بازنمایی گفته‌های داستانی در داستان‌های کوتاه طیب صالح (موردکاوی دو داستان نخلة علی الجدول و دومة ود حامد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

گفته‌های داستانی مجموعه سخنان شخصیت‌ها در متن روایی است که توسط راوی بازگو می‌شود. این گفته‌ها به همان صورتی که توسط شخصیت‌ها بیان می‌شود در متن نمی‌آید بلکه توسط راوی به شیوه‌های مختلفی روایت می‌شود. این شیوه­ها را - که به پنج شکل مختلف بیان می­شود- «شیوه‌های گفته‌های داستانی» می‌نامند. بازنمایی گفته‌های داستانی در نقد داستان به ویژه در حوزۀ تحلیل گفتمان روایی برای شناخت شیوه‌های روایت، سبک نویسنده، رابطۀ میان راوی و شخصیت مؤثر است. پژوهش حاضر، با روش توصیف و تحلیل محتوا، گفته‌های داستانی دو داستان کوتاه «نخلة علی الجدول» و «دومة ود حامد» نوشتۀ طیب صالح، رمان‌نویس معاصر سودانی، را مورد بازکای و تحلیل قرار می‌دهد. سبک‌شناسی گفته‌های داستانی در این دو داستان کوتاه و چگونگی بازنمایی آن به دلیل ویژگی ایجاز و فشردگی این نوع روایی هدف پژوهش پیش‌رو است. برآیند پژوهش نشان‌دهندۀ بسامد بالای شیوۀ گفتۀ مستقیم و گفتۀ غیر مستقیم در دو داستان یادشده می‌باشد که دلیل آن غلبۀ عنصر واقع‌گرایی و راوی دانای کل است. فشردگی داستان کوتاه باعث عدم کاربرد روش آزاد مستقیم شده است همچنین باعث شده گفته‌های شخصیت‌ها در این دو داستان بیش­تر به صورت مختصر بیان شوند. البته این امر انسجام روایی داستان را به هم نریخته و باعث ایجاد تعلیق‌های دراز و خسته‌کننده در داستان نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection of Dialogues in the Narrative Short Stories by Tayyeb Saleh

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mehdi Masboogh 1
  • Shahram Delshad 2
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Bu- Ali Sina University, Hamedan
2 PhD Candidate, Department of Arabic Language and Literature, Bu- Ali Sina University, Hamedan
چکیده [English]

Narrative dialogues refer to all the conversations in a narrative text cited by the narrator. These dialogues are altered by the narrator in different ways. Representing the narrative conversations can be revealing in reviewing a story especially in narrative discourse analysis through which one can gain more awareness of narrative methods, writers’ style and the relationship between the narrator and character. Using content analysis, the present study scrutinizes the narrative dialogues in two stories, namely NakhlaAlaljadval and DomaVod Hamed by Tayyeb Saleh, a contemporary Sudanese novelist. The purpose of the paper is to study the stylistic aspects of dialogues in the two stories and the way they are reflected due to brevity and conciseness of such a narration. The results indicate the high frequency of direct and indirect speech in both stories which can be attributed to the realism element and omniscient narrator. The conciseness of the short stories has led to the avoidance of direct free method. It has also made the majority of the dialogues among the characters brief. Such a conciseness, however, has neither affected the coherence nor caused long and boring suspensions in the two stories in the two stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • short story
  • Dialogues
  • Tayyeb Saleh
  • Doma Vod Hamed
  • Nakhla Alaljadval
-اخوت، احمد (1371ه.ش)، دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
- اکبری، مریم و محمد خاقانی (1391ه.ش)، دلالة المکان فی روایة موسم الهجرة إلی الشمال، مجله إضاءات نقدیة، سال دوم، شمارۀ هفتم، صص 9-29.
- پوراندوجی، نعیمه و همکاران (1391ه.ش)، سبک­شناسی گفته­های داستانی در رمان «الصبار» سحر خلیفه، مجلۀ جستارهای زبانی، سال پنجم، شمارۀ 18، صص: 31-45
- رهگویی، فریده (1387ه.ش)، بازنمایی گفتمان در داستان و روزنامه، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 1، شمارۀ 3، صص: 29- 58.
- زیتونی، لطیف (2002م)، معجم مصطلحات الروایة، بیروت: دارالنهار للنشر.
- صالح، طیب (1984م)، دومة ود حامد، بیروت: دار العودة.
-عبدی، صلاح­الدین، مریم مرادی (1391ه.ش)، کارکرد راوی در شیوۀ روایتگری رمان پایداری، نشریۀ ادبیات پایداری، شمارۀ ششم، صص: 259- 294.
- عزام، محمد (2005م)، شعریة الخطاب السردی، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
---------، (2003م)، تحلیل الخطاب الأدبی، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
- علوی مقدم، مهیار و همکاران (1387ه.ش)، نقد روایت­شناسی سه داستان کوتاه نادر ابراهیمی، مجلۀ ادب پژوهی، شماره ششم، صص: 163- 178.
- العید، یمنى (1990م)، تقنیات السرد الروائی فی ضوء المنهج البنیوی، بیروت: دار الفارابی.
--------- (1986م)، الراوی، الموقع و الشکل، بیروت: مؤسسة الأبحاث العربیة.
- فضل، صلاح (1996م)، بلاغة الخطاب و علم النفس، القاهرة: الشرکة العالمیة لوجمان.
- کردی، عبدالرحیم (2006م)، السرد فی الروایة المعاصرة، الطبعة الأولی، القاهرة: مکتبة الآداب.
- الحمدانی، حمید (1991م)، بنیة النص السردی من منظور النقد الأدبی، الطبعة الأولی، الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی.
- محبک، أحمد زیاد (2011م)، نقد السرد، حلب: دار الفرقان للغات.
- مرتاض، عبدالملک (1998م)، فی نظریة الروایة، بحث فی تقنیات السرد، الکویت: عالم المعرفة.
- نصیحت، ناهید و فرامرز میرزایی (1391ه.ش)، شیوۀ روایت گفته­های داستانی در رمان «الإقلاع عکس الزمن»، مجلۀ ادب عربی دانشگاه تهران، سال چهارم، شمارۀ چهارم.
- یقطین، سعید (1997م)، تحلیل الخطاب الروائی، الطبعة الثالثة، بیروت: المرکز الثقافی العربی للطباعة و النشر.