خوانشی تحلیلی از صحنه آغازین رمان "اللص والکلاب" اثر نجیب محفوظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 مدرس زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور اصفهان

10.22034/mcal.2020.1671

چکیده

گشودن رمان فرآیندی روش­مند در جهت ورود به دنیای داستان و همراه­شدن با کنش­های مختلف آن است. در این میان صحنة آغازین داستان و نحوة پردازش آن، نخستین گام به منظور ارائة نمایی کلی از روایت داستانی است. پردازش هنرمندانة این بخش از داستان، فرایندی است در راستای انتقال اطلاعاتی اولیه از فضای داستان، ارتباط آن (صحنه آغازین) با بقیه رمان و پیرنگی که در ادامه روایت شکل خواهد گرفت. صحنة آغازین رمان " اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ به گونه­ای است که از یک سو سرنخ­های ابتدایی از روایت کلی را در اختیار خواننده قرار می­دهد و با تعلیق­آفرینی در کنش­های آغازین داستان وی را نسبت به تعقیب روایت ترغیب می­نماید. این مهم به واسطه کاربست تکنیک­های مختلف از جمله: انتخاب عنوانی با دلالتی معکوس(وارونگی معنا)، صحنه­پردازی رئالیستی و باورپذیر، الگوی ترکیبی در معرفی شخصیت و گزاره­های معماگونه با دلالت­های منفی، در صحنه آغازین رمان تحقق می­یابد. مقاله حاضر با اتخاذ رویکرد توصیفی-تحلیلی به خوانش تحلیلی صحنة آغازین رمان "اللص و الکلاب" نجیب محفوظ پرداخته و مهارت نویسنده را در پردازش موفق این بخش از رمان به تصویر کشیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An analysis of the starting scene of the novel "Al-Las va Al-Kelab" by Najib Mahfouz

نویسندگان [English]

  • Adel Azaddel 1
  • Javad Garjami 1
  • Narges Masuomi 2
1 Assitance proffesor of Arabic Language and Literature, Mohaghegh Ardabili University
2 Master of Arabic Language and Literature, University of Payamnour̓s Esfahan
چکیده [English]

The opening of a novel is a window to enter the world of the fiction and to follow its events and happenings. In this regard, the beginning scene of the story and the way it is processed are the first elements that provide a complete overview of the narration of the story. The artistic processing of this part of the story is a technique through which preliminary information is communicated about the theme of the story and the relationship of the starting scene with the rest of the novel is understood. The plot is formed in the continuation of the narrative. The starting scene of the novel AL-Las va AL-Kelab begins in a way that provides the reader with the elementary clues of the general narrative. Later, through the creation of suspense in the early actions of the story, the reader is encouraged to follow the fictional actions. This is achieved via various techniques, including the choice of ironical words in the title of the novel, the inclusion of realistic and believable scenery, the use of a combinational pattern in introducing the characters and mysterious propositions with negative implications in the beginning of the novel. Applying a descriptive-analytical method, the present study aims at the analytical reading of the starting scene of Al-Las va Al-Kelab by Najib Mahfouz. The results suggest the writer's skill to successfully process this section of the novel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Opening of a novel
  • Starting scene
  • Fictional suspense
  • Analytical reading
  • Najib Mahfooz
  • Al-Las va Al-Kalab

مراجع

- ایزانلو، امید (1395ش)، «قهرمان مسأله­دار در رمان «اللص و الکلاب» اثر نجیب محفوظ»، مجله علمی-پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره41: صص177-196.
- بحراوی، حسن (2009م)، بنیة الشکل الروائی (الفضاء، الزمن، الشخصیة)، المغرب/بیروت، المرکز الثقافی العربی للطباعة و النشر و التوزیع؛ الدار البیضاء.
- بوطیب، جمال (1996م)، «العنوان فی الروایة المغربیة»، مقالٌ منشورٌ ضمن کتاب الروایة المغربیة (أسئلة الحداثة)، الطبعة الأولی، المغرب، دارالثقافة، الدار البیضاء.
- پاینده، حسین (1392ش)، گشودن رمان(رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی)؛ تهران: مروارید.
- ــــــــــــ. (1394ش)، «مصاحبه حسین پاینده با خبرگزاری تسنیم درباره کتاب "گشودن رمان" و وضعیت رمان در ایران»؛ سایت شخصی: http://hosseinpayandeh.blogfa.com.
- توام، عبدا... (2015-2016م)، ـ«دلالات الفضاء الروائی فی ظلّ المعالم السیمیائیة (روایة «الآن»... هنا أو شرق المتوسط مرة أخری لعبدالرحمن منیف)»، أطروحة الدکتوراه، کلیة الأداب و الفنون، جامعة وهران.
- الجزار، محمد فکری (1998م)، العنوان و سیمیوطیقا الإتصال الأدبی، الطبعة الأولی، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
- جمشیدی، فاطمه و وصال میمندی (1391ش)، «نقدی بر رمان «اللص و الکلاب» اثر نجیب محفوظ از منظر فن توصیف»؛ نقد ادب معاصر عربی، شماره 3: صص37-1.
- جودت، فخرالدین (1984)، شکل القصیدة العربیة فی النقد الأدبی، بیروت، دارالآداب.
- الحجمری، عبدالفتاح (1996م)، عتبات النص؛ البنیة و الدلالة، الطبعة الثامنة، المغرب، منشورات الرابطة، الدار البیضاء.
- حسام­پور و همکاران (1395ش)، «بررسی فضاسازی در منظومه­ی خسرو و شیرین نظامی گنجوی»؛ مطالعات ادبیات روایی دانشگاه هرمزگان، شماره اول: صص51-66.
- حمداوی، جمیل (2015م)، سیمیوطیقا العنوان، بلامکا، بلامط.
- درویش، أحمد (1984)، «الأسلوب و الأسلوبیة»مدخل فی المصطلح و حقول البحث و مناهجه»، مجلة فصول، مصر، العدد الأول، : صص68-60.
- رحیم، عبدالقاهر (2010م)، علم العنونة، سوریا، دار التکوین للتألیف و الترجمة و النشر.
- السامرائی، سهام (2016م)، العتبات النصیة فی «روایة الأجیال» العربیة، الطبعة الأولی، العراق، جامعة سامراء.
- سعید، ادوراد (1386ش)، «پس از نجیب محفوظ»، ترجمه اکبر افسری، مجله سمرقند، شماره17: صص99-111.
- سیجر، لیندا (2008م)، القواعد العلمیة و الفنیة لکتابة النصوص الدرامیة السینمائیة و التلفزیونیة و المسرحیة، ترجمة أدیب خضور، دمشق، سلسلة المکتبة الإعلامیة.
- شکری، محمد عیاد (1982م)، «فن الخبر فی تراثنا القصصی»، مجلة فصول، مصر،المجلد4: صص18-11.
- الشیخ، إبراهیم (1987م)، مواقف اجتماعیة و سیاسیة فی أدب نجیب محفوظ، الطبعة الثالثة، القاهرة، مکتبة الشروق.
- الطلبة، محمد الأمین و محمد سالم (2008م)، مستویات اللغة فی السرد العربی المعاصر(دراسة تطبیقیة فی سیمانطیقا السرد)؛ بیروت: الإنتشار العربی.
- عزام، محمد (2005م)، شعریة الخطاب السردی، دمشق، منشورات اتحاد الکتاب العرب.
- فارسی، بهنام و علی صیادانی (1395ش)، «نشانه­شناسی عناوین رمان سه­گانه نجیب محفوظ»، مجله زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 15: صص182-157.
- فلوس، نوره (2012م)، «بیانات الشعریة العربیة من خلال مقدمات المصادر التراثیة»، رسالة الماجستیر، الجزائر، کلیة الآداب و اللغات، جامعة مولود معمری.
- فورستر، ادوارد مورگان (1369ش)، جنبه‌های رمان؛ ترجمه ابراهیم یونسی، چاپ ششم، تهران: نگاه.
- لحمدانی، حمید (1991م)، بنیة النص السردی من منظور النقد الأدبی، بیروت، المرکز الثقافی العربی.
- مستور، مصطفی (1379ش)، مبانی داستان کوتاه؛ تهران: مرکز.
- محفوظ، نجیب(د.ت)، اللص و الکلاب، القاهرة: مکتبة مصر.
- میرصادقی، جمال (1376ش)، عناصر داستان، چاپ سوم، تهران: سخن.
- میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377ش)، واژه­نامة هنر داستان نویسی؛ تهران: مهناز.
- نجم، محمد یوسف(1966م)، فن القصة، الطبعة الخامسة، بیروت، دارالثقافة.
 - یونسی، ابراهیم(1384ش)، هنر داستان نویسی؛ چاپ هشتم،تهران: نگاه.
- Childs, Peter.(2001). Reading Fiction: Opening the Text, Lonon: palgrave Macmillan Ltd.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار