کارکرد خواننده ی نهفته در پرورش قوه ی تخیل کودک در داستان‌های کودکانه ی صبحی سلیمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل

2 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل

10.29252/mcal.2022.16414.2148

چکیده

در نقد معاصر باتوجه به برجسته‌شدن نقش خواننده در فرایند تولید متن و کاسته‌شدن سلطة نویسنده بر متن، نگاهی ویژه به موقعیت متن و توان تفسیری آن و همچنین موقعیت خواننده و نحوة دریافت وی می‌شود. در نقد ادبیات کودک بر این نکته تأکید دارد که هراندازه ادیب زمینه‌های حضور ذهنی خواننده/کودک را بیشتر فراهم نماید، آن متن رساتر است و از قابلیت خوانش چندباره‌ای برخوردار است. نقد خواننده‌محور اصالت ادبیات کودک را نه در نزد ادیب کودک و نه در درون متن، بلکه در هدف آن، یعنی خواننده دنبال می‌کند. بر همین اساس در پژوهش حاضر تلاش می‌شود با تکیه‌بر روش توصیفی- تحلیلی، داستان‌های کودکانة منتخب از صبحی سلیمان مورد خوانش قرار گیرد و شگردهای مورداستفاده جهت حضور ذهنی کودک در متن آن‌ها استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد در متن و محتوای داستان‌های موردبحث شکاف‌های ژرف‌ساختی وجود دارد که کودک باتوجه به طرح‌واره‌های ذهنی خود، آن‌ها را تکمیل می‌کند. بدین‌شکل که نویسنده در این داستان‌ها با استفاده از شگردهایی همچون سپیدنویسی، شکاف شخصیت‌پردازی ، ساختارهای دوبخشی، چرخش دَوَرانی و پیش‌آگاهی قوة تخیل خواننده را برمی‌انگیزد و زمینة مشارکت او را در خلق و یا تکمیل بخش‌هایی از متن فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The function of an implied reader in cultivating the imagination of a child in Sobhi Suleiman's children’s stories

نویسندگان [English]

  • Somayeh Akbari 1
  • AbdolBaset Arab YusofAbadi 2
  • Foad Abdollahzadeh 2
1 Master of Arabic Language and Literature, Zabol University
2 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, University of Zabol
چکیده [English]

