خوانش ساختار اندیشگانی و بینافردی اشعار فاروق جویده براساس رویکرد نقش‌گرای هلیدی (مطالعه مورد پژوهانه: ده قصیده)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد کرج

2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

10.29252/mcal.7.13.25

چکیده

اشعار فاروق جویده بازنمود اعتراض، انتقاد و اندیشه­های مبارزه­طلبانۀ شاعری روشن فکرست که علیه نابسامانی­های سیاسی و اجتماعی جامعۀ خود قد برافراشته‌است؛ از این رو، با عنایت به اهمیت به کارگیری نظریات علمی در فهم بهتر متون ادبی، این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی اشعار فاروق جویده در دو سطح اندیشگانی و بینافردی بر اساس نظریه نقش­گرای هلیدی پرداخته است. به منظور تحلیل بهتر ده قصیده که دارای اندیشه­هایی مبارزه­ طلبانه بود، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می­دهد که فاروق جویده در اشعار خویش از نقشِ‌ بینافردی و اندیشگانی به خوبی بهره برده است؛ در سطح بینافردی، استفادۀ فراوان از بند­های خبری، بر قطعیت دیدگاه شاعر نسبت به وضعیت نابه­سامان مردم مصر در سایۀ خفقان و استبداد دلالت دارد، پس از جملات خبری، بسامد بالای جملات التزامی بر ارزش هنری اشعار وی افزوده است، چنان­که در تمامی موارد روح مبارزه‌طلبی را در وجود مخاطب می­دمد و او را به انقلاب دعوت می­کند. و اما رویارویی شاعر با جهان بیرون، غالبا واقعی و کنشگرانه است؛ به گونه‌ای که در بین فرآیندهای شش‌گانه، فرآیند مادی پربسامد‌ترین فرآیند قلمداد می­شود، پس از آن فرآیند ذهنی و کلامی نیز از فراوانی نسبتا بالایی برخوردارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ideational and interpersonal structure in a collection of poems by Farouk Jweideh based on the functional approach of Halliday: A case study of Ten Odes)

نویسندگان [English]

  • Farhad Naderi 1
  • Somayeh Naderi 2
1 PhD student, Azad University, karaj Branch
2 PhD student, Razi University
چکیده [English]

The intellectual poems of Farouk Jweideh are the reflection of objections and criticisms raised against unfavorable political and social situations. Given the importance of using a scientific theory for better understanding of literature, this descriptive-analytical study seeks to examine both cognitive and interpersonal poems of Farouk Jweidehon on the basis of Halliday's functional theory. In order to better analyze his combative ideas in poetry, the ‘Ten Odes’ was picked to investigate. The results show that Farouk has drawn upon interpersonal and cognitive roles very well. The abundant uses of news stanzas denote his certainty about the oppression and tyranny against Egyptians exerted by the despotic government. His works owes their artistic value not only to declarative sentences but also to subjunctive statements of high frequency. Also, the poems invariably inject the spirit of defiance into the audience, invites them to revolution. The poet’s confrontation with the outside world, is, however, often real and reactive, and of the six processes, the material process is considered the most frequent one followed by the mental and verbal processes, which are of relatively high frequency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Role-oriented approach
  • Ideational structure
  • Interpersonal structure
  • Poems
  • Farouk Jweideh
- آقاگل­زاده، فردوس )1385ش(، تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- ــــــــــــ )1392ش(، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی،تهران: نشرعلمی.
-جویده، فاروق (1991م)، مجموعة الاعمال الکاملة، ط3، مؤسسة الأهرام للترجمة و النشر.
- ـــــــــــ (1997م)، کانت لنا أوطان، ط2، قاهرة، دارغریب للنشر و التوزیع.
- ـــــــــــ(2000م)، آخر لیالی الحلم، قاهرة، دارغریب للنشر و التوزیع.
-روبینز، آر.اچ )1393ش(، تاریخ مختصر زبانشناسی، ترجمه: علی­محمد حق­شناس، چاپ12، تهران: نشر ماد.
فتوحی، محمود (1390ش)، سبک­شناسی؛ نظریه­ها، رویکردها و روش­ها، تهران: نشر سخن.
-مشکوة­الدینی، مهدی، 1388ش(، سیر زبان‌شناسی، چاپ پنجم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- مهاجر، مهران و نبوی، محمد (1376ش)، به سوی زبان‌شناسی شعر: رهیافتی نقش­گرا، تهران: نشر مرکز.
- یارمحمدی، لطف­الله )1383ش(، گفتمان­شناسی رایج و انتقادی، چاپ اول، تهران: هرمس.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389ش)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، تهران: نشر نی.
-ابوالحسنی، زهرا و میرمالک ثانی، مریم (1387ش)، بررسی کتاب­های درسی دانشگاهی براساس نظریه نقش­گرای هلیدی و مقایسه آن با متون غیر درسی، سخن سمت، ش20، صص129-143.
-صالحی، فاطمه (1386ش)، علم معانی و دستور نقش­گرای هلیدی، کتاب ماه ادبیات، ش8، پیاپی122، صص32-41.
-غیبی، عبدالاحد و دیگران (1393ش)، هویت اسلامی و استکبارستیزی در اشعار فاروق جویده و نقش او در بیداری اسلامی، نشریه ادبیات پایداری کرمان، سال6، ش11، صص309-332.
-مهاجر،مهران و نبوی، محمد (1376ش)، از زبان تا شعر: درآمدی بر زبان­شناسی سازگانی نقش­گرا و کاربرد آن در خوانش شعر، مجموعه مقالات کنفرانس زبانشناسی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، صص69-81.
-جویده، فاروق (2011م)، الاهرام الرقمی، www. Digital. Ahram.org
- Halliday.M.A.K. (1985).An Introduction to Functional Grammer. London: Edward Amold.