ریخت‌شناسی داستان «بازگشت‌به‌حیفا» غسّان کنفانی بر اساس الگوی کلودبرمون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران

10.29252/mcal.7.13.77

چکیده

نگاه ریخت­شناسانه به آثار ادبی ازشیوه­هایی است که یک الگوی کلی جهت تحلیل آثار ادبی ارائه می‌دهد؛ چرا که ریخت‌شناسی به معنای شناخت شکل و ساختار یک اثر و چگونگی تاثیر آن بر مضمون و محتوا است. درزمینه ریخت­شناسی داستان، افراد بسیاری برای ارائه یک الگوی مناسب تلاش­کرده­اند که از جمله آن‌ها می­توان به کلودبرمون، زبان شناس و روایت­شناس فرانسوی اشاره ­کرد. در این پژوهش، داستان «بازگشت­به­حیفا» از آثار مشهور نویسنده فلسطینی غسان­کنفانی، براساس نظریه کلود برمون در سه کارکرد امکان یا استعداد، فرآیند و پیامد مورد بررسی قرار می­گیرد و اثبات می­شود که نویسنده با کنار هم قراردادن پی­رفت­ها وتوالی­های مختلفی چون ساده و مرکب، زنجیره­ای، انضمامی و پیوندی، باعث بوجودآمدن طرح و پیرنگی منسجم در داستان می­گردد. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که این داستان با الگوی برمون مطابقت دارد و نویسنده با استفاده از امکان و فرآیند و نتیجه به عناصر روایی مانند تغییر موقعیت‌ها، نظم توالی­های گوناگون، انواع شخصیت، قدرت انتخاب دادن به قهرمان و شکست قهرمان توجه داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A morphological study of Ghassan Kanafani's novel “Return to Haifa” using Claude Bremond’s framework

نویسندگان [English]

  • Hasan Goodarzi Lemraski 1
  • Mehdi Asadi 2
1 Associated Professor of Arabic Language and Literature Department, University of Mazandaran
2 MA student of Arabic Language and Literature, University of Mazandaran
چکیده [English]

The study of literary works from a morphological viewpoint presents a general pattern for analyzing them. This is because morphology is the science which deals with the form and structure of a work and its influence on the concept of that work. Many scholars have tried to present a comprehensive method on the morphology of stories, such as Claude Bremond, a French linguist and narratologist. The novel ''Return to Haifa'' is one of the known works of Gassan kanafani, who is a Palestinian writer. In this study, the novel is explored and analyzed using Bremond’s method of morphology in three functions of possibility, process and outcome. As it has emerged; the author has created a coherent plot by bringing together different collocated sequences such as simple and compound, consequent, adhesive and conjunctive moods. The results of the research suggest that the Bremond pattern is practiced in this novel, and the writer has noticed narrative elements such as change of conditions, various sequences of order, personality types, giving the right of choice to the hero, and failure of the hero. All this has been done by using possibility, process and outcome.

کلیدواژه‌ها [English]

  • morphology
  • Returning to Haifa
  • Claude Bremond
  • Sequence
- احمدی، بابک (1380ش)، ساختار تأویل متن، تهران، مرکز، چاپ هشتم.
- اخوت، احمد (1371ش)، دستور زبان داستان، اصفهان، فردا، چاپ اول.
- اسکولز، رابرت (1383ش)، در آمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، آگاه، چاپ دوم.
- برتنس، هانس (1384ش)، مبانی نظریه­ی ادبی، ترجمه­ی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، ماهی، چاپ اول.
- پراپ، ولادیمیر (1392ش)، ریخت­شناسی قصه­های پریان، ترجمه فریدون بدره­ای، تهران، توس، چاپ سوم.
-  جعفری، محمدرضا (1385ش)، فرهنگ کوچک نشرنو انگلیسی-فارسی، تهران، دانشیار، چاپ دوم.
- خدیش، پگاه (1391ش)، ریخت­شناسی افسانه­های جادویی، تهران، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی، چاپ دوم.
- خراسانی، محبوبه (1386ش)، درآمدی بر ریخت­شناسی هزارویک شب، اصفهان، تحقیقات نظری، چاپ اول.
- ریمون-کنان ، شلومیت (1387ش)،  روایت داستانی بوطیقای معاصر، ترجمه­ی ابوالفضل حری، تهران، نیلوفر، چاپ اول.
- سلدن، رامان (1378ش)، راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر،تهران، طرح نو، چاپ سوم.
- صفوی ، کورش (1376ش)، ریخت­شناسی ، دانشنامه ادب فارسی (2)،تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول.
- اسماعیلی، عصمت و نبی زاده، نیره (1388ش)، «ریخت­شناسی داستان­های فرج بعد از شدت»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره 28، ص7-20.
- فروزنده، مسعود (1388ش)، «نقد و تحلیل عناصر داستان در گزیده­ای از داستان­های کودکان»، مجله ادب پژوهی، شماره9، صفحه151-172.
- کریمی، پرستو و جهانگیری، صفری (1391ش)، «تحلیل ساختاری دو حکایت از بوستان سعدی براساس نظریه برمون»، فصلنامه پژوهشهای ادبی، شماره 38، ص101-114.
- نبی لو، علیرضا (1391ش)، «بررسی داستان رستم و اسفندیار بر مبنای دیدگاه کلود­برمون»، متن‌شناسی ادب فارسی، شماره4، صفحه33-52.
- بروب ، فلادیمیر(1996م)، مورفولوجیا القِصَّة، ترجمة عبدالکریم حسن و سمیرة بن عموّ، دمشق، شراع، الطبعة الاولی.
- بسو، حمزه (2013م)، آلیات التحلیل النقدی عند عبدالحمید بورایو، مذکره مقدمه لنیل شهاده الماجستیر، جامعه سطیف 2، کلیه الآداب و اللغات.
- بودالی، محمد (2015م)، اشتغال النَّموذج العاملی فی روایة «تلک المحبّة» للحبیب السّایح (دراسة سیمیائیة)، مذکرة مقدمة لنیل شهادة الماجستیر، جامعة احمد بن بلة و هران1، کلیة الآداب و الفنون.
- بورایو، عبد الحمید (1994م)، منطق السرد، دیوان المطبوعات الجامعیة، الجزائر.
- فالیت، برنار (2002م)، الرّوایة (مدخل الی المناهج و التقنیات المعاصرة للتحلیل الأدبی)، ترجمه عبد الحمید بورایو، دار الحکمة، الجزائر.
- عبدالرحمانمبروک، مراد (2002م)، آلیات المنهج الشکلی فی نقد الروایة العربیة المعاصرة، اسکندریة: دارالوفاء، طبعة الاولی.
- کنفانی، غسّان (2011م)، عائِد إلی حیفا، فلسطین، دار العلم و المعرفة.
- مجموعة من الکتّاب (1978م)، مدخل الی مناهج النقد الادبی، ترجمة رضوان ظاظا، کویت، المجلس الوطنی للثقافة والفنون والآداب.
- مشری، احمد (2011م)، سیمیاء الشَّخصیة فی روایة «شرفات بحر شمال» لواسینی الأعرج الوظیفة و الدلالة، مذکر مقدمة لنیل درجة الماجستیر، جامعة الحاج لخضر، کلیة الآداب و العلوم الإنسانیة.
- Children’s Story Authoring with prop’s Morphology, Sean Hammond, Doctor of   Philosophy, University of Edinburgh, 2011   
- Bremond Claude. Le message narratif. In: Communications, 4, 1964. pp. 4-32.
- Bremond Claude. La logique des possibles narratifs. In:Communications, 8, 1966. Recherches sémiologiques : l'analyse,structurale du récit. pp. 60-76.
-القضمانی، رضوان، الموسوعة العربیة (الشّکلیة فی الادب)، سوریة- دمشق، المجلد الحادی عشر