Introduction: The aim of this study is to evaluate the effects of the reader’s presence and participation in the stories of Sobhi Suleiman. With the initial reading of the desired stories, it is assumed that the author has been influenced by the child's specific intellectual and linguistic framework in the creation of each of these stories.
In modern literary criticism, the reader plays such an important role in reading and receiving the meaning of the text that many theorists in this field consider the reader as the main purpose of creating the text. This requires that the constituent elements of the text (author, reader, and message) have a proper and logical relationship with one another. In contemporary literary texts, it is the reader who chooses the text, and his choice affects the different stages of a literary relationship. If the author selects his audience while creating a work of art, he places the text in a circle of rules and special tastes of the reader. Deviating from any of them causes a noticeable decrease in the reading of that text by the reader. This approach in literary criticism is known as the mental presence of the reader in the text. In contrast, there is another approach believing in the indifference of literary texts to the reader's tastes and moods. They state that it is the writer who plays a pivotal and fundamental role in the emergence of a literary text. If the reader of such texts is a child, due to the complexity of the content and its wide vocabulary, the texts will fail to attract the child’s attention and to be welcomed.
Methodology: The present research seeks to analyze the children's stories written by Sobhi Suleiman, a contemporary Egyptian novelist, based on the descriptive-analytical method and the theory of the text reception and its adaptation to the child's literary texts. So far, several illustrated story collections have been published by this author. In this research, some of his short stories were randomly selected. These stories are generally written for age groups "B" and "C". The term "latent reader" was first coined by Aiden Chambers. To reach the latent reader, elements such as style, perspective, advocacy, and rational gaps must be explored. The style is the manner of using the language to convey meaning and to connect the author's secondary self and the reader within the text. It includes the choice of words, sentence structure, and the author's attitude toward beliefs and customs. The perspective is to place the reader (child) at the center of the story and to tell the story through his or her presence. The element of advocacy means understanding the child's world, aligning with it, and creating the conditions for the child to participate in the story as a reader. Thus, the author expects the child to both accompany the story and distance himself from it so that he can understand the story deeply. The rational gaps in this regard include infrastructure (content) and superstructure (form) gaps.
Results and Discussion: In contemporary criticism, the author's dominance over the text gradually diminishes and the reader finds the main role. Therefore, in such a critique, a special look is taken at the position of the text and its interpretive power and the position of the audience and the way of receiving it. In children's literature, critics of reader-centered texts emphasize that the more attention the writer pays to the child and emphasizes the conditions of his presence as a complementary element of the text, the better the text is. They pursue the originality of children's literature neither in the eyes of the child's writer nor in the text, but in its ultimate goal, the reader (child). The results show that the above stories are closely related to the child's world. This is because, throughout the stories, the author uses techniques such as spelling, spacing characterization, dual structures, rotational rotation, prior awareness, and context with the aim of encouraging the child to read or listen to the rest of the story and making him or her an agent.
Conclusion: Before writing the stories, Sobhi Suleiman had a general idea of the child's mental world, and this foreknowledge has given the texts of the stories a relational structure. To achieve this goal, he has left some spaces in the text blank or removed parts of the text by some dots. In order to receive the desired meaning, the child emphasizes his presence in the text and enjoys this mutual interaction through filling the blanks and suggesting different solutions for the characters of the story. In these stories, there are two ways of creating gaps in the common characterization; a character with a special physical dimension is introduced with different physical characteristics, or the phenomenon that plays a major role in the story is introduced significantly different from the adult world in terms of internal and emotional dimension.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Singer presence
  • Spelling
  • Characterization distance
  • Context
  • Sobhi Suleiman
اسکارپیت، دنیز، (1371)، ادبیات کودکان و نوجوانان در اروپا: چشم انداز تاریخی، ترجمه: ابوالحسن سروقد مقدم، مشهد: جهان اندیشه کودکان.
امانی، غفور و فریده آذرنوید، (1383)، ادبیات کودکان و نوجوانان، اردبیل: نیما کتیبه.
إیفانکوس، خوسیة، (1992)، نظریة اللغة الأدبیة، ترجمة: حامد أبوأحمد، القاهرة: مکتبة غریب.
جعفر، عبدالرزاق، (١٩٩٢)، الطفل والکتاب، بیروت: دار الجلیل.
جینیت، جیرار، (1997)، «حالة مزدوجة للکلمات». ترجمة: مالک سلمان، دمشق: الکتابات المعاصرة. السنة5. العدد18: 56-77.
چمبرز، ایدن، (1387)، خوانندة درون متن: دیگرخوانی‌های ناگزیر، ترجمه: مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حجازی، مصطفى، (١٩٩٠). ثقافة الطفل العربی بین التغریب والأصالة، الرباط: منشورات المجلس القومی للثقافة العربیة.
خسرو نژاد، مرتضی، (1382).معصومیت و تجربه: درآمدی بر فلسفه­ی ادبیات کودک، تهران: مرکز.
الدقاق، عمر، (1977)، ملامح من النثر الحدیث وفنونه. ط3، مصر: دار المعارف.
ذبیح‌نیا، عمران و منوچهر اکبری، (1391)، شخصیت در ادبیات کودک و نوجوان، یزد: هومان.
سلیمان، صبحی، (2009)، حکایات وحوادیت للأطفال الکتاکیت، القاهرة: الکتب العربیة.
سلیمان، صبحی، (2010)، الحکایات المُفرحة، القاهرة: الکتب العربیة.
شرحبیل، إبراهیم (2007). «بنیة الشخصیة فی أعمال مونس الرزاز الروائیة: دراسة فی ضوء المناهج الحدیثة». محمد الشوابکة. کلیة الآداب واللغات:  جامعة موتة.
العدوانی، أحمد، (2011)، بدایة النص الروائی، المرکز الثقافی العربی: الدار البیضاء.
عطیة، بنیلة، (1435)، «البنی الحکائیة فی قصص الأطفال عند کامل کیلانی: قصة علاءالدین نموذجاً». لخضر تومی. کلیة الآداب واللغات:  جامعة محمد خیضر بسکرة.
العلاق، علی جعفر، (2002)، الشعر والتلقی: دراسات نقدیة، عمان: دارالشروق.
غنیم، کمال أحمد، (1998)، عناصر الإبداع الفنی فی شعر أحمد مطر، القاهرة: مکتبة مدبولی.
لوتمان، یوری، (1995). تحلیل النص الشعری: بنیة القصیدة، ترجمة: محمد فتوح أحمد، القاهرة: دار المعارف.
محمد عطاء، إبراهیم، (1994)، عوامل التشویق فی القصة القصیرة لطفل المدرسة الابتدائیة، القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
میرزایی، جعفر و ندا اکبری، (1396)، «کودک منتقد: بررسی خواننده در روزنامه­ی دیواری مدرسه­ی ما». دانشگاه تورنتو: ایران‌مگ، دوره­ی 2. شماره­ی 1: 110-129.