تحلیل شخصیّت‌پردازی در رمان “عائد إلی حیفا”-اثر “غسّان کَنَفانی”

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف قرآن و اهل البیت (علیهم السلام)، دانشکده اهل البیت، دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان

چکیده

عنصر شخصیت تجلی‌گاه احساسات و اعتقادات نویسنده است؛ از این رو شخصیت‌پردازی در ادبیات داستانی اهمیت ویژه‌ای دارد. غسّان کنفانی در رمان “عائد إلی حیفا”، با خلق شخصیت­های نمادین، پیام اخلاقی و اجتماعی خود را از زبان شخصیت‌ها بیان کرده است. این رمان رئالیستی از این جنبه حائز اهمیت است که نویسنده در تقابل شخصیّت­های داستان که نماینده­ی قومیت­های “عرب” و “صهیونیست” هستند، حوادث را فارغ از جانبداری بیان کرده است. همچنین شخصیت‌های این رمان از ساحَت‌های مختلفی از قبیل: جسمانی، روانی، اجتماعی، فکری، اصلی و فرعی، تحول و نوع شخصیت پردازی شده‌اند.
این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی در صدد بررسی شیوه شخصیّت‌پردازی در رمان “عائد الی حیفا” است. برای تحقق این هدف شخصیت‌ها از لحاظ کیفیت، محوریت، تحول و نوع بررسی می‌شوند. همچنین تأثیر تعدادی از عناصر داستان به ویژه عنصر گفتگو و کشمکش بر شخصیت‌پردازی رمان مورد مداقه قرار می‌گیرد. نتایح این پژوهش حاکی از آن است که غسان کَنَفانی برای شخصیت پردازی اغلب از شیوه غیر مستقیم بهره برده است. همچنین شخصیت پردازی غیر مستقیم اغلب به وسیله دیالوگ‌های بین اشخاص انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing Characterizations in the Novel Returning to Haifa by Ghassan Kanafani

نویسندگان [English]

  • RoohAllah Nasiri 1
  • Hajar Hossaini 2
1 Assistant Professor, Department of Quran and Ahlul-Bayt PBUH. Isfahan University
2 M.A. holder of Persian Language and Literature, Isfahan University
چکیده [English]

The element of character along its actions, reactions, dialogues, and monologues has an important role in the advancement and development of events in stories. In addition, a character is representative of emotions and beliefs of writers. Therefore, characterization has a particular importance in fictional literature.
Through creating symbolic characters, Ghassan Kanafani, in the novel Returning to Haifa, has expressed his own ethical and social messages on the part of the characters. The significance of this realistic novel is that the writer, in the conflicts among characters of the story who are representative of “Arab” and “Zionist” ethnicities, has stated the events unbiasedly. In addition, the characters in this novel have been characterized from different aspects such as physical, psychological, social, intellectual as well as the evolution and type.
Using a descriptive-analytic method, the present study investigates the mode of characterization in the novel Returning to Haifa. To realize this aim, the characters are investigated in terms of quality, centrality, evolution, and type. In addition, the effect of a number of fictional elements particularly dialogues and conflicts on characterization of the novel is explored.
The results indicate that Ghassan Kanafani has mostly used the indirect method for characterization. Furthermore, the indirect characterization has mostly been created via dialogues among characters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Returning to Haifa
  • Characterization
  • Conflict
  • Dialogue
-  ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ه.ق)، لسان العرب، ط3؛ بیروت: دار صادر.
-  أحمد عزت، راجح (1966م)، أصول علم النفس، ط6، القاهرة: لا نا.
-  بییر زیما (1991م)، النقد الاجتماعی، نحو علم اجتماع للنص الأدبی، ترجمة: عایدة لطفی، القاهرة:  دار‌الفکر للدراسات والنشر.
-  توفیق‌الحکیم (1973م)، فن ا‌لادب؛ بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
-  عاشور، رضوی (1981م)، الطریق إلی خیمة الأخری؛ بیروت: دارالآداب.
- عبدالرحمن فتاح، علی (1966م)، "تقنیات بناء الشخصیة فی روایة ثرثرة فوق النیل"؛ مجلة کلیة الآداب؛ العدد 102؛ جامعة صلاح الدین: کلیة اللغات؛ من ص 45 إلی ص 83.
-  عدنان خالد، عبدالله (1986م)، النقد التطبیقی التحلیلی، بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
-  القبانی، حسین (لا تا)، فن کتابة القصة، بیروت: دارالجیل.
-   کَنَفانی، غسّان (1977م)، الآثار الکاملة. بیروت: مؤسسة غسّان کَنَفانی الثقافیة و دارالطلیعة للطباعة و النشر.
-  الکیلانی، نجیب (١٩٧٩ م)، تحت رایة الاسلام، بیروت: مؤسسة الرسالة.
-  نجم، محمد یوسف (1979م)، فن القصة؛ ط7؛ بیروت: دارالثقافة.
-  النساج، د.سید حامد (1977م)، اتجاهات القصة المصریة الحدیثة، مصر: دار المعارف.
-  الیوسف، یوسف (1976م)، "غسان کنفانی روائیا"؛ مجلة المعرفة؛ العدد 173.
-  اسکولز، رابرت (1383ه.ش)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات؛ ترجمة فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه.
-  کنفانی، غسان (1370ه.ش)، بازگشت به حیفا و پنج داستان کوتاه. ترجمه یوسف بنی طرف. تهران: نشر چکامه.
- گودرزی، حسن (1391ه.ش)، "شخصیت‌پردازی در نمایشنامه سوگنامه حلاج"؛ دو فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادب معاصر عربی. سال دوم. شمارة دوم. صص 79-101.
-  میرصادقی، جمال (1376ه.ش)، عناصر داستان؛ چاپ چهارم؛ تهران: نشر سخن.
-  میرصادقی، جمال و میمنت (1377ه.ش)، واژه‌نامه هنر داستان؛ تهران: کتاب مهناز.