برخی اسطوره‌ها در رمان‌های وی تحلیل شده است. از یافته‌های پژوهش در می‌یابیم که رمان‌های جبرا کهن الگوهای قهرمان و مرگ و تولد دوباره نمود یافته و نویسنده از نمادها و اساطیر برای معنا بخشی بیشتر به آن‌ها بهره گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Jabra Ibrahim Jabra Fictions from an Archetypal Point of View

نویسندگان [English]

  • Ezzat Mola Ebrahimi 1
  • Soghra Rahimi Jokandan 2
1 Associate Professor, Arabic Language and Literature Department, Tehran University
2 Ph.D. student, Kharazmi University
چکیده [English]

Archetypal criticism, which is based on psychological criticism, is one of the main contemporary approaches of the literary criticism that explores the nature and characteristics of the myths and the way they function in literature. The current study aimed at investigating Jabra Ibrahim Jabra’s novels based on archetypal criticism perspective and the emergence of the collective unconscious dimension and mythology in the author’s works. It was hypothesized that the author has focused on the archetypes or the collective unconscious level of the mind. The main research question was whether the author’s novels can be reexamined based on hero archetype criticism and his return, death and rebirth. The selected novels by Jabra Ibrahim Jabra were analyzed using analytic-documentary methods on the basis of archetypal criticism. They were further analyzed via the return of hero archetypes, death and rebirth as well as the manifestation of archetype symbols of trees, mountains, valleys, caves, springs, wells and numbers. The analysis of the results reveal that hero archetypes, death and rebirth have been represented in Jabra’s novels and the author has employed symbols and mythologies  to render them more meaningful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jabra Ibrahim Jabra
  • Archetype Criticism
  • Hero
  • Death and Rebirth

مراجع

- الیاده، میرچا، (1389ش)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستاری، چ4، تهران، سروش.
- امامی، نصرالله، (1385ش)، مبانی و روش‌های نقد ادبی، چ3، تهران، جامی.
- بیلکسر، ریچارد، (1388ش)، اندیشه یونگ، ترجمه حسین پاینده، چ3، تهران، آشیان.
- پاینده، حسین، (1384ش)، اسطوره شناسی و مطالعات فرهنگی: تبیین یونگ از اسطوره­ای مدرن، چ1، تهران، سمت.
- جبرا، ابراهیم جبرا، (1988م)، صراخ فی لیل طویل، الطبعة الثالثة، بیروت، دار الآداب للنشر و التوزیع.
- ..................( 2006م)، صیادون فی شارع ضیق، کتاب فی جریدة، عدد 99.
- ................... (2008م)، السفینه، الطبعة الخامسة، بیروت، دارالآداب للنشر و التوزیع، ط5.
- ...................( 1985م)، البحث عن ولید مسعود، الطبعة الثالثة، بغداد، مکتبة الشرق الأوسط.
- ...................( 1988م)، غرف الأخری، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
- ...................( 2006م)، یومیّات سراب عفّان، الطبعة الثانیة، بیروت، دارالآداب للنشر و التوزیع، ط2.
- جیوسی، سلمی خضراء، (2007م)، الاتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث، ترجمة عبد الواحد لؤلؤءة، الطبعة الثانیة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، ط2.
- خورشید، فاروق، (2005م)، ادیب الأسطوره عند العرب، الطبعة الأولی، القاهره، مکتبة الثقافة الدینیه، ط1 .
- دحبور، أحمد، جبرا ابراهیم جبرا، (2006م)، جولة معه فی ذکراه السابعة، مجلة رؤیة، فلسطین، السنة الثانیة، عدد 29.
- دوبوکور، مونیک، (1376ش)، رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری، چ 2، تهران: مرکز.
- شمیسا، سیروس، (1391ش)، نقد ادبی، تهران، فردوس.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن، (1384ش)، فرهنگ نمادها، ج 1 و 2، تهران، نشر جیحون.
- گرین، ویلفرد و همکاران، (1383ش)، مبانی نقد ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، چ3، تهران، نیلوفر.
- مونسی، آزاد و عزت ملاابراهیمی، (1392ش)، رمان پایداری فلسطین، چ1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- منیف، عبدالرحمان و آخرون، (1995م)، القلق و تمجید الحیاة، الطبعة الأولی، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات و النشر، ط1.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار