بررسی جامعه‌پذیری جنسیت زنان در سه داستان کوتاه «قماشة العلیان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

جامعه‌پذیری جنسیت فرآیندی ذهنی و مبتنی بر مناسبات فرهنگی ـ اجتماعی است و ارتباط محکمی با باورها و ارزش‌های حاکم بر جامعه دارد که در طی آن، زنان و مردان از هم متمایز شده و رفتارهای خاصی به هرکدام از آنها نسبت داده می‌شود. مسألة اساسی این پژوهش را می‌توان به این‌ شکل مطرح کرد که آیا جامعه‌پذیری جنسیت می‌تواند هویت زنان را تحت تأثیر قرار دهد و آن‌ها را در زندگی فردی و اجتماعی محدود سازد یا خیر؟ و در صورت مثبت‌بودن پاسخ، این محدودیت‌ها تا چه میزان می‌تواند از لحاظ رفتاری و روحی ـ روانی به زنان آسیب برساند؟
این نوشتار بر پایة روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از نقد جامعه‌شناسی جنسیت و تأثیر آن بر رفتار زنان در سه داستان کوتاه: «لست أنا»؛ «بقایا إمرأة» و «لن أعود» از "قماشة العلیان"، نشان می‌دهد که چگونه زنان بر اثر جامعه‌پذیری ناقص جنسیتی، زمینة تحقیر خود و در نتیجه تخریب نظام خانواده را فراهم می‌آورند. آنان با تجربه‌ی شکست و سرخوردگی در انتظارات، به شدت منفعل گشته، دست به اعمال انحرافی و پرخطر می‌زنند که این آسیب‌‌ها در دو سطح  فردی و اجتماعی قابل ردیابی‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Female Gender Socialization in Three Short Stories by Qmashh Allyan

نویسندگان [English]

  • Yahia Marof 1
  • Samirah Khosravi 2
1 Professor, Arabic Language and Literature Department, Razi University of Kermanshah
2 Ph.D. student of Arabic Language and Literature, Razi University of Kermanshah
چکیده [English]

Gender socialization is a subjective process based on socio-cultural relations and is strongly rooted in the beliefs and values of the society in which men and women are segregated and attributed to particular features. The basic question pursued in this research is whether gender socialization can affect women's identity and limit their personal and social lives. If yes, to what extent can these limitations harm women behaviorally and psychologically? This article, which is a descriptive-analytic research, applies a gender socialization criticism and studies its effect on three short stories namely, "I am"; "The remains of a woman" and "Never coming back" by Qmashh Allyan. The results show how women, affected by their incomplete gender socialization, provide grounds for their humiliation leading to the destruction of family foundation. Having experienced failure and frustration in their expectations, women get extremely passive and risk deviant acts the problems of which can be traced at both individual and social levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qmashh Alian
  • short story
  • Women
  • Gender Socialization
- اعزازی، شهلا، (1380ش)، خشونت خانوادگی، زنان کتک‌خورده، تهران: نشر سالی.
- أنجلر، باربارا، (1991م)، مدخل إلی نظریات الشخصیة، ترجمة: فهد بن عبدالله بن دلیم، السعودیة: دار الحارثی للطباعة والنشر.
- أبوالفضل، منی، (2002م)، المرأة العربیة والمجتمع فی قرن، بیروت: دار الفکر العربی. الطبعة الأولی.
- بوردیو، بیار، (2009م)، الهیمنة الذکوریة، ترجمة: سلمان قعفرانی، بیروت: المنظمة العربیة للترجمة، الطبعة الأولی.
- جلائی‌پور، حمید رضا و جمال محمدی، (1388ش)، نظریه‌های متأخر جامعه‌شناختی، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
- الحیدری، إبراهیم، (2003م)، النظام الابوی و اشکالیة الجنس عند العرب، بیروت: دار الساقی.
- دوبووار، سیمین، (1385ش)، جنس دوم، ترجمة: قاسم صنعوی، ج 2، تهران: انتشارات طوس، چاپ هفتم.
- دورکایم، امیل، (1988م)، قواعد المنهج فی علم الإجتماع، ترجمة: د. محمود قاسم، الإسکندرة: دارالمعرفة الجامعیة.
- دی‌بوفوار، سیمین، (د.ت)، کیف تفکر المرأة، قاهرة: المرکز العربی للنشر والتوزیع
 - سعداوی، نوال، (د.ت)، المرأة والصراع النفسی، بیروت: مؤسسة المعارف، الطبعة الأولی.
- سفیری، خدیجه و سارا امینیان، (1380ش)، جامعه‌شناسی جنسیت، تهران: جامعه‌شناسان، چاپ اول.
- شوی، اورزولا، (1995م)، أصل الفروق بین الجنسین, ترجمة: بوعلی یاسین, سوریة: اللازقیة دارالحوار، الطبعة الثانیة.
- صدیق سروستانی، رحمت الله، (1386ش)، آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی)، تهران: سمت، چاپ اول.
- عبدالعزیز موسی، رشاد علی، (د.ت)، سیکولوجیة الفروق بین الجنسین، القاهرة: مؤسسة المختار.
- العلیان، قماشة، (2011م)، الزوجة العذراء (مجموعة قصصیة)، السعودیة: دارالکفاح للنشر والتوزیع، الطبعة السابعة.
- غذامی، عبدالله محمد، (2006م)، المرأة واللغة، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
- گیدنز،‌ آنتونی، (1374ش)، جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- محمد العفیفی، عبدالخالق، (1998ش)، الأسرة والطفولة، أسس نظریة .. مجالات تطبیقیة،  القاهرة: مکتبة عین الشمس.
- مندراس، هانی، (1369ش)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: انتشارات مروارید، چاپ پنجم.
- موسی، سلامة، (د ‌ت)، المرأة لیست لعبة الرجل، القاهرة: کلمات عربیة للترجمة والنشر.
- ناتانیل، براندن، (1371ش)، روانشناسی حرمت نفس، ترجمه‌: جمال هاشمی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- یاسین، بوعلی، (1990ش)، أزمة المرأة فی المجتمع العربی، سوریة: دارالحوار للنشر والتوزیع.
- حسینی، مریم، (1384ش)، «روایت زنانه در داستان‌نویسی زنانه همراه با نقدی بر رمان چه کسی باور می‌کند رستم»، کتاب ماه ادبیات فلسفه، تیر، صص: 101 ـ 93.
- قاسم‌زاده، سید علی، (1393ش)، «جامعه‌شناسی رفتار در رمان طناب‌کشی بر مبنای نظریه‌ی داغ ننگ»، فصلنامه تخصصی نقد ادبی، س7، ش26، دانشگاه تربیت مدرس. صص: 169 ـ 147.
- کمالی، افسانه و همکاران، (1388ش)، «بازنمایی تجربه‌ی زنان از جهان اجتماعی در رمان: تحلیل جامعه‌شناسانة پنج رمان پرفروش دهة 1375 تا 1385»، مطالعات اجتماعی ـ روان‌شناختی زنان، س 7، ش 3، دانشگاه الزهرا، صص: 117 ـ 99.
- واصفی، صبا و ذوالفقاری، حسن، (1388ش)، «خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت‌آبادی»، پژوهش زنان، دوره 7، ش 1، دانشگاه تهران، صص: 86 ـ 67.
- نجم عراقی، منیژه، (1376ش)، «ساختمان خشم در زن و مرد»، فرهنگ و توسعه، ش 6، تهران. صص: 72ـ 72.
 - محمد الفقیر، سالم یاسین، (2009م)، «الرؤیة والتشکیل فی أعمال قماشة العلیان الروائیة»، إشراف: إبراهیم عبدالله البعول، اردن: جامعة مؤتة،.
 -Marshal Gordon. (1998) , A dictionary of sociology, oxford Universitty Press
 ـSchaefre.F.T. & Iamn R (1992) .P, Sociology, New York, mc Graw Hill.
 -Siegel, Larry & Sienna, Joseph (1997), “Juvenile Delinquency” Sixth Edition West Publishing Company.
 -Siegle, J, Larry & Brandon, C, Welsh. (2010), Juvenile Delinquency, Fourth Edition, Wadsworth: Belmont.