کانون روایت در رمان«بطلة کربلاء» عایشه عبدالرحمن بر اساس نظریة ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اراک

2 دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اراک

چکیده

کنش روایتگری و کانون روایت یکی از مباحث مهمی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روایت‌شناسان مختلف قرار گرفته است. از آن جمله «ژرار ژنت» نظریه‌پرداز معروف فرانسوی می­باشد که به ارائة طرحی کامل و جامع جهت بررسی متون روایی پرداخته است. وی در نظریة خود به جایگاه راوی در روایت و چگونگی مورد مشاهده و ارزیابی واقع­شدن افراد و وقایع داستانی می‌پردازد. به عبارتی تمرکز ژنت بر تمایز میان دیدن وگفتن در روایت است، مسأله‌ای که در زاویة دید نادیده گرفته شده؛ از این­رو نوشتار حاضر درنظردارد با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی ، رمان بطلة کربلاء نوشته عایشه عبدالرحمن را بر اساس نظریة کانونی‌سازی ژنت بررسی کند. هدف این پژوهش سنجش میزان بهره‌مندی داستان از اصول روایی و شیوه‌های مختلف کانونی‌سازی جهت انتقال افکار و اندیشه‌های نویسنده و ارائة فضایی واقعی و ملموس از واقعة عاشوراست. نتایج به دست­آمده حاکی از آن است که نویسنده با بهر‌ه‌گیری از راوی دانای کل و دیگر کانونی‌سازی‌ها به شکل ترکیبی در ارائة روایتی زنده و پویا و متناسب با محتوای واقع‌گرایانة آن موفق بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The narrative focus in the novel Batalat-ol Karbala by Aisha Abd-ol Rahman based on Gérard Genette’s theory

نویسندگان [English]

  • Qasem Mokhtari 1
  • Kolsom Gholami 2
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Arak University
2 PHD Arabic Language and Literature, Arak University
چکیده [English]

The narrative function and the narrative focus are among the important topics that have attracted the attention of various scholars in recent decades. Among them is Gerard Genette, a well-known French theorist, who has presented a comprehensive and complete plan for the study of narrative texts. In his theory, he addresses the position of the narrator in the narration and how the events and characters are observed and evaluated. In other words, Genette's focus is on distinguishing between seeing and speaking in the narrative; an issue that has been ignored from the narration point of view. Hence, the objective of the present study is to use the analytical-descriptive method to explore the novel of Batlat-ol Karbala written by Aisha Abd al-Rahman, one of contemporary Egyptian literary figures, based on the Genette’s theory of focalization. The aim of this investigation is to measure the extent of using the principles of narrative and various ways of focalization to transfer the thoughts and ideas of the author. The results show that the author, through using third-person narrative and the other focalizations, has achieved a combined way of presenting a live and dynamic narrative which is appropriate with its realistic content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative style in the story
  • Focalization
  • Gerard Genette’s theory
  • Aisha Abd Al-Rahman Batlat-ol Karbala
-     احمدی، بابک، (1395ش)، ساختار و تأویل متن، چاپ هجدهم ، تهران: نشر مرکز.
-     اسکولز، رابرت، (1383ش)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
-     ایگلتون، تری، (1393ش)، پیش­درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، چاپ هشتم، تهران: نشر مرکز.
-     برنس، جیرالد، (2003م)، المصطلح السردی، ترجمة عابد خزندار، الطبعة الأولی ، القاهرة، المجلس الأعلی للثقافة.
-     بلخباط، عیسی، (2015م)، «تقنیات السرد فی روایة «البیت الأندلسی» لواسینی الأعرج»، إشراف الدکتور سلیم بتقة، الجمهوریة الجزائریة الدیموقراطیة الشعبیة: جامعة محمد خیضر بسکرة،کلیة الآداب واللغات.
-     تولان، مایکل جی، (1383ش)، درآمدی نقادانه- زبانشناختی بر روایت؛ ترجمه ابوالفضل حری، تهران: بنیاد سینمای فارابی.
-     حاجی­آقابابائی، محمدرضا، (1397)، روایت­شناسی- نظریه و کاربرد، چاپ اول ، تهران: مهراندیش.
-     حری، ابوالفضل، (1383ش)، «کانونی­شدگی»، فصلنامة زیبا شناخت، شماره 10: صص353-323.
-     خدر ده‌رگه‌له‌یی، بختیار، (2015م)، التبئیر السردی فی روایات تحسین کرمیانی، الطبعة الأولی ، دمشق: تموز.
-     داد، سیما، (1392ش)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ششم ، تهران: انتشارات مروارید.
-     ریمون­کنان، شلومیت، (1387ش)، روایت داستانی؛ بوطیقای معاصر، ترجمة ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
-     زیتونی، لطیف، (2002م)، معجم مصطلحات نقد الروایة، ، الطبعة الأولی بیروت: دار النهار للنشر.
-     صالحی‌نیا، مریم، (1388ش)، «کلیاتی دربارة روایت‌شناسی ساختگرا»، فصلنامه هنر، ش 81 : صص27-15.
-     عبدالرحمن، عایشه، (1985م)، بطلة کربلاء، لبنان، بیروت: دار الکتب العربی.
-     فاولر، راجر، (1396ش)، زبان‌شناسی و رمان، چاپ اول ، ترجمه محمد غفاری، تهران: نشر نی.
-     القاضی، محمد، و الآخرون (2010م)، معجم السردیات، الطبعة الأولی ، تونس: دار محمد علی للنشر.
-     کالر، جانانتان، (1385ش)، نظریة ادبی، چاپ دوم ، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.
-     مکاریک، ایرنا ریما، (1393)، دانش‌نامة نظریه‌های ادبی معاصر، چاپ پنجم ، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
-     میرصادقی، جمال، (1394ش)، عناصر داستان، چاپ نهم ، تهران، انتشارات سخن.
-     میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی، (1395ش)، واژه­نامة هنر داستان­نویسی، چاپ سوم ، تهران: کتاب مهناز.
-     ناجح عباس البصیصی، عادل، (2016م)، «الخطاب الروائی روایات طه حامد الشبیب»، أ.د. رحمن غرکان عبادی، کلیة التربیة: جامعة القادسیة.
-     یان، مانفرد، (1397ش)، روایت‌شناسی: مبانی نظری روایت؛ ترجمه محمد راغب، تهران: ققنوس، نمایه.
-    Abram.M.H (2006). A glossary of literary terms. Eighteehth Edition, Harcourt Brace college Publishers.