بررسی شگردهای تمرکززدایی انتظارشکن در تصاویرداستان های کودکانه ی یعقوب شارونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل

10.22034/mcal.2020.1673

چکیده

تمرکززدایی به توانایی ذهنی کودک اطلاق می­شود که در آن از یک پدیده به پدیدة دیگر گریز می­زند و این گریز باعث شکسته­شدن تمرکز وی می­گردد. این پدیده که کنش­های ذهنی را در پی­دارد و باعث رشد شناختی وی و تقویت قدرت تفکر و خلاقیت او می­شود، به واسطة شگردهای خاصی در ادبیات کودک جلوه می­یابد. این شگردها در دو سطح متن و تصویر قابل بررسی است که سطح تصویر آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از تصاویر آثار کودکانه علاوه بر تمرکززدایی، باعث انتظارشکنی مخاطب می­گردد، بدین شکل که کودک با دیدن آن­ها از حالت معمول خارج و غافلگیر می­شود و این فرایند بر تمرکززدایی ذهن او تأثیرگذار است. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است که شگردهای تمرکززدایی انتظارشکن تصویری در ده داستان منتخب از یعقوب شارونی (1931-2017م) داستان­نویس معاصر مصر، با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر داده‌های آماری، مورد بررسی قرار گرفته و چگونگی استفاده از تصاویر انتظارشکن در داستان‌ها تحلیل شوند. از مهم­ترین شگردهای تصویری یافت­شده در این داستان­ها، می­توان به تغییر ناگهانی پس­زمینه (32%)، فانتزی­سازی (18%) و کادرهندسی در تصویر (13%) اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the counter-anticipatory decentralization techniques in the children’s stories of Yaghoub Al-Sharoni

نویسندگان [English]

  • Mojgan Bayat Kaskkoli 1
  • Aliasghar Habibi 2
  • Abdolbaset Arab Yosefabadi 3
1 MA in Arabic Language, University of Zabol
2 Associate Professor, University of Zabol
3 Assistant professor, University of Zabol
چکیده [English]

Decentralization refers to the mental ability of a child with which he or she jumps from one concept to another.  This often breaks one’s focus, but it promotes mental actions, encourages cognition and strengthens creativity. The phenomenon is manifested by certain techniques in children’s literature. These techniques are examined at the levels of text and image. Of these two, the image is of great importance. Some child-created pictures not only reflect decentralization but also break the anticipation of the audience. Thus, as a child sees such pictures, he or she is surprised and gets out of normal conditions, which causes the decentralization of his mind. In the present study, efforts are made to review the counter-anticipatory decentralization techniques in ten selected stories by Yaghoub Al-Sharoni (1931-2017), an Egyptian contemporary novelist. The stories are dealt with through a descriptive-analytic method and based on statistical data. The research addresses the manner of using unexpected images. The most important visual techniques found in the stories are the change of background, building up fantasies and introduction of geometry in the images.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabic children’s literature
  • Yaghoub Al-Sharoni
  • Image decentralization
  • Abrupt change of the background color
  • Fantasy

مراجع

-آیزمن، بئاتریس. (1388ش) روان­شناسی کاربرد رنگ­ها (پنتون). ترجمة روح الله زمزمه، تهران: بیهق کتاب.
-أبوالعدوس، یوسف (2007م). الأسلوبیة والتطبیق. ط1. الأردن: دارالمسیرة.
- أبوهیف، عبدالله (2001م). التنمیة الثقافیة للطفل العربی. ط1. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
- اسپرهم، داوود و مینو پیله­ور. (1395ش). «نگاهی به داستان کودک در ایران و غرب(گروه سنی ب وج) با تاکید بر مؤلفه­های تعلیم و تربیت»، پژوهش­های زبان و ادبیات ملل، شمارة 67، صص 13-35.
اسمیت، ژوئل. (1383ش) فرهنگ اساطیر ایران و رم. ترجمة شهلا برادران خسروشاهی، تهران: روزبهان.
- انوشه، حسن. (1380ش) دانشنامة ادب فارسی. تهران: موسسه انتشاراتی دانش­نامه.
- ایتن، یوهانس، (1384ش)، هنررنگ. ترجمة عربعلی شروه، تهران: یساولی.
- بحراوی، حسن. (1990م) بنیة الشکل الروائی، (الفضاء، الزمن، الشکل). ط1، الدار البیضاء المرکز الثقافی العربی.
- بروکس، مارجریت (2012م). «رسم الأطفال الصغار وتصورهم واکتشافاتهم للمشکلات الکبریة». فلسطین: رؤی تربویة، السنة13، العدد36: صص 91-103.
- بنکراد، سعید. (2005) السیمیائیات-مفاهیمها و تطبیقاتها-، ط 2، سوریة: دارالحوار.
- بهروزکیا، کمال. (1385ش) «فانتزی، ادبیات دوران جدید». کتاب ماه کودک و نوجوان، س9، ش104تا106: صص144-138.
- پین سنت، جان. (1379ش) اساطیر یونان. ترجمة باجلان فرخی، تهران: انتشارات اساطیر.
- حلیفی، شعیب. (1993م) «مکونات السرد الفانتاستیکی». مجلة الفصول، القاهره: فصول12: صص72-58.
- خسرونژاد، مرتضی. (1382ش) معصومیت و تجربه (درآمدی بر فلسفة ادبیات کودک). تهران: مرکز.
- خورشید، فاروق. (2002م) أدیب الأسطورة عندالعرب وجذور التفکر إصالة الإبداع. للکویت، مطابع السیاسیة.
- رزمجو، حسین. (1385ش) انواع ادبی وآثارآن در زبان فارسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
- روسا، مارک (2002م). الصــور الفوتوغرافیـة صیانتها، معالجتـها، وتخزینهـا. ترجمة: سهام بادی. مراجعة: عبداللطیف صوفی. ط1. تونس: الاتحاد العربی للمکتبات والمعلومات.
- زلط، احمد. (1994م) أدب الطفولة اصوله، مفاهیمه، الشرکة العربیة للنشر والتوزیع.
- سلاجقه، پروین (1387ش). از این باغ شرقی. چ1. تهران: کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان.
- السویدی، وضحی علی و محسن محمد عطیة. (1994م) «الدلالات الفنیة والتعبیریة لمضمون قصة أصحاب الفیل فی رسوم عینة من أطفال الصفین الأول والثالث الابتدئیین بالمدارس القطریة» مجلة حولیة کلیة التربیة-جامعة قطر، العدد11: صص214-283.
- الشارونی، یعقوب. (1994م) مجموعة قصصیة الکاملة. مصر: دارالمعارف.
- شاکر محمد، علاء و زغد سلمان خلیل. (2014م). «الخصائص الممیزة لرسوم تلامذة المرحلة الإبتدائیة من الذکور والإناث»، أطروحة لنیل درجة الإجازة بجامعة دیالی: کلیة الفنون والجمیلة.
- شحاته، محمد (1992م) «دراسات ووثائق التناول الجرافیکی لتصمیم الشخصیة فی قصة الطفل». عالم الکتاب، العدد36: صص53-47.
- شحاتة، حسن. (1994م) أدب الطفل العربی، دراسات وبحوث. القاهرة: الدار المصریة اللبنانیة.
- شرفاوی، حاج عبو. (2012م) «علاقة البنیة المعرفیة الإفتراضیة بالبنیة المعرفیة الملاحظة دراسة تحلیلیة فی ضوء نظریة بیاجه». جامعة وهران: کلیة العلوم الاجتماعیة قسم علم النفس.
- الصاوی الجوینی، مصطفی. (1985م) حول أدب الأطفال. معارف بالاسکندریة.
- ضیف، شوقی. (1975م) الفن ومذاهبه فی الشعر العربی. ج1، القاهرة: دارالمعارف.
- عبدالفتاح، اسماعیل. (1420ه) أدب الأطفال فی العالم المعاصر (رؤیة نقدیة، تحلیلة). مکتبة الدار العربیة للکتاب.
- عبدالمحسن، محمد حسن. (2011م) البنیة السردیة فی روایة صبحی فحماوی. سوریا: دار الحوار للنشر والتوزیع.
- عبید، کلود. (2010م) جمالیة الصورة فی جدلیة العلاقة بین الفن التشکیلی والشعر. الطبعة الأولی، بیروت: مجد، المؤسسة الجامعة للدراسات والنشر والتوزیع.
- علوی، یحیی بن حوزه. (1995م) الطراز المتضمن لأسرار البلاغة و علوم حقایق الأعجاز. بیروت: دار الکتب العلمیة.
- عمر الشیح محمد، أمانی. (2007م) «سمة الانبساط من خلال رسومات الأطفال: دراسة مقارنة بین الأطفال المعاقین عقلیا بمراکز التربیة الخاصة والأطفال غیر المعاقین عقلیا بولایة الخرطوم»، بحث مقدم لنیل ماجستیر الآداب فی علم النفس، جامعة الخرطوم.
- غازی النعیمی، فیصل، (2007م)، « العجائبی فی روایة الطریق إلی عدن». مجلة جامعة تکریت العلوم الإنسانیة، المجلد14: صص146-120.
- قاسمی، سمانه. (1394ش) «شگردهای تمرکززدایی در تصویر و برهم کنش متن و تصویر در کتاب­های تصویری». مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال ششم، شماره سوم: صص123-150.
- قزل‌ایاغ، ثریا (1392ش). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن: مواد و خدمات کتابخانه‌ای برای کودکان و نوجوانان. چ9. تهران: سمت.
- القزوینی، خطیب. (1989م) الایضاح فی علوم البلاغة. بیروت: الشرکة العلمیة للکتاب.
-کعسیس، بدرة (2010م). «سیمیائیة الصورة فی تعلیم اللغة العربیة». رسالة الماجستیر: جامعة فرحات عباس الجزائریة.
- گینزبرگ، هربرت و سیلویا اوپر. (1371ش) رشد عقلانی کودک از دیدگاه پیاژه. ترجمه فریدون حقیقی و فریده شریفی، تهران: فاطمی
- مازن کامل، مها. (2013م). «التعبیر الفنی فی مرحلة المدرک الشکلی عند الأطفال وعلاقته ببعض المتغیرات»، مجلة الأستاذ، العدد205: صص199-218.
- مختارعمر، احمد. (1997م) اللغة واللون. الطبعة الثانیة، القاهرة: عالم الکتب للنشر والتوزیع.
- مرادپور، ندا. (1394ش) «شگردهای تمرکززدایی در افسانه­های ایران (مجموعه­ی انجوی شیرازی) ». پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه شیراز.
-مطلوب، احمد. (1403ه) معجم المصطلحات البلاغیة وتطورها. جزء الأول، مطبعة العلمی للعراقی.
- معوض، محمد فرید. (2007م) أفراح وأحزان طفل هذا الزمان دراسات حول مشکلات الطفل فی أدب یعقوب شارونی، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
- میرقادری، بشری السادات و حمید احمدیان. (1394ش) «بررسی تطبیقی کتاب­های تصویری داستانی عربی و فارسی بر مبنای شگردهای تمرکززدایی». مجله مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال ششم، شماره سوم، بهار و تابستان: صص151-174.
- نجیب، أحمد. (1991م) أدب الأطفال، علم وفن. القاهرة: دار الفکر العربی.
- النعیمی، أحمد اسماعیل (2005م) الأسطورة فی الشعر العربی قبل الإسلام. بغداد: دارالشؤن الثقافة العامة.
- ویلکاکس، مایکل. (1379ش) آبی و زرد سبز نمی­سازند. ترجمة عربعلی شروه، تهران: انتشارات بهار.
- الهیتی، هادی نعمان (1997م) أدب الأطفال فلسفه، فنونه، وسائطه. القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
- Huck, Charlotte (1997). Children's Literature in the Elementary School, 6th ed, McGraw-Hill.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